Bir eğitim, haberleşme vasıtası ve milletin gözü-kulağı hükmünde olan medya, eğer fıtrat ve ahlâk ilkelerine uygun yayın yapmazsa, insanları her türlü zararlı, tehlikeli davranış ve hareketlere şartlandırır.
Medyanın vazifelerinden birincisi, dinî ve millî kültüre sahip olmasıdır.
İkincisi; yayın politikasında şahsiyetçilik yapmaması, müstehcen yayınlara yer vermemesi, menfaat kaygısıyla ahlâkî dejenerasyona sebep olacak gayr-i meşrû neşriyata tevessül etmemesidir.
Bediüzzaman, İttihad-ı İslâm taraftarı Volkan, Tanin, İkdam, Serbesti, Mizan, Misbah, Şark ve Kürdistan gazetelerinde yazılar yazar, makaleler neşreder, fikir ve düşüncelerini serdeder. “Edipler edepli olmalı, hem de edeb-i İslâmiye ile müteeddip olmalıdırlar” diyerek ikaz eder, yol gösterir ve basın ahlâkının temel prensiplerini şöyle özetler:
- Ediblerin, gazetecilerin edepli olması;
- Hem de, edeb-i İslâmiye ile müteeddib olması (İslâm ahlâkıyla ahlâklanması)
- Sözlerinin, kalb-i umûmi-i müşterek-i milletten (milletin ortak ve genel aklının, kalbinin bir ürünü olarak) tarafsız çıkması,
- Ve matbuat nizamnâmesini (basın ahlâk ilkelerini), vicdanlardaki hiss-i diyânet ve niyet-i hali-senin tanzim etmesi gerektiğini söyler.1
Genel olarak kabul edilen basın ahlâk ilkeleri ise şöyle sıralanır:
- Yayınlarda hiç kimse, ırkı, cinsiyeti, sosyal düzeyi ve dinî inançları dolayısıyla kınanamaz, aşağılanamaz.
- Bir kamu müessesi olan gazetecilik mesleği ahlâka aykırı özel amaç ve çıkarlara âlet edilemez.
- Kişilerin özel hayatı kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar dışında yayın konusu olamaz.
- Soruşturulması gazetecilik imkânları içinde olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz.
- Suçlu olduğu yargı kararıyla tesbit edilmeyen hiç kimse suçlu ilân edilemez.
- Gazeteci, kaynaklarının gizliliğini korur.
- Gazeteci meslek saygınlığına gölge düşürecek yöntem ve tutumla haber araştırmaktan sakınır.
- Gazeteci şiddet ve zorbalığı özendirici yayın yapmaktan kaçınır.
Dipnot:
1- Tarihçe-i Hayat, s. 57-58
25.02.2009
E-Posta:
[email protected] [email protected]
|
