Özal’ın ilk dönemi, ekonomi teknisyenliği havasında geçti. 1983-87 arasındaydı. Türkiye ithal ikâmeli, karma ekonomik modelden liberalizasyona doğru bir açılım içine girdi.
Devletçi ekonomiden 24 Ocak kararlarıyla temeli atılan dışa açık ekonomik büyümeye yönelindi. Özal’ın ikinci dönemi ise siyasetçi olduğu dönemdi.
Özal, Sovyetlerin de dağılmasıyla birlikte aktif dış politikaya yöneldi. Türk dünyasının lideri, ABD’nin Ortadoğu’daki en büyük müttefiki rolüne soyundu.
Artıları vardı, eksileri vardı. Komşularımıza etrafımızdaki ateş çemberi olarak değil, fırsatlar ülkesi olarak bakmamıza hizmet etti.
Tansu Çiller’in ilk döneminde de, bölgesel güç olma, dünyanın sözü dinlenir önemli liderlerinden biri olmaya yönelik vizyonun ipuçları vardı. Menderes’in başlattığı “büyük değişim” hareketi de içe kapanmacı, dış tehdit odaklı değil, içten dışa doğru açılan ve etrafını fırsatlar çemberi olarak gören bir bakış açısı vardı.
Osmanlı’nın parçalanma eşiğinde Enver Paşa arkadaşlarıyla dünya haritasını ortaya koyup, Teşkilât-ı Mahsusa üyelerine, “Nuri Paşa Bağdat, Musul, Süleymaniye, Rauf Bey sen İran, Halil Paşa sen Azerbaycan, Afganistan, Eşref Şencer sen Afrika bölgesine” gibi bir paylaşım yaptığı sahne var. Bunu Enver Paşa’nın hayalciliğine verebiliriz. Ama burada anlatmak istediğim o değil. Onlar üç kıt'ayı yönetmiş Osmanlı’nın paşalarıydı. Olaylara makro düzeyde, milletler ve kıt'alar seviyesinde bakıyorlardı. Tabiî biz 80 yıldır Kürtle Türkü, Alevî ile Sünnî’yi bir arada yönetmeyi başaramadığımız, Güneydoğu’yu kalkındırmaktan, yönetmekten aciz olduğumuz için bunu anlamakta zorlanıyoruz.
Başbakan Erdoğan’ın grup konuşmasını Ankara Temsilcimiz Mehmet Kara ve Haber Müdürümüz Kemal Benek ile birlikte takip ettik. Onlar ne düşündü bilemem, ama ben Erdoğan’ı dinlerken Enver Paşa’yı hatırladım.
Bir Enver Paşa benzetmesi yapma peşinde değilim. Bunu doğru da bulmuyorum. Ancak Başbakan bir süredir girdiği iç politikanın kısır tartışmalarından kendini çıkarıyor. Vizyonunu ve misyonunu bir devlet başkanı düzeyinde ve lider ülke Türkiye perspektifine oturtuyor.
Başbakan bu açılımının ilk ipuçlarını Kurban Bayramı sebebiyle bilboardlara çıkan, ay yıldızlı afişlerde ortaya koydu.
Bu alanda avantajları var, ama yalnız değil. MHP lideri Devlet Bahçeli’nin kurultay konuşması da baştan sona, “lider ülke Türkiye” perspektifi üzerine kurulu. DYP Genel Başkanı Mehmet Ağar’ın “Yozgat’ın kaderi ile Musul aynı olacak, Denizli’nin dokuması Kerkük’te gümrüksüz satılacak” şeklindeki yaklaşımı da aynı vizyonun ipuçlarını veriyor.
Başbakan Erdoğan’ın gurup konuşması yeni yılın ilk konuşması olması açısından önemliydi. Başbakan birkaç gurup toplantısında olduğu gibi 4 yıllık icraatlarını anlatıp, milleti uyutacak mıydı yoksa 2007 yılına yönelik bir perspektif mi ortaya koyacaktı?
İşte bu sorunun cevabını almak üzere gittik grup toplantısına. Erdoğan’ın sözlerini kaydetmek üzere not defterimi açtığımda, bütçe görüşmeleri sırasında Baykal’ın sözleri üzerine patlak veren kavgayı yazdığım sayfalar çıktı karşıma.
2006’yı kavgayla, sertlikle kapatmışız. Bakalım 2007’de karşımıza ne çıkacak? Başbakan’ın konuşması bu açıdan yararlı oldu. “Konuşmamı dış politikaya ayırmak zorunda kaldım” dedi. Ortadoğu, Irak ve Lübnan merkezli değerlendirmeler yaptı. Irak’ta getirilen koordinatörlük müessesesine yönelik eleştirileri olduğu zaman, “Başbakan elinde farklı bilgiler olsa gerek” demiştik. Erdoğan bunu doğruladı. “Bunu durup dururken söylemedim, gelişmeler bizi söylemeye mecbur etti” dedi.
Uzun sözün kısası 2007 perspektifimiz dış politika ağırlıklı olacak. Erdoğan bir dönemler Özal’ın soyunduğu bölge lideri rolüne oynayacak.
Bu rol iyi. Osmanlı’nın torunlarına da yakışıyor. Ancak Türkiye istikrarını koruyamadığı ve sık sık krizlere maruz kaldığı için bu elbiseyi taşıyamıyoruz. Belki bu yüzden Alan Makovski’nin Türkiye’nin liderlik genlerinin sınırlı olduğu yönündeki üzücü yaklaşımı doğru çıkıyor.
Bunu tersine çevirmek aslında bu ülkenin yöneticilerine yakışıyor, Türkiye’nin İslâm dünyası başta olmak üzere milletler ailesi ne yapabileceği en büyük katkının da bu rolle olacağına inanıyorum.
Başbakan’dan 2007 vizyonunu aldıktan sonra muhalefetin nabzını tutmak üzere CHP Grubunu takip ettik. Kürsüde Baykal vardı. Ancak hiçbir haliyle yeni bir yıla girmiş görüntüsü yoktu. Söylemi eskiydi.
Tek yeni olanı MİT Müsteşarının tartışmaya açtığı ulus devlet konusunda oldu.
Bunu Türkiye’nin Ortadoğulaşma sürecinin başlangıcı olarak ilân etti, “millî devleti korunmadığı takdirde Türkiye’nin dağılacağı” yönündeki resmî görüşü tekrarladı.
Katılırsınız, katılmazsınız ama bu bile yeniydi.
10.01.2007
E-Posta:
[email protected]
|
