Çok seslilik ve fikir hürriyetinin bir gereği olan meşveretle ilgili temel bilgiler verdik. Bugün, meşveretin püf noktaları üzerinde duracağız:
- İstişâre, danışma, şûrâ, “Aralarındaki işleri istişare iledir”1; “İşlerinde onlarla istişâre et”2 âyetleri gereği ilâhî bir emir ve farz derecesindedir.
- Hz. Peygamber’in (asm), Allah’ın en sevgili kulu, kâinatın yaratılmasına sebep olduğu, vahiy aldığı halde; vahyin dışındaki konularda arkadaşlarıyla istişare ettiğini unutmamalı.
- İslâmiyet, ana meseleler, prensipler, kanunlar, hükümler dışındaki bütün işlerin meşveretle yürütülmesini tavsiye eder.
- İstişâre, hürriyet ve gerçek demokrasinin unsurlarındandır.
- Hatâları en asgariye indirip ilerlemenin esaslarından birisi de meşverettir. Kâğıt üzerinde olmayan gerçek demokrasinin özü, meşveretten olduğundan, körü körüne ona cephe almamak gerekir.
- Temel haklar, hükümler meşveret edilemez. Dolayısıyla, “azınlığın hakları”, çoğunluğun görüşlerine kurban edilemez.
- Meşveret, teferruât ve tercihâtta (bir hükmü nasıl uygulamak gerektiğine dair) yapılır.
- Kişi, istişaredeki düşüncelerinden dolayı asla kınanamaz.
- Meşverette geçerli olan, hükmün eksere göre verilmesidir.3
- “Her meselemizde emir, Risâle-i Nur’un şahs-ı manevisini temsil eden has şakirtlerin ve sizlerindir. Benim de şimdi bir reyim var.”4 Başkan dahil herkesin bir oyu var.
- Meşveretin özü, kimseye imtiyaz tanınmaması ve kimseye baskı yapılmamasıdır.
- Meşverete katılan herkesin, her sahada uzman olması gerekmez. Zekâ ve akla sahip olmaları kifayet eder.
- Meşverette de hata yapılabilir. Ama ferdiyetçilik ve diktatörlükte bin hata olur.
- Meşveret edenler, isabet etmezse bir, isabet ederse iki sevap alır. Şahıs, isabet de etse, meşverete uymadığından mes’ûldür.
- Meşveret üyesi hangi yönde fikir beyan ederse etsin, isterse en şiddetli bir şekilde muhalefet etsin, çoğunluğun aldığı karara kendi fikriymiş gibi sahip çıkmak zorunda.
- Meşveret üyesi veya cemaat ferdi, meşveret kararlarının aleyhinde konuşamaz, tenkit edemez, akim bırakmak için çalışma içine giremez. (Mihenge vurmak, olgunlaştırmak, geliştirmek için fikir beyan etmek ile bunu karıştırmamak gerekir.)
- Sonuç alınsın veya alınmasın, alınan karardan asla pişmanlık duymamalı.
- Eğitim sisteminde “fikir ve bilim hürriyetinin” teşekkül etmemesi yüzünden, “garaz, evham, şüphe ve ilmî enâniyet” meydan aldı; düşünce sapıttı, ilim durağanlaştı.
- Mânâ, mâhiyet ve özüne bakmadan “demokrasi” ismine takılarak meşveret ve hürriyete karşı gelmek; hak ve hürriyetlerin yerleşmesine engel olmuştur.
- Meşverette bir adam, bin adam kadar iş görebilir.
- Cumhûrî, meşveretin geçerli olduğunda sistemde, iyilikler de, kusurlar da şahs-ı mânevînin ortak ürünüdür.
Dipnotlar:
1- Kur’ân, Şûrâ, 38.; 2- A.g.e., Âl-i İmran, 159. 3- Münâzarât, s. 41; 4- Emirdağ Lâhikası, s. 195.
21.11.2007
E-Posta:
[email protected] [email protected]
|
