Eğitimden lâf açılınca herkes öğrencileri, öğretmenleri ve olayları tartışıyor! Yani teferruatta boğuluyor. Oysa, dikkat çekilmesi gereken nokta, eğitim sistemidir, temel yapısıdır. Sözgelimi nasıl bir eğitim sistemine sahibiz? Acaba eğitim sistemimiz, zekâmızı geliştiriyor mu, geriletiyor mu?
Kabiliyetlerimizi inkişaf ettirip geliştirme iradesi dâhil her şey Allah vergisidir ve ruhumuzu tekâmül ettirme, nefsimizi terbiye etme, yeteneklerimizi ortaya çıkarma hür irademize bırakılmıştır. Zekâ da, insan ruhunun bir parçası olduğuna göre, o da pekâla geliştirilebilir?
Bize, zekâyı kinetik zekâya çevirebilme kabiliyeti verilmiştir. Zekâ çözüm bulabilme yeteneği olduğuna göre, ne kadar çok problem çözer, ne kadar mesele halleder, ne kadar okur, beynimizi ne kadar çok çalıştırırsak, zekâmızı da o oranda geliştiririz. Ressam, müzisyen, sporcu nasıl antrenmanla kendisini geliştiriyorsa, zekâ da problem çözerek gelişir. Zaten, uğraştığınız meslek de zekâyı geliştirir.
Psikolog Dr. Hendric Weisinger, “Duygusal zekâ, doğuştan var olan, ya da yok olan bir özellik değildir. Duygusal zekânızı, yetenek ve becerilerinizi öğrenerek kendinizi geliştirebilirsiniz. Benlik şuuru, hislerin yönetimi, kendi kendini motive etme de bunlar arasındadır”1 tesbitinde bulunur. Zekâ, en basit öğrenme olayları ve alışkanlıklarla gelişme seyrine devam eder.2
Zekâ açısından yüksek performans gösteremememizin sebebi; hızlı, kolay ve kalıcı öğrenme tekniklerine karşı tembelliğimizin yanında kabiliyetlerimizi odaklayamamamızdır. Beyni tesirli kullanma ve keşfedici düşünme tekniklerini uygularsak, zekâ gücünü de olağanüstü geliştirip yükseltebiliriz.
Hayal, vehim, kuvve-i müfekkire denen düşünme melekelerini, şuur, hafıza gibi beynin diğer unsurlarıyla beslediğimiz oranda zekâmızı yükseltebiliriz. Bunun için yapmamız gereken şey, yenilikçi düşünme becerisiyle hızlı öğrenme ve beyin kullanma tekniklerini uygulamaktır.
Zekânın şifresini açan unsurlar ise; şuurlu bir dikkat, motivasyon, tekrar, tefekkür ile beyin jimnastiğidir. Bu durumda bilgiler dikkatle kodlanır, saklama ve çağırma mahareti kazanılır. Aralıklarla veya toplu olarak öğrenme, okuduklarını yazma, aktif öğrenme (yazarak ve anlatarak) parçalara bölerek öğrenme de zekâmızın kapasitesini genişletir.
Ne kadar okur, araştırır, kelime hazinemizi genişletir, duygularımızı inkişaf ettirirsek, beynimize/hafızamıza ne kadar bilgi yerleştirir ve bu bilgileri kullanmayı ne derece yüksek düzeyde arzularsak zekâmızı o nispette geliştiririz.
Kâinat kitabını okuyarak zekâmızı geliştirebiliriz. Kur’ân’da geçen “Düşünmüyorlar mı; akıl sahipleri ibret almıyorlar mı; düşünmeyecek misiniz?”3 gibi ifadeler, düşünmeye, tefekküre, dolayısıyla zekâya yoğunlaşmamızı sağlayarak beyin hücrelerimizi canlı tutmamızı sağlar. İman esasları, gayb âlemi ve mücerret (soyut) mânâları sınırlamaksızın sunarak beynimizi geliştirir. Kezâ, ibadet ve duâ da aynı gayeye hizmet eder. Çünkü ibadet; fikirleri, her şeyi sonsuz olan Allah’a çevirir. İnsanı kesret âleminden kopararak tek bir noktaya yönlendirir. O da ulvî gerçeklere odaklanmayı sağlar.
İbadetin insan zihninde olumlu katkı sağladığını ortaya koyan İngiliz Tıp Kurumuna göre, namaz, farklı fikirler ortaya koyma ve duyguları yönlendirme imkânı verir. Tesbitin özeti şu: Namaz, zekâyı çalıştırır.4 Özellikle tadil-i erkân ile yani prensiplerine harfiyen uyularak kılınan namaz... Beynin en çok, sabah saat üçle beş arası üretim yaptığı bilinmektedir. Dolayısıyla, teheccüd ve sabah namazının zihnî çalışmalara zemin hazırladığı da bir vâkıâdır.
Beyne olumlu mesajlar vererek (duâ ve zikirle), hatta sesli konuşmalar yaparak zekâyı geliştirmenin mümkün olduğu da tıp ilminin verileri arasındadır.
Peki, bugünkü eğitim sistemi, zekâmızı geliştirecek bu sistemlerden hangisini uyguluyor? Uzağından bile geçemiyor. Yaptığı şey, milyonlarca pırlanta gibi beyinleri tek tip, tek görüş, tek düşünce etrafında iğdiş edip, çoklu düşünceye gidemeyen, ezberci, araştırma ruhundan uzak, tartışma ve münâzaradan uzak gerizekâlılar yığınına çevirip sokaklara salmak!
Dipnotlar:
1- İş Yaşamında Duygusal Zekâ, MNS Yayıncılık, s. 21; 2- Hebert Sorenson, Eğitim Psikolojisi, (çev. G. Yazgan) MEBY, İst., 1975, s. 52; 3- Kur’ân, En’am, 50, 2; 4- Çağımızın Büyük Sağlık Sorunu: Depresyon, İnk. Kitabevi, 1990, s. 215.
20.09.2006
E-Posta:
[email protected] [email protected]
|
