Hâkimler ve savcıların seçimi ile ilgili kanun birçok kesimin tepkisini çekti. Yargı bağımsızlığını olumsuz olarak etkileyeceği iddia edilen mülâkat sınavlarının Adalet Bakanlığının personeli tarafından yapılmasına karşı çıkılıyor.
Temelde haklı olmakla birlikte, kanuna karşı çıkanların hareket noktası objektiflik veya tarafsızlık olmadığı için, bunları ciddiye almak yersizdir. Zira kanuna karşı çıkanlar, kendi istedikleri kişilerin hâkim ve savcı olmasını istedikleri için, yargı bağımsızlığından dem vurmaları. “Merd-i kıptî şecaat arz ederken sirkatini söylermiş” misâline benziyor. Kendileri için mülâkat meşrû, fakat farklı düşüncede olanlar için değil. Bu şekilde yargı bağımsızlığı olmaz…
Aslında bütün mülâkat sınavları tarafsızlıktan uzaktır. Birçok sınav yapan kişi kendi kanaatleri ve dünya görüşleri doğrultusunda karar verecektir. Gerçekten adaletli bir sınav isteniyorsa, mülâkat sınavından vazgeçilerek ÖSYM’nin yaptığı türden merkezî sınav sistemine geçilmelidir.
İyi, ama mülâkat sınavı, “Kişinin konuşma özürlü olup olmadığını, işitme kusuru var mı, yok mu, bu gibi sağlık sorunlarını tespit etmek için yapılmaktadır. Özellikle hâkim ve savcı gibi görevlerde bulunanların işitme, görme kusurları olmamalıdır” diye bir soru akla gelebilir. Cevap zaten soruda gizlenmiştir. Bu gibi sağlık sorunları, sağlık elemanları tarafından teknolojik imkânlar kullanılmak sûreti ile yapılmalıdır. Biz denizciler, pilotlar vesâire birçok meslekte sağlık kurullarından alınan raporlar mülâkat sınavından alınmak istenen sonucu kat kat daha iyi bir şekilde vermektedir.
Bugüne kadar, statüko adı verilen ve devletin köşe başlarını ele geçirmiş kişilerin, mevcut durumun değişmemesi açısından vermiş olduğu mücadeleyi gayet iyi anlayabiliyorum. “Egemenlik bilâ kayd-ü şart milletindir” demek sûretiyle milletin başında boza pişirenler, ne yazık ki hep aynı kişiler olmuştur. Onlar milletin iktidar olmasını, halkın yönetimde söz sahibi olmasını asla istemezler. Jakoben, yani “halk için halka rağmen” zihniyeti temel düşünce kaynaklarıdır. Cahil halk ne anlar devlet yönetiminden?
Mülâkat sınavları, sadece hâkim ve savcıların değil, tüm kamu kurumlarının adaletli sınav yapılamaması sorunudur. Özel sektörde olsa, kimse işverene çalıştıracağı kişinin seçiminde karışamaz. Zaten özel sektörde çabukluk sağladığı için, mülâkat sınavı tercih edilmektedir. Ama konumuz kamu; kamuda böyle bir sınav yapmak, adaletten uzaklaşmaya yol açar.
Ben, hayatım boyunca adaletli davranmaya çalıştım. Fakat yaşadığım bir hatıramı aktaracak olursam, bazen adaletten uzaklaşabildiğim durumlar da olduğu görülecektir.
Bahriyede görev yaparken, çavuşluk sınavına katıldım. Gelen onbaşıları mülâkat sınavı ile çavuşluğa nasb ediyorduk. Bir asker imam hatip lisesi mezunu olduğunu söylemişti. İmam hatiplilerin üniversite ve askerî okul sınavlarında mağdur edildiğini bildiğim için, genel kültür soruları sorarken kolay olsun diye bu askere “namazın farzlarını” sordum. Amacım hemen cevap alıp geçer not vermekti. İlginç bir durum yaşadım, çocuk kem küm etmeye başladı. Kopya falan verdim, ama nafile. Çocuk bir tane bile doğru cevap veremiyordu. Çok kızmıştım. Bu ne biçim imam hatip lisesi eğitimi diye bir hayli hayıflandım. Sonunda başka sorular sorarak, askerin sınavdan geçmesini sağladım.
İşte benim gibi, kendisini “adaletli bir yönetici” gibi gören birisi dahi, kendi değer yargıları ile hareket edebiliyor. Mülâkat sınavını yapan birçok kişi benzer kararlar verebilir. Dolayısı ile konunun başına dönüyorum, yani kamu ile ilgili tüm mülâkat sınavları iptal edilmelidir. Zira adaletten uzaklaşmaya sebep olmaktadır.
Benim gösterdiğim tavır, farklı dünya görüşüne sahip insanlar için de geçerlidir. Onlar da mağdur edildiğini düşündükleri insan kesimlerini desteklemek amacıyla sınavlarda kayırmacılık yapabilir.
Okuyucularım, “niçin bir sınavda küçük bir kayırmacılık yaptığımı” sormasın. Zira o yıllarda yaşanan bazı acı gerçekler, insanı böyle bir hataya zorlayabiliyor. Örneğin, imam hatip lisesi mezunlarının askerî okul sınavlarına alınmaması ve bazı okulların mülâkat sınavları esnasında namaz kılıp kılmadığı ile ilgili sorular sorularak mağdur edilmesi, bu ve benzeri tepkilerin oluşmasına yol açmıştı.
Hiç unutamam; askerî liseye girecek öğrencilerin ayağında namaz kıldığına dair iz bulunması yüzünden sınavlardan elenmeleri beni derinden etkilemişti. Yapılan bu haksızlığa, kendimce bir tepki göstererek, yaptığım kayırmacılığın hoş görülmesini isterim.
Sonuç olarak, eğer gerçekten adaletli bir sınav sistemi istiyor isek, mülâkat sınavından vazgeçmek zorundayız. Çok az insan kendi paradigmasından ve dünya görüşlerinden farklı olarak karar verebilir. Seçilen ve seçici insanları zor durumda bırakmaktan başka hiçbir işe yaramayan bu uygulamadan bir an önce vazgeçilmelidir, vesselâm…
27.12.2007
E-Posta:
[email protected]
|
