Medeniyetler İttifakı Forumunun İslâm kültür ve medeniyetine yüzyıllarca başkentlik yapmış olan İstanbul’da yapılması güzel bir gelişme.
“Doğru anlamak” bütün ittifakların ve diyalogların ilk adımıdır. Medeniyetler, ittifak veya diyaloğa girerken karşı tarafın artı ve eksi kutuplarını iyi bilmek zorundadır. Yoksa ittifak sürecinin ayakları yere basmaz ve karşılıklı iyi niyetler fiyasko ile neticelenir.
İttifak, diyalogdan ileri bir aşamadır. Bediüzzaman Hazretleri “ittifak” kavramını elli yıl önce kullanır.
Onun önerisi, dinsizliğe ve küfr-ü mutlak’a karşı Hıristiyanların dindar ruhanileri ile ittifak edilmesi yönündedir. Bediüzzaman’ın ittifak kavramını “İsevî dindar ve ruhanî” ibareleri ile yan yana yerleştirmesi çok anlamlıdır.
Eğer diyalog ve ittifak süreci Müslümanların “ben idrakleri”ni bir tarafa atmaları ile neticelenirse muhakkak tehlikelidir. Böyle bir duruş, batının sefih ve batıl fikirlerini taklidden öteye geçmeyen zavallı bir duruş olur.
Said Nursî, Müslümanların Kur’ân temelli bu ben idraklerine seslenerek, “Agâh olunuz” der. Çünkü ahlâksızcasına taklit veya ittiba hamiyet dâvâsında yalancılıktır.
Avrupa, tarihinin hiç bir döneminde tek cephe olmadı. Küçücük coğrafyada biri birine zıt çok farklı Avrupa cepheleri oldu. Avrupalılar bu özelliklerinden dolayı birbirleri ile yüzyıllarca boğuştular.
Dolayısıyla ittifak, hakiki Hıristiyanlıktan feyiz alan ve sosyal hayata bilim, sanat, adalet ve hukuk bağlamında faydalar sağlayan Avrupa cephesi ile olmalı. Yoksa İlâhî vahye kulaklarını tıkayan tabiat felsefesinin zulmeti ile medeniyetin kötülüklerini iyilik zanneden ve sonuçta insanlığı sefahet ve dalalete yönlendiren diğer bir Avrupa ile ittifak olamaz.
Peki Bediüzzaman medeniyetin kötülükleri ile ne kast ediyor?
Bediüzzaman İlâhî vahye dayanmayan bu anlamdaki Batı menşeli medeniyet kavramının başındaki “Mim”harfini kaldırır. Sonuç; “deniyet”dir yani alçaklık. Merhum Âkif bunu “tek dişi kalmış canavar” olarak tarif eder.
Bediüzzaman sebebini şöyle açıklar: “Bu medeniyet-i hazıra, beşerin yüzde seksenini meşakkate, şekavete atmıştır” Halbuki Kur’ân medeniyeti herkesin, hiç olmazsa çoğunluğun huzurunu sağlar.
Bu sefih medeniyetin temelleri de iç açıcı değildir: Dayanağı kuvvet, kuralı savaşmak, ötekisi ile iletişimi ırkçılık, hizmeti ise sınır tanımayan arzuların tatmini…
Ne kadar acı!
Ayrıca bu medeniyet bu haliyle öyle bir kustu ki, Said Nursi’nin tabiri ile yeryüzünü kanla buladı. On milyonların hayatına mal olan birinci ve ikinci cihan savaşlarının adresi bu gaddar medeniyettir.
İstanbul’daki medeniyetler ittifakı forumunun siyasî konjonktürle renklendiğini ve şekillendiğini hissediyorum. Yoksa medeniyetlerin ittifakı çok büyük tasaffilerden sonra ancak mümkün olabilir...
Eğer gaye bir arada yaşamayı öğrenmek ve biri birini anlamaya çalışmaksa ne alâ… Medenî insanlar bunu becermek zorundadır.
Devlet Bakanı Sayın Prof. Mehmet Aydın’ın dediği gibi, “Asıl kavga edenler insanlardır, milletlerdir. Onlar, kavgaları için gerekçeler ararlar. Bu gerekçeler tarih boyunca dinlerle ilgili olmuştur.” (1995:35)
İnsanlar ne kadar zıt fikirli olurlarsa olsun bir arada yaşamasını bilmelidir. Eşya ve varlıklar zıtları ile bilinir. Bu fıtratın kuralıdır. Huntington’ın iddia ettiği gibi çatışma zorunlu değildir. Çünkü kavga hayvanî bir haslettir. Halbuki insan mahiyeti itibarı ile hayvanî dürtülerini kontrol edebilen medenî bir varlıktır.
Çatışma kavramı zannedersem tarih ve toplum bilimci Toynbee’ye aittir. Huntington bu kavramı ondan hırsızlamıştı. Hoş o da Darwin’den o da Malthus’dan… Derken yolunuz Roma felsefesine oradan kadim Yunan’a çıkar.
Çatışmaya davetiye çıkaran bu duruş Kur’ânî duruş ile örtüşmüyor. “Şeriattaki İlâhî hidayetin Roma felsefesinin dehası ile aşılanmamasının ve imtizaç etmemesinin” sebeb-i hikmeti budur. Çatışma değil barış esastır. İlâhî vahye isyan değil itaat esastır.
Dolayısıyla ittifaklar, mimsiz medeniyetin Kur’ân medeniyetini bel’ (yutma) etmesi ile sonuçlanmamalı. Kur’ân medeniyeti, hayata ve insan fıtratına yabanî olan bu medeniyete tâbi olmamalı, ona yol göstermelidir.
09.04.2009
E-Posta:
[email protected]
|
