SSK’dan emekli olmak için üç şart bulunmaktadır. Bunlardan birincisi; sigortalılık süresi, ikincisi; belirli bir yaş şartına sahip olma, üçüncüsü ise, prim ödeme gün sayısıdır. SSK’lı olanlar bu üç şartın birlikte yerine getirilmesi halinde SSK’dan emekli olabilmektedirler. SSK’dan emeklilik için gerekli olan üç şarttan birisi durumundaki sigortalılık süresinin tamamlanması açısından, kişilerin sigortalılık başlangıç tarihleri büyük bir önem arz etmektedir. Çünkü sigortalılık süresinin emeklilik açısından işlemeye başlaması ancak sigortalılık başlangıcı yapılmasından sonra olabilmektedir.
Uygulamada sıkça karşılaşılan bazı durumlarda, işverenler çalıştırdıkları işçilerin sigorta girişlerini yapmakta, ancak yapılan bu girişe istinaden adlarına prim ödememektedirler. Bu yapılana “günsüz işe giriş” denilmektedir. Sigortalılık girişi yapılan ancak bu sigortalılık girişlerinden dolayı adlarına prim ödenmeyen sigortalıların ise, SSK’dan emeklilik hesaplamalarında primi ödenmeden yapılan işe giriş tarihleri sigortalılık sürelerinin başlangıcında dikkate alınmamaktadır. Bu durumda sigortalılar mağdur olmakta ve emeklilik açısından hak kaybına uğramaktadırlar.
İşverenler tarafından işçilerin sigorta girişi yapılıp da bu girişe göre işçiler adına SSK’ya prim ödenilmemesinin iki sebebi olabilir. Bunlardan birincisi, işverenin o tarihlerde geçerli mevzuata göre verilmesi gereken aylık sigorta prim bildirgesi ve dört aylık sigorta dönem bordrosu’nu SSK’ya vermesine rağmen her iki belge arasında tutarsızlık olduğundan SSK’nın bu belgeleri işleme almamasından kaynaklanmış olabilir. İkincisi ise, işçinin çalışma gün ve kazançlarını gösteren dört aylık sigorta dönem bordrosunun işveren tarafından SSK’ya verilmemiş olmasından kaynaklanabilir. Eğer bahse konu belgeler arasındaki tutarsızlıktan dolayı işçilerin prim ödeme günleri hizmet cetvellerinde gözükmüyorsa, bu durum Sigorta İl Müdürlüklerine bir dilekçe yazılarak araştırılabilir ve yaşanılan sorun hiç mahkemeye gitmeden çözülür. Ancak sigortalı işçinin sigorta girişi yapılmasına rağmen prim ödemelerinin olmamasının sebebi, işverenin dört aylık veya aylık prim ve hizmet belgesini (bordrosunu) SSK’ya vermemiş olmasından kaynaklanıyorsa, bunun için mutlaka iş mahkemelerine işveren ve SSK aleyhine dâvâ açmak gerekmektedir. Uygulamada bu sebeple açılan dâvâların hemen tamamı işçilerin lehine sonuçlanmakta ve işçinin işe girişinin yapıldığı tarihte prim ödemesinin de olduğuna karar verilmesine mahkemeler tarafından hükmedilmektedir. Mahkemelerin verdiği karar ise, SSK tarafından kabul edilmekte ve işçilerin mahkeme kararları sayesinde sigortalılık başlangıçları yapılmış olmaktadır. Okuyucularımızdan bu şekilde günsüz işe girişten dolayı sıkıntı yaşayanlar varsa, iş mahkemelerinin bu konuda işçilerin lehine yerleşmiş içtihatları olduğu için, bu sorunlarını acilen mahkemeye dâvâ açarak mahkeme kanalıyla çözmelerini öneriyoruz.
Maliye kaydınızı Bağ-Kur’a
bildirmeseniz bile Bağ-Kur’lu olursunuz
İsmi Mahfuz:
*Doğum tarihim 20.08.1959, işe başlama tarihim 15.07.1991’dir. Bağ-Kur’a toplam yatırılan gün sayım 7 yıl 4 ay 1 gündür. 16.11.1998 tarihinden itibaren maliye ve Bağ-Kur kaydımı durdurdum. 2003 yılında tekrar maliye kaydımı yaptırdım. Ama bu kaydı Bağ-Kur’a haber vermedim. Bu kaydı Bağ-Kur’a haber vermem gerekir mi? Emeklilik günümü doldurup toplu para yatırsam emekli olabilir miyim?
Sayın okurum, 1479 sayılı esnaf Bağ-Kur Kanununun 25’inci maddesine göre, vergi mükellefiyet kaydı olanlar kendiliğinden, yani otomatik olarak Bağ-Kur’lu olurlar. Sizin 2003 yılında başlayan vergi (maliye) kaydınızı Bağ-Kur’a haber vermemeniz Bağ-Kur’lu olmanıza engel değildir. 2003 yılından itibaren yeniden Bağ-Kur kapsamında sigortalı sayılırsınız. Bağ-Kur’dan sağlık karnesi almak istemiyorsanız emeklilik gününüz dolduktan sonra toplu olarak primlerinizi yatırıp emekli olabilirsiniz. Verdiğiniz bilgilere göre Bağ-Kur’dan en erken 15 tam yıl hizmet süresine sahip olduğunuzda ve 57 yaşını doldurduğunuzda (57 yaşınızı 20 Ağustos 2016 tarihinde tamamlıyorsunuz) emekli olabilirsiniz.
Okur sorularına kısa cevaplar
İbrahim ERÜSTÜNDAĞ/Burdur
Emekli Sandığı’ndan 25 tam yıl hizmet yılınızı tamamladığınızda ve 51 yaşını doldurduğunuzda emekli olabilirsiniz. Emekli Sandığı’ndaki ikramiye ve maaş hesaplamalarınız, emeklilik tarihinizdeki 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43’üncü maddesinde yer alan gösterge tablosu ve personel kanunlarındaki ek göstergeler esas alınarak yapılacağı için, emekli aylığınız ve ikramiyenizin miktarı konusunda net bir şey söyleyemiyoruz. SSK’daki 10.06.1985 girişinizde adınıza ödenmiş prim gününüz gözükmüyor. Ancak bu tarihin SSK emeklilik hesaplamalarında başlangıç olarak alınabilmesi için İş Mahkemelerine dâvâ açmanız gerekir. Eğer bu tarihi (10.06.1985) sigorta girişi olarak kabul edersek SSK’dan 25 yıldan beri sigortalı olmanız, 49 yaşını tamamlamanız ve 5300 gün prim ödemesine sahip olmanız halinde emekli olabilirsiniz. Emekli Sandığı mensubu kişiler vefat ettiklerinde en az beş tam yıl memurluk yapmaları şartıyla, hak sahiplerine (eş, çocuk, ana ve baba) belirli şartara sahip olmaları halinde ölüm aylığı bağlanma imkânı vardır.
A. SIĞIRCI:
*Ben 02.07.1961 doğumluyum. 2004 yılında 270 gün SSK’dan günüm var. 14.01.1986 tarihinde Bağ-Kur’a girişim var ve 08.03.2008 tarihi itibariyle hiç boşluğum ve borcum yoktur. Askerlik sürelerimi borçlanmadım. Askerlik sürelerimi borçlanırsam ne zaman emekli olurum? Borçlanmazsam ne zaman emekli olurum?
Sayın okurum, askerlik sürelerinizi de borçlanırsanız (18 ay askerliğinizin olduğu ve askerliğinizi Bağ-Kur başlangıcınızdan önce yaptığınız varsayılmıştır) SSK hizmetlerinizle birlikte günümüz itibariyle toplam 24 yıl 5 ay 9 gün hizmet süreniz olmaktadır. Bu süreyi 25 yıla tamamlarsanız Bağ-Kur’dan 48 yaşınızı doldurduğunuzda (şu anki yaşınız 46 yıl 8 ay 21 gündür) emekli olabilirsiniz. İsterseniz askerlik borçlanması yapmadan yaşınız dolana kadar prim ödemeye devam edin öyle emekliliğinizi bekleyin. İsterseniz askerlik borçlanması yapıp emekliliğiniz için gerekli olan 25 yıl hizmetinizi ikmal ettikten sonra prim ödeyerek ya da ödemeden yaşınızı bekleyin. Ama askerlik borçlanması yapmak, emeklilik yaşınızı 1 yaş düşürdüğü için bu yolu tercih etmenizi tavsiye deriz.
İsmi Mahfuz:
*Babamın 1977 yılında sigortaya girişi var. Askerlik hariç geçmiş yıllara ait toplam 1500 gün sigorta gün sayısı var. Şu anda sigortaya devam etmiyor ve aktif sigortalı değil. Babamın emekli olabilmesi için ne yapması gerekir?
Sayın okurum, babanızın doğum tarihini belirmemmişsiniz. Ancak verdiğiniz bilgilere göre babanız SSK’dan, en az 25 yıl sigortalılık süresine sahip olması, 44 yaşını doldurması ve 5000 gün prim ödeme gün sayısına sahip olması halinde emekli olabilir. Ya da babanızın yaşı 55 yaşın üzerindeyse, askerlik sürelerini de saydırırsa 3600 gün prim ödeme gün sayısına sahip olduğunda emekli olabilir. Babanızın doğum tarihini vermeniz halinde hangi tarihte emekli olacağı net olarak belirtilecektir.
İsmi Mahfuz:
*Bir Kamu kuruluşunda işçi olarak çalışıyorum. 15 Kasım 2008 tarihinde emekliliği hak ediyorum. Yeni sosyal güvenlik reform yasasının beni ne şekilde etkileyeceğinden ve yeni çıkacak yasadan kıdem tazminatı ve maaş bağlanma oranları bakımından herhangi bir zararım olup olmayacağından haberdar olmak istiyorum?
Sayın okurum, sosyal güvenlik reform yasası diye bildiğimiz 5510 sayılı yasada yapılan son değişiklikler kazanılmış sosyal güvenlik haklarının bazılarını geri aldığı ve aylık bağlama oranlarını ve miktarlarını düşürdüğü için, kamuoyundan ve sivil toplum örgütlerinden gelen tepkiler üzerine yeniden düzenlenmeye çalışılıyor. Bahse konu yasa tasarısının yürürlüğe girmeden önce çok defa değişikliğe uğrayacağını tahmin ettiğimiz için, yasa çıkmadan bu konuda okuyucularımıza kesin bilgiler vermek istemiyoruz. Ancak, siz emekliliği hak edene kadar bu yasa çıkarsa, hizmetlerinizin çoğu yasanın çıkış tarihinden önceki tarihleri ihtiva edeceği için, sizin emeklilik aylığınızda bir düşüş olmayacak. Ancak, eski sisteme göre hesaplanan aylıklar her yılın TÜFE’sinin tamamı ve her yılın gelişme hızının sadece yüzde 25’i eklenerek artırılacak. Yani emekli olacağınız yıla kadar “büyüme hızının %100’ü eklenerek” değil “büyüme hızının %25’i eklenerek” güncel hale getirilecek. Ancak şimdiki emekli aylıklarındaki artış hesaplaması TÜFE ve gelişme hızı rakamlarının tamamı dikkate alınarak yapılmaktadır. Ülkenin gelişme hızının aylıların güncellemesi yapılırken yüzde 25’inin verilip, yüzde 75’inin verilmeyecek olması ileride emekli olacaklar için büyük kayıplar oluşturacaktır.
İsmi Mahfuz:
*06.01.1965 doğumluyum. 03.08.1983 tarihinde SSK’ya sigorta girişi yapmış gözüküyorum. Bu tarihte 24 ay prim ödedim. 31.12.1985 tarihinde askere gittim. SSK’ya 24 ay askerlik ödemesi yaptım. 01.01.1988 tarihinde Bağ-Kur’a giriş yaptım. Bu tarihten itibaren Bağ-Kur’a 20 yıldır prim ödüyorum. Bu bilgilere göre ben ne zaman emekli olurum?
Sayın okurum, verdiğiniz bilgilere göre günümüz itibariyle SSK, askerlik süreleri ve Bağ-Kur hizmetlerinizin toplamı; 24 yıl 2 ay 19 gündür. 9 ay 11 gün daha Bağ-Kur’a prim öderseniz, Bağ-Kur emekliliği için gerekli olan 25 tam yıl hizmet süresini tamamlamış olacaksınız. Ancak Bağ-Kur’dan emekli olmak için bir de yaş koşulu vardır. Kısacası, Bağ-Kur’dan 25 tam yıl hizmet süresine sahip olduğunuzda ve 48 yaşını tamamladığınızda (06.01.2013’te 48 yaşını tamamlıyorsunuz) emekli olabileceksiniz.
İsmi Mahfuz:
*18.02.1962 doğumluyum. 14.11.1980 tarihinde Bağ-Kur’a sigortalı olarak giriş yaptım. 14.11.1980–16.11.1995 tarihleri arası Bağ-Kur’a prim ödedim. Daha sonra 17.12.2000 tarihine kadar boş geçti. 17.12.2001 tarihinde SSK’lı olarak bir işe girdim ve hâlen çalışmaktayım. Ben ne zaman emekli olabilirim?
Sayın okurum, SSK’dan emekliliğiniz için gerekli olan 5000 gün prim ödeme gün sayısı ile 45 yaşını tamamlama koşulunu yerine getirmiş durumdasınız. Yani kısacası emekliliği hak etmişsiniz. Hemen en kısa zamanda bağlı bulunduğunuz Sigorta İl Müdürlüğüne başvurarak emeklilik talep dilekçesi verin. Çünkü bu dilekçeyi takip eden aybaşından itibaren emekli aylığınız işlemeye başlayacak.
NOT: Bağ-Kur, SSK, Emekli Sandığı ve sosyal güvenlik reform yasası hakkında bilmek istediğiniz her şey için her hafta Perşembe günleri bu köşede buluşalım. Sorularınızın cevaplarını e-posta veya faks numaralarınıza gönderemediğimiz için, bir sonraki haftada köşemizden cevaplamaya çalışıyoruz. Faks ve e-postalarınızı bekliyoruz.
20.03.2008
E-Posta:
[email protected]
|
