Son dönemde insanı “birey” olarak öne çıkaran yaklaşımın revaçta olduğu mâlûm. Buna göre, kişinin temel hak ve hürriyetleri, onun öncelikle birey olarak varlığını geliştirebilmesi açısından büyük önem arz ediyor.
Bu hak ve hürriyetlerin önündeki baskıların kaldırılması da aynı bağlamda önem taşıyor.
Baskı deyince ilk akla gelen, tabiî ki devlet. Ama bunun yanında aileyi, mahalleyi, toplumu, çevreyi ve cemaatleri de önde gelen baskı kaynakları olarak niteleyen yaklaşımlar var.
Burada son derece girift ve çetrefilli sorunlar ve adım başı kurulmuş tuzaklar söz konusu.
Türkiye örneğinde ele alacak olursak:
Mâlûm, cumhuriyetin başından beri devlet, belli bir ideolojiyi ve ona dayalı bir hayat tarzını topluma dayatıyor. İnsanlar buna pasif direniş gösterince aile, mahalle, toplum ve cemaat baskısından dem vurularak, “bireyi biçimlendirme” hedefinde odaklanan kavga kızıştırılıyor.
Başörtüsü ve din dersi üzerine yıllardır süren yoğun tartışmalar bunun çok tipik örnekleri.
Başörtüsü yasağını savunanların gerekçesi, kızları aile ve cemaat baskısından kurtarma iddiası. Din dersini devlet tekeline alıp resmî ideolojinin propaganda aracı haline getiren dayatmacı anlayış da çocukları bilhassa cemaatlere “kaptırmama” telâşıyla böyle davranıyor.
Bu bağlamda, tek parti dönemi profesörlerinden birinin “İnkılâba muhalefet ruhu aileden geliyor” deyip, aileyi zehir olarak nitelemesi çok ilginç bir anekdot oluşturuyor.
Cumhuriyetin başında özellikle Bediüzzaman’ın devletle uğraşmak yerine milletin irşadında yoğunlaşan ve talebelerince devam ettirilen hizmetleri neticesinde ortaya çıkan şuurlu toplum yapısı devlet kaynaklı dayatmaları büyük ölçüde tesirsiz kıldı. Dünyadaki gelişmeler de devletin etkileme alanını küçültüp sivil alanı genişletti. Ve bu durumda bireyi istenen şekilde biçimlendirmek için yeni stratejiler geliştirildi.
Bunlarda, artık ahı gitmiş vahı kalmış devlet dayatmalarına karşı çıkarak suret-i haktan görünürken, aile ve toplum yapısı ile cemaatleri çökertme hedeflerine yönelindiği gözleniyor.
Toplumun hassas noktalarını ve boşluklarını tesbit amacıyla yapılan kamuoyu araştırmalarının ortaya çıkardığı bilgilerden hareketle, yeni toplum mühendisliği projeleri hazırlanıyor.
Uzun zamandır alttan alta fısıldanan ve son dönemde açık şekilde ve giderek yükselen bir tonla seslendirilen “Cemaatler birey kimliklerine hayat hakkı tanımıyor” ya da “Aile baskısı kadının birey kimliğini yok ediyor” gibi iddialar, hiç şüphe yok ki, bu projelerle bağlantılı.
Aile ve cemaat gibi yapıların özellikle hedef alınmasında, bu fıtrî birlikteliklerin birey kimliğinin oluşmasındaki çok önemli rolleri ve ayrıca bu yapılarda dinî ve manevî değerlerin büyük ağırlık taşıması da çok belirleyici bir etken.
Aile ve cemaatle bağları zayıflatılmış, hattâ koparılmış bireyin, içine düşürüldüğü boşlukta önüne konulan “hazır kurtuluş reçeteleri” ise, doğrularla yanlışların ustalıkla iç içe geçirildiği kişisel gelişim programları türünden formüller.
Oysa bu tür programlar, “kişisel” boyutla sınırlayarak “ene”lerini tahrik ettiği insanların aile, cemaat ve çevreyle ilişkilerini tahrip edip onları daha da sorunlu bireyler haline getiriyor.
30.09.2007
E-Posta:
[email protected]
|
