ABD ve müttefikleri Irak’ı “demokrasi ve özgürlük getireceğiz” diyerek 20 Mart 2003 tarihinde işgal etmişlerdi.
Altı yıla yaklaşan bu sürede ne demokrasi, ne özgürlük getirdiler, ne de kimyasal silâh iddialarını ispatlayabildiler. Irak’ı karıştırıp, otorite boşluğu oluşturdular.
Bu altı yılda tesbit edilebilen bilânçoya göre iki milyondan fazla insan öldürüldü. Beş milyon çocuk yetim, bir milyon kadın dul kaldı. Irak halkının yüzde 75’i fakirlik sınırında yaşıyor. 6 milyondan fazla insan açlık sorunu çekiyor. Irak, altı milyonu aşkın göçmenle, dünyada en çok mültecisi olan ikinci ülke. İşgalde Amerikan güçlerince esir alınan 25 bini aşkın kişi halen yargılanmayı bekliyor. İşgalin başladığı 2003’ten bu yana 4 binden fazla Amerikan askeri de öldü.
Geçtiğimiz yılın sonunda Amerika ile Irak hükümetinin “ABD ordusunun 31 Aralık 2009’dan sonra 3 yıl daha Irak’ta kalması”nı öngören anlaşma imzalanmıştı. Bu anlaşmaya göre, ABD askerleri Irak’tan 2011 yılının sonuna kadar çekilecek. Yani, yaklaşık 6 senedir işgalci olan ABD, bu sürenin yarısı kadar daha Irak’ta işgalci olarak kalmayı sürdürecek. 30 Haziran 2009’a kadar şehir ve kasabalardan çekilecek olan ABD askerlerinin iki aşamada Irak’tan tamamen çıkacağı söyleniyor. Önce muharip askerler 31 Ağustos 2010’a kadar çekilecek, kalan 50 bin civarında olan asker ise bir süre daha Irak’ta kalacak (!)
Barack Obama yönetimi, şimdi askerlerini hangi topraklardan geçirerek ülkesine götüreceğinin planlamasını yapmaya başladı. Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, bu amaçla bugün Türkiye’ye geliyor. Clinton’un çantasında olan en önemli konulardan birisi “ABD askerlerinin Irak’tan ABD’ye dönüşlerini Türkiye’den yapma konusu. Eğer Türkiye bunu kabul ederse, kara, deniz ve hava yoluyla tahliye gerçekleşecek. Ortadoğu turu kapsamında Türkiye’ye de uğrayacak Clinton, Abdullah Gül, Tayyip Erdoğan ve Ali Babacan’la yapacağı görüşmelerde Türkiye’nin bu konudaki tutumunu öğrenmeye çalışacak.
Clinton’un çantasında yer alan bir başka konu da ABD’de Nisan ayında gündeme gelecek Ermenilerle ilgili “sözde soykırım tasarı”sı… Yeni Başkan Obama’nın “soykırım” kelimesini kullanıp kullanmayacağı konusunun da bu ziyarette gündeme geleceği söyleniyor. Bir bakıma bu iki konu birbirine bağlı. Türkiye, ABD askerlerinin topraklarından tahliyesine izin vermezse Türkiye’nin bu konudaki hassasiyetini iyi bilen ABD soykırım tasarısı kartını ortaya koyabilir. Ali Babacan da bunu saklamıyor. “Nisan’da risk var. İlişkiler yara alır” diyor. Geri çekilme sırasında Türkiye topraklarının kullandırılması ile bu konu pazarlık konusu yapılabilir.
Şimdi asıl soru şu? Başbakan Tayyip Erdoğan’ın ve hükümetin kabul edilmesi için yoğun çaba sarfettiği, ancak Meclis’ten geçmeyen 1 Mart tezkeresi ile ABD askerlerine Irak’ı işgal için Türkiye toprakları kullandırılmamıştı. Şimdi işgalcilerin ülkelerine dönerken, Türkiye topraklarını kullanmalarına izin verilecek mi, verilmeyecek mi?
İşgalcilerin Irak’tan çıkmaları memnuniyet verici olmasına rağmen, çıktıktan sonra yaşanacak otorite boşluğu Ankara’yı düşündürüyor. Dışişleri Bakanı Ali Babacan, bir taraftan “Amerika çekilirken, Irak’ın kapasitesini geliştirmesi gerekiyor. Güç boşluğu bırakmamak lâzım. Bırakılırsa başkaları tarafından doldurulur. Irak’ın, Irak güçlerinin kapasitesinin de eşzamanlı olarak geliştirilmesi gerek. Orada çok dikkat edilmeli. Irak kendi dinamiklerine teslim edilemez. Şu anda o kadar güçlü konumda değiller” diyor diğer yandan da “ABD’nin Irak’tan çekilmesi yavaş yavaş Türkiye üzerinden de başlayacaktır, olabilir” diyor. (Akşam-İsmail Küçükkaya, 4.3.2009)
Ayrıca kafaları karıştıran bir başka konu da, ABD’de kalacak 50 bin askerin gerçekten 2011 sonuna kadar çekilip çekilmeyeceği. Çünkü, ABD ile Irak merkezî hükümeti arasında yapılan anlaşma da “Irak’ta güvenlik tam sağlandığına kanaat getirilirse anlaşmanın tarihi dolmamış olsa bile karşılıklı uzlaşmaları sonucunda güvenlik anlaşması önceden bitirilebilecek” gibi ucu açık bir ifade daha var.
ABD askerlerinin Türkiye üzerinden çekilmesi için ya Meclis’ten tezkere çıkarılması gerekiyor ya da Bakanlar Kurulu’nun kanun hükmünde kararname hazırlaması gerekecek. (1 Mart tezkeresinin iptal edilmesinin ardından hükümet, ABD güçlerinin İncirlik Hava Üssü’nü kullanabilmeleri için Bakanlar Kurulu’ndan kanun hükmünde kararname çıkartmıştı.)
Şimdilik Türkiye’nin hangi yola başvuracağı belli değil.
Türkiye’nin önünde iki yol gözüküyor. Birinci ABD askerlerinin Türkiye üzerinden çekilmesi, ikincisi de “İşgal için hangi toprakları kullandıysanız, oradan çıkın” denmesi. Bakalım bugünkü görüşmeler sonrasında hangi seçenek ağırlık kazanacak?
ABD’nin altı yıldır işgal ettiği topraklardan böyle elini kolunu sallayarak çıkmayacağı da kesin. ABD’nin Irak’tan çıkması için verilen teminatlar konusunda da netlik yok.
Bir başka konu da, ABD ve müttefiklerinin Irak’ta altı yılda yaptığı büyük zayiatların hesabını kimin vereceği… Yapılan insanlık dışı muameleler göstermelik birkaç askerin üzerine mi yıkılacak, yoksa işgalden sorumlu olan kişiler “savaş suçlusu” olarak ilân edilip yargılanabilecek mi? Bu da dünyanın yeni dönemdeki imtihanı olacak. Çünkü ölen, yaralanan, mülteci durumuna düşen insanların hesabını birileri vermek zorunda. Böyle çekip gitmekle iş bitmez…
07.03.2009
E-Posta:
[email protected]
|
