Eski tarihli sayılar
|
Suna DURMAZ |
|
Kuveyt kadını Mecliste |
 |
|
Kuveyt 1756 yılından beridir el-Sabah ailesinin idaresinde Emirlikle yönetilen bir körfez ülkesidir.1961 yılında İngilizlerden bağımsızlığını alan Kuveyt Emirliği, 1962 yılından beridir anayasal monarşi denilen, yarı krallık- yarı parlamenter sistemle yönetiliyor. Anayasaya göre; Başbakanın yanı sıra, Dışişleri, İçişleri, Savunma ve Petrol Bakanlıkları gibi önemli bakanlıkların el-Sabah ailesinin elinde bulunması gerekiyor. Ve yine anayasaya göre, kabine içindeki el-Sabah ailesine mensup bakan sayısının seçilmiş milletvekillerinin üçte birini geçmemesi lâzım. Bu sayı genellikle 16 kişi oluyor. Hükümet içinde en az bir, en çok beş bakanın da Sabah ailesi dışından olması gerekiyor. Kabineyi oluşturan bakanlar; Meclis komisyonlarında çalışamıyor, herhangi bir bakan hakkında verilen gensoru oylamasına katılamıyorlar. Bunun haricinde, seçilmiş milletvekilleriyle aynı haklara sahip bulunuyor, halkın seçtiği milletvekillerinin hazırladıkları kanun tasarılarının oylamasına katılıyorlar. Siyasî partilerin olmadığı Kuveyt’te devlet müdahale etmediğinden, seçimler gayet nezih ve demokratik bir şekilde yapılıyor. Bu yönüyle Kuveyt, Arap ülkeleri arasında Lübnan’dan sonra en demokratik ülke olarak tanınıyor. Seçimler her dört yılda bir beş seçim bölgesinde yapılıyor ve “Meclisü’l Ümme” denilen parlamentoya girecek 50 milletvekili seçiliyor. Anayasanın 100. maddesine göre; milletvekilleri, başbakan dahil herhangi bir bakan hakkında gensoru verebilmektedir. Yine aynı maddeye göre, hakkında gensoru verilen bakan gensoruyu cevaplamakla mükelleftir. Aksi halde istifa etmesi gerekir. Anayasada “Kadın milletvekili olmaz” diye bir hüküm olmamasına rağmen, muhafazakâr bir toplum olan Kuveyt halkı, örf ve âdetlere dayalı olarak kadına sadece seçme hakkı tanımış; uzun yıllar milletvekili olarak seçilmesine sıcak bakmamıştı. Ve bu durum 2005 yılına kadar devam etmişti. 15.1.2006’da vefat eden Kuveyt Emiri Şeyh Câbir Ahmed el-Sabah, vefatından tam bir yıl önce tarihe geçecek bir karar alarak, üniversite rektörlüğü, şirket genel müdürlüğü, bakan danışmanlığı gibi önemli vazifeleri başarıyla yapan Kuveyt kadınının millet Meclisine de girme zamanının geldiğini ilân etmiş ve bu konuda bir kanun çıkarılmasını istemişti. Emirin isteği üzerine hazırlanan kanun tasarısı Mecliste iki defa onaylandıktan sonra, 23’e karşı 35 oyla 16.5.2005’te yürürlüğe girmişti. Kadına seçilme hakkı tanıyan bu kanun, ülke genelinde memnuniyetle karşılanmasına rağmen, Kuveyt kadınının ancak 20 yıl sonra Meclise girebileceğine dair tahminler öne sürülmüştü. Seçilme hakkına sahip olduktan sonra, Meclisin feshedilmesi üzerine 2006 ve 2008’de iki defa erken seçimlere giren Kuveyt kadını, tecrübesizliğinin kurbanı olmuş ve Meclise girmeyi başaramamıştı. Ancak Nâsır Muhammed el-Sabah hükümeti ve Meclis arasındaki gerilimin sonunda Kuveyt Emiri Şeyh Sabah Ahmed’in 18.3.2009 tarihinde Meclisi feshetmesi üzerine 17.5.2009 tarihinde yapılan seçimlerde, olağanüstü başarılı bir seçim kampanyası düzenleyerek Meclise girmeyi başarıp, hakkında yapılan bütün olumsuz tahminleri alt-üst etti. 2008 yılı seçimlerine 27 adayla katılan kadınlar; 16 adayla katıldıkları bu son seçimlerde Meclise 4 kadın sokmayı başardılar. Kuveytli kadın eğitime önem vermektedir ve tahsil seviyesi oldukça yüksektir. Meclise girmeyi başaran Dr. Rola Daşti iktisat, Prof. Ma’sûme Mubârek siyasal bilimler, Doç. Dr. Selva el-Cessâr felsefe, Dr. Esîl el-Avadî eğitim alanında tanınmış Amerikan üniversitelerinden doktora almış kadınlardır. Prof. Mübârek 2005 yılı hükümetinde Planlama, 2006’da Sağlık Bakanlığı yapmıştır. Ekonomist Rola Daşti şirket yönetim kurullarında üyelik ve malî danışmanlık yapmaktadır. Diğer üç hanım ise Kuveyt Üniversitesinde öğretim üyesidirler. Kuveyt kadınının seçimlerde elde etmiş olduğu büyük başarı, hükümet ve Meclis arasında sık sık yaşanan gerilimler neticesinde üç yılda üç defa seçimlere gidilmesinden bunalan toplumun, köklü bir değişiklik yapma arzusunu göstermektedir. Kuveytli seçmen; kadını kadın olduğu için değil, görevine duyduğu bağlılığı ve zor anlarda mesuliyeti üstlenmesi üzerine seçmiştir. Prof. Ma’sûme Mübârek’in bir hastanede çıkan yangından Sağlık Bakanı olarak kendisini sorumlu tutup istifa etmesi, Başbakan Nasır Muhammed el-Sabah’ın dahi hakkında verilen gensoruları cevaplamaktan korkup istifa etmeyi yeğlemesi ve neticede Meclisin fesh edilmesi, buna karşılık iki yıldır Eğitim Bakanlığı yapan Nuriye el-Subeyh’in, bir öğrenciye yapılan cinsel tâciz neticesinde hakkında verilen gensoruyu korkusuzca cevaplayıp görevde kalmayı başarabilmesi, Kuveytli seçmenin kadınlara duyduğu güveni arttırmıştır. Seçimlerde, kadın milletvekillerinin kıyafetleri ve mezhepleri de gözönüne alınan bir faktör olmamıştır. Milletvekillerinden Ma’sûme Mübârek başörtülü Şiîdir; Rola Daşti liberal bir Şiîdir. Selva el-Cessâr başörtülü bir Sünnîdir; Esil Avadî liberal başı açık bir Sünnîdir. Seçimler bittikten birkaç gün sonra Kuveyt Emiri Şeyh Sabah Ahmed, Nasır Muhammed Sabah’ı iki hafta içinde hükümet kurması için görevlendirdi. Kurulacak olan yeni hükümet, Nasır Muhammed’in 6., Kuveyt tarihinin de 27. hükümeti olacak. Şimdi bütün gözler kadınlarda. Kabineye girip girmeyecekleri merak ko-nusu. Gelişi güzel verilen gensorularla havanın gerildiği Kuveyt Parlamentosu, kadınlar girince sakinleşecek mi!!! Bekleyip göreceğiz. 24.05.2009 E-Posta: [email protected]@hotmail.com |
|
|
