Hani dilimizde yerleşmiş bir tâbir vardır: “ İsmi ile müsemmâ” derler. Nasıl ki son dönem Türk Müziği’nin pınarlarından biri Selahattin Pınar’ dır demek doğru bir tespit ise kaynaklarından en güçlüsü de Sadedin Kaynak’tır demek yanlış olmayacaktır. Yine geçtiğimiz şubat ayı içinde kaybettiğimiz bir dev isim: Sâdeddin Kaynak. Hafız, Sultanahmet Camii İmamı, bestekâr, ses sanatkârı, film müziği bestecisi. ‘’ Hiç din adamı müzikle uğraşır mı? ‘’ eleştirisine bir cevaptır aslında Sadedin Kaynak. Merhum bestekârı tanımak için hayat hikâyesine kısa da olsa bir göz gezdirelim dilerseniz:
1895 yılında İstanbul’da Taşkasap’ta doğar bestekârımız. Babası Fatih Camii dersiâmlarından Ali Alaeddin Efendidir. Dostu İbnülemin’e yazdığı mektupta kendi hayatını şöyle anlatır: “İlk kez küçük bir çocukken Hafız Melek Efendi’den aldığım dini musîki dersleri beni tatmin etmiyordu. Kasımpaşa’da Küçük Piyale Camii imamı olan Hafız Cemal Efendi’ye devama başladım. Daha sonra Zekaî Dede’nin çıraklarından Darüşşafakalı Kâzım Bey’e intisab ettim: Bu zattan çok nadide eserler meşkettim. O esnada Sultanahmet Camii baş imamlığına tayin olundum. Artık hocalığa devamın güç olacağına kanaat getirerek kendi kendime notayı öğrenmeye başladım. ’’
1912 yılında Balkan Savaşı çıkınca İlahiyat zabiti olarak askerlik görevini yapmak üzere Diyarbakır’a gönderilir. Bu vesileyle Elazığ, Harput, Malatya, Mardin gibi illerimizi dolaşır. Bu esnada Halk Müziğimizin bölgesel motiflerini inceleme imkânı bulmuş şarkı ile türkü arasında özellik taşıyan enteresan besteler yapmıştır. ‘’İncecikten bir kar yağar, Güneş, Fırat, Gurbet Mektubu, Ağlarım Çağlar gibi, Batan gün kana benziyor, Bağrıma taş basaydım. “Dertliyim Leylâ” gibi nice güzel türküleri sayabiliriz. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Kur’an-ı Kerim deki savaş ayetleri üzerine ordu komutanlarına konferans vermiştir.
1926 yılında plak doldurmak üzere Berlin’ e ayrıca Viyana, Paris, Milano’ ya gitti. Sadedin Kaynağın bestekârlığa başlaması da işte bu Berlin seyahati ile olmuştur. Yol arkadaşı olan bir avukatın ‘’ Hicranı elem ’’ sözleri ile başlayan bir şiirini hüzzam makamında bestelemiştir.
Merhum Sadedin Kaynak’ın bir başka öncü özelliği ise film müziği bestekârlığı yönüdür. Bugün dizi filmler nasıl ki müzikleri ile ayrıca zihinlerde kalıyor ve beğeniliyorsa o yıllarda bunun ilk öncülüğünü merhum bestekâr yapmıştır dersek herhalde yanlış olmayacaktır. Sadeddin Kaynak 85 Arap filmini Türkçe seslendirdi. (Leylâ ile Mecnun, Allah’ın cenneti, Yavuz Sultan Selim Ağlıyor gibi birçok Türk ve Arap filminin müzikleri)
Hafız Sami gibi müthiş bir ses, Sadedin Kaynak için şöyle der: ‘’ Kur’ an okuma işinde birincilerden sayılır. O tatlı o yumuşak ve zengin sesi her şeyden ziyade Kur’an okumak için yaratılmıştır. O ibrişim sadâ, o güzel eda, ne Kur’ an ı sıkar ne kulakları tıkar ne de ruhları boğar. ’’
10 yaşında hafız olan, 31 yaşında iken ise ilk bestesini yapan Sadedin Kaynak “Yavuz Sultan Selim Ağlıyor” filminin müziklerini yaparken beyin kanaması geçirir ve felç olur. Uzun süren hastalığı sonunda 3 Şubat 1961 Cuma günü hastanede üreden vefat eder. Vasiyeti üzerine Merkez Efendi Mezarlığına gömülür.
Vasiyetinin son bölümü şöyledir: “Bu evde benim bir pardesüm iki kat elbisem bir bavulum bir radyom bir buzdolabım var. Bunları Gülfiye’ye (kendisine uzun yıllarca bakan kadın) bırakıyorum. Benim evimde birikmiş param yoktur. Emri hak vaki olduğu zaman Sıraselviler’de ki apartmanın 1, 3, 9 numaralı dairelerinden kiralar alınıp cenazemin teçhiz ve tekfinine sarf edilsin. Cenaze namazım Nuru Osmaniye Camii Şerifinde kılınsın. Merkezefendi’de kabrim hazırdır. Kabir taşımı Gülfiye yaptırır. Yazılacak şey şudur: Sultanselim Camii Şerifi Baş İmamı ve Sultanahmet Camii Şerifi ikinci imamı ve hatibi meşhur bestekâr Hacı Hâfız Sadeddin Kaynak’ın ruhuna Fatiha. . ’’
Sâdeddin Kaynak’ın iki
talebesi ile küçük bir hatıra
Yaklaşık 12-13 yıl önce hem tam bir İstanbul beyefendisi hem de iyi bir musıkişinas zât ile tanışmıştık Timaş Yayınevinde: Ahmet Kibritçioğlu bey ile. Kendisi Sadedin Kaynak’ın talebelerinden de olmuş bir dönem. Bayram’larda, mübarek gecelerde evini arar tebrikleşir hal hatır sorardım. Birgün, ’’ eski dostlarınızdan Alaeddin Yavaşça Hoca’nın bir konseri olacak isterseniz gidelim ‘’ demiştim. Memnun olmuştu ve Alaeddin Bey’in konserine gitmiştik. O güzelim konserin ardından Alaeddin beyi görmek ve tebrik etmek üzere Ahmet bey ile kulise geçtik. Alaeddin bey, Ahmet bey’i gördüğünde ne kadarda sevinmişti. Yıllar sonra birbirlerine sarılmışlar hasret gidermişlerdi. İkisi de Sâdeddin Kaynak’la bir dönem aynı musıki ortamını paylaşmışlar istifade etmişler talebe olmuşlardı. Bu buluşma beni de hayli duygulandırmıştı. Yazıda adını zikredince, masadan kalkıp telefona gittim Ahmet Amcayı yıllar sonra aramak için. Evet yıllar sonra da olsa aramanın heyecanı ile telefonun tuşlarını çevirdim. Telefonu kaldıran ses eşine aitti. Hemen hatırladı. Sesi titriyordu. “Evladım” dedi, “Ahmet amcanız Alzheimer hastası oldu. Konuşamıyor.” Kendisi de ağlamaklı olunca bende çok üzüldüm. Allah’tan (c. c) şifalar dileyerek ve selam ederek telefonu kapadım.
17.03.2009
E-Posta:
alioktay@alioktay. net
|
