Eski tarihli sayılar
|
Suna DURMAZ |
|
Devlet sanatçısı olamaz mı? |
 |
|
“Yazı, hafızanın yükünü hafifletir; güzel yazı bunu daha da azaltır, gözü ve zihni erken yorulmaktan korur, fikrin işlemesine, olgunlaşmasına yarar; sözü düzenler, ifadeyi kuvvetlendirir, dili dizginler; düşünmeye zaman, düzeltmeye imkân verir. Kâtibini edip, hattatını zarif yapar; çeşitli ihtiyaçlara, bunlarla mütenasip yeni yeni keşiflere yol açar; kişiye nimet, fakire devlet, zengine şeref, âleme zinet, yoklukta celis, gurbette enis olur; yazana nam verir, okuyana şan.” 1
HATTAT MAHMUD BEDREDDİN YAZIR Türk Dil Kurumunun sanatçı tarifinde sanatçı şu şekilde tarif ediliyor: 1- Güzel sanatların herhangi bir dalında yaratıcılığı olan, eser veren kimse. 2- Sinema, tiyatro, müzik, v.b. sanat eserlerini oynayan, yorumlayan ve uygulayan kimse. 3- Sanat dallarının birinde üstün başarı gösteren kişi. Türkiye Cumhuriyeti bu vasıfları taşıyan ve ülkemizi dışarıda başarıyla temsil eden bazı sanatçılarımıza 1971 yılından itibaren “Devlet Sanatçısı” ödülü veriyor. Devlet tarafından özel bir maaşa bağlanan bu sanatçılar, yurt dışı seyahatlerine giderken VİP salonlarını kullanabiliyor; resmî protokola dahil olabiliyorlar. Devlet Sanatçıları listesine bakınca, bu ünvana lâyık görülenler arasında, karikatür, sinema, tiyatro, müzik, plastik sanatlar, seramik gibi birçok dalda sanat icra eden onlarca kişinin bulunduğunu gördüm. Yazarlardan Tarık Buğra ve Atilla İlhan da var sanatçılar listesinde. Ama ne yazık ki, güzel yazı sanatı içinde üstün bir yere sahip olan ve, Hüsn-i hat gerçi ki, sabır da demir leblebidir. Ahenîni mum eden üstâd-ı güzînin leb’idir. Yani “Güzel yazı demir leblebi gibidir. Onu mum gibi yumuşatacak olan seçkin üstâdıdır” diye tarif edilen “Hat” sanatını icra eden tek bir sanatçı dahi yok bu listede. Kültür Bakanlığına soruyorum: Ülkemizi dış ülkelerde meşhur kılan, hatta sözü sayılır otorite konumuna getiren “Hat” sanatı güzel sanatlardan değil mi acaba? Hasan Çelebi’nin hocası olan Hattat Hamit Aytaç’ın âdeta sefilleri oynayıp beş kuruşa muhtaç duruma düşmesinde, hastane odasında öldüğünde ise tabutunu cenaze arabasına koyacak dört kişinin bulunamamasında devletin hiç mi vebali yok? 2 Hat sanatına 45 yılını veren Hasan Çelebiyi daha geçen yıl hatırlayıp, “Sanata hizmet ödülü” verdiniz.
SİZCE, BU GEÇ KALINMIŞ ÖDÜLLENDİRME YETERLİ Mİ? Hat, Ebru,Tezhib gibi büyük sabır, dikkat ve yetenek isteyen İslâm sanatlarını icra eden sanatçılarımız, hak ettikleri yeterli takdiri devletimizden göremeseler de, dışarıda kendilerini tanıyıp takdir edenleri buluyorlar. Bu sanatçılarımızdan biri, Türk Dil Kurumunun “sanatçı” tarifindeki vasıfları fazlasıyla kendinde bulunduran hat sanatçısı Hasan Çelebi’dir. Yazmış olduğu muhteşem levhalarıyla, Türkiye’nin yanı sıra S. Arabistan, Kuveyt, Almanya, G. Afrika, Belçika, Kazakistan ve Bosna’da tanınıp saygı gören ülkemizin onuru Hasan Çelebi, geçtiğimiz günlerde Kuveyt’in resmî misafiri oldu. Araplar, Arap harflerini olağanüstü güzel yazan Türk hat sanatçılarına büyük hayranlık duyuyor ve eserlerini takdir edip ödüllendiriyorlar. B. Arap Emirliklerinin Hasan Çelebi’ye “Onur ödülü” vermesinin ardından, Kuveyt Evkaf Bakanlığı da, İslâm Konferansı Teşkilâtına bağlı olan Kuveyt İslâm Tıp Merkezi Camiini (Altın kubbeli Lulva Merzuk Camii) süsleyen taş üzerine kakılmış altın yaldızlı Celî Sülüs yazılarından ve “Hat”sanatına yapmış olduğu hizmetlerinden dolayı Hasan Çelebi’yi ödüllendirdi. Hasan Çelebi’nin 35 şahane levhasının sergilendiği Kuveyt Güzel Sanatlar galerisinde yapılan ve Büyükelçiliğimizi temsilen bir yetkilinin de hazır bulunduğu törene ben de katıldım ve bir Türk sanatçısının yurt dışında özel bir törenle ödüllendirilmesinden dolayı ülkem adına onur duydum. Serginin ikinci akşamında ise Hasan Çelebi’den icâzet almış olan Dr. Hilal Kazan, Çelebi’yi ve hizmetlerini Kuveytli sanatseverlere İngilizce olarak anlattı. Ayrıca, Evkaf Bakanlığının yaldızlı kâğıda bastırdığı Çelebi’nin sergide bulunan levhaları ve cami süslemelerinin fotoğraflarını içeren 74 sayfalık bir kitapçık sanat tutkunlarına dağıtıldı. Hasan Çelebi’yle yaklaşık 10 yıldır tanışıyoruz. Kuveyt’e gelişlerinde, kendilerini ve beraberindeki sanatçılarımızı fakirhanemizde misafir etmek nasip olmuştur. Bir defasında kendisiyle Bizim Aile Dergisi için kısa bir röpörtaj yapmıştım. Bu sefer, Arapça hazırlanmış olan kitapçıktaki biyografisinden istifade ederek daha detaylı bilgi vermeye çalışacağım. 1937 yılında Erzurumun Oltu ilçesinin bir köyünde dünyaya gelen Hasan Çelebi’nin çocukluğu sıkıntılarla dolu geçer. Köyde okul olmaması yüzünden okuma-yazma öğrenemeyen Hasan Çelebi, daha çok küçük yaşta kâğıda ve kaleme büyük bir aşk besler. Bu aşk onu köye getirilen Köroğlu ve Köylü gazetelerini okumaya yöneltir ve kendi gayretleri neticesinde okuma-yazmayı öğrenir. Köylülerin Kur’ân-ı Kerimi hıfz eden bazı talebeler için “hafızlık cemiyeti” tertiplemelerinden çok etkilenen Çelebi, dayısının yanında hafızlık talimi yapar. Kur’ân ilimleri tahsilini ilerletmek üzere 1954 yılında İstanbul’a gelir ve Üçbaş Medresesine yerleşir. Burada altı ay boyunca Arapça ve din eğitimi alır. Daha sonra Üsküdar Çinili Medresesine devam eder. 1956 yılında ise Mihrimah Camiinde müezzinlik görevine başlar. Askerlik dönüşü Mehmed Nasuhi Camiinde görev yapan Çelebi, 1960 ihtilâli sebebiyle İstanbul’dan üç yıl ayrı kalır ve bu süre zarfında Artvin’in Yusufeli kazasında imam olarak görev yapar. 1963’te İstanbul’a geri döner. Dönüşünde, meşhur taş ustası Yusuf Efendi'yle tanışır. Yusuf Efendi, Hasan Çelebi’yi Hattat Hamit Aytaçla (1891-1982) görüştürür. Bu görüşmede Aytaç’tan hat meşk yapmayı talep eder. Ancak, Hamit Aytaç “Çok meşgulüm; sen talebem Halim Özyazıcı’dan ders al” diyerek reddeder. Bu tavsiye üzerine Hattat Halim Özyazıcı’ya giden Çelebi, kendisinden hat meşk etmeye başlar. Kısa bir müddet sonra Özyazıcı’nın (1898-1964) bir trafik kazasında vefat etmesi üzerine hocasız kalan Çelebi, Ömer Nasuhi Bilmen’in oğlu Avni Bilmen’in tavsiyesi üzerine tekrar Hamit Aytaç’a gelip ders rica eder ve bu sefer ricası kabul görür. Sülüs ve Nesih yazıları üzerine 14 Ekim 1964’te başlayan bu birliktelik, 18 yıl boyunca devam eder. Hasan Çelebi’nin konuşmayı fazla sevmeyen ve son derece ciddî bir sanatkâr olan Hamit Aytaç yanındaki ilk dersi “Rabbi yessir velâ tüassir” olur ve iki yıl boyunca aynı yazıya çalışır. Maharetli bulduğu talebesi Çelebi’nin bir hat ustası olmasını arzulayan Hamit Aytaç, icâzet vermede acele etmez. Sonunda, Hasan Çelebi’nin üzerinde altı yıl çalıştığı Hilye-i Şerif yazısı üzerine kendisine 1970 yılında icâzet verir. Hasan Çelebi, 1966 yılında tanıştığı Hattat Kemal Batanay’dan da Tâlik ve Rikka dersleri alır. 1975’te ise Batanay’dan icâzetini alır. 500’den fazla talebeye ders vermiş olan Çelebi, 60 talebeye icâz vermiştir. Türkiye’den Davut Bektaş, Amerika’dan Hat sanatına duyduğu ilgi sonunda Müslüman olan Muhammed Zekeriyya, Japonya’dan Fuad Honda, Bosna’dan Hacı Miliç, B. Arap Emirliklerinden Muhammed Mandi, Kuveyt’ten Câsim Mi’râc, Suriye’den Eymen Abdullah Hasen Hoca konumuna gelmiş olan talebeleridir. Hasan Çelebi’nin gerek yurt içinde, gerekse yurt dışında bulunan camilerde çokça yazısı bulunmaktadır. Bu çalışmaların tamamına makalemizde yer vermemiz mümkün değil. Bu yüzden; sadece yurt dışındakileri sıralamak istiyorum: 1- Mescid-i Nebevî’nin genişletilmiş bölümünü süsleyen 100 metre uzunluğunda Mülk ve Cum’a Sûreleri. 2- Medine-i Münevvere’de bulunan Kuba Mescidinin 1400 metre uzunluğundaki yazıları. 3- Medine-i Münevvere’deki Cum’a, Ömer bin Hattab, Ebubekir es-Sıddîk, Ali bin Ebi Tâlib, El-Buhâriyye, Salih Kâmil Mescidlerinin yazıları. 4- Cidde’de El-Hârisî Camii yazıları. 5- Belçika’da Yunus Emre Camii yazıları. 6- Kazakistan'da Almaata Camii yazıları. 7- Bosna Mostar da Nezir Ağa Camii yazıları. 8- Kuveyt İslâm Tıp Merkezi Camii yazıları. Dipnotlar: 1- Hattat Hamit Aytaç Kitabı, s. 12 (Kartelite Kültür Yayınları). 2- a.g.e., s. 98. [email protected] * [email protected] 17.05.2009 E-Posta: [email protected]@hotmail.com |
|
|
