Eski tarihli sayılar
|
Said HAFIZOĞLU |
|
Gladstone’un kütüphanesinde İslâmı okuma odası açıldı |
|
|
Gladstone mağlup oldu
“Kur’ân’ı Müslümanların elinden almak lazım” diyen Gladstone’un kütüphanesinde İslâmi Okuma Odası açıldı 22 Ocak 2009 tarihinde BBC radio 4 de yayınlanan programda konuşulanların geniş bir özetinin tercümesini sunuyoruz.
Gladstone’un İslâma karşı düşünceleri Speaker: Bu bölümümüz, Gladstone’un doğumunun 200. Yıldönümü üzerine olacak. Bugün başlayan kutlamalar, Gladstone’un kuzey Wales’deki evinin yakınında kurduğu kütüphanesinde açılısı yapılacak olan, İslâmi Okuma Odasını da içeriyor. Konuklarımız, Gladstone’un üçüncü kuşak torunu Christopher Parish ve Dublin Üniversitesi Tarih Bolumu Başkanı ve aynı zamanda da Gladstone biyografisinin yazarı Prof. Richard Aldous. Her ikinize de iyi sabahlar PRF: İyi sabahlar CP: İyi sabahlar SPKR: Kutlamalarda yer alan bu unsurun [İslâmi Okuma Odası], bazılarını bir parça şaşırttığını düşünüyorum. Çünkü, Gladstone Osmanlı İmparatorluğunun çetin bir muhalifi idi. Ayni zamanda onun, elinde Kur’ân bulunduğu bir halde, Avam Kamarasında söylediklerini de görüyorum. “Bu kitap[Kur’ân] var oldukça dünyada barış olmayacaktır.” İslâmî okuma odasını orada [Gladstone’un Kütüphanesinde] uygun kılan fikir nedir? CP: Onun, kütüphanesi için yazdıklarını başlangıç noktası olarak aldık. Orada deniliyor ki; “Burası bütün Hıristiyan grupları içindir; sadece Hristiyan grupları için değil, bütün dinler içindir; sadece dinler için değil, herhangi bir ideolojisi olan bütün insanlar içindir.” Bariz belli olduğu şekilde, o aşamada onun hayatının teması; öğrenme ve anlamanın herkes için mümkün hale getirilmesi idi ve onun şimdiki yaklaşımı da ‘İslâmı anlamadıkça, onu ne övebilirsin ne de kınayabilirsin’ seklinde olurdu. SPKR:Fakat siz ihtimaller üzerine konuşuyorsunuz. Onun yaklaşımının böyle olduğuna dair ispat var mı? CP: Bir tane bile yok, bence. SPKR: Doğru! (gülüyor) Prof. Aldous, bu fikre [İslâmi Okuma Odası fikrine] siz ne dersiniz? Benim düşüncem şu ki; İslâm günümüzün anahtar meselelerinden birisi. Bu durumda Gladstone, önceden yaptığı gibi, bugün de kesinlikle İslâmiyet üzerine ciddî, ilmi ve bunun yanında dirençli bir şekilde eğilirdi. 19. Yüzyılda ilgilendiği alanlara bakarsak, Katolisizm, Evrim gibi alanlarla ilgilenmiş ve az evvel söylediğim tarzda tavır takınmıştır. (Konumuzun dışında bazı isim ve ayrıntılar tercümeye dahil edilmemiştir, SH.) Bundan yola çıkarak, Gladstone eğer şimdi burada olsaydı, bu konuyu [İslâmî] günümüzün en önemli tartışma alanı olarak görürdü ve onun üzerine söylemek istediği şeyler olurdu. Bu konuda herhangi bir şüphe olduğunu sanmıyorum. SPKR:‘Gladstone bu gün ne yapar[bilir]dı’ üzerine ilginç bir spekülasyon… Peki o kendi zamanında ne yaptı? Bu soya dair ispatlarınız neler? PRF: Evet, Gladstone’un kendi kütüphanesine bakarsan orada ayrıntılı bir şekilde incelenmiş Peygamberin Hayatını görürsün. Aynı zamanda ve ilginç bir şekilde, Muhammed’in düşünceleri üzerine, Gladstone’un kendisi tarafından yazılmış pozitif notları da görürsün. Bunlar, onun kendi zamanında, İslâma olan ilgisini gösteren örneklerdir… Bence sizin biraz önce dikkat çektiğiniz nokta önemli idi. Gladstone’un kızgınlığını öfkeye dönüştüren Osmanlı İmparatorluğu idi yani Türklerdi. SPKR: Onun Kur’ân’a “lanetlenmiş, uğursuz kitap” demesine ne dersiniz? PRF: Onun kendi zamanının adamı olduğu konusunda bir şüphe olduğunu sanmıyorum. Birçok 19. Yüzyıl Hıristiyanları gibi oda İslâmı hak bir inanış olarak görmedi. Bu onun İslâmla ilmî ve ciddî olarak ilgilenmediği anlamına gelmez. SPKR: Cristopher Parish, bu odayı açmanızın arkasındaki tutku nedir? Az evvel konuştuğumuz Gladstone’un düşünce alanında, yeni bir pencere mi açmak istiyorsunuz? CP: Hayır tam öyle değil, [İslâma karşı] ondan (Gladstone’un düşünce alanında yeni bir pencere açmaktan) çok daha olumlu olduğumuza inanıyorum. İnanıyoruz ki bu kütüphane insanların, İslâmın ne olduğunu anlayacakları bir yer olacak. Çok büyük cahillik var bu konuda ve bu cahillikten üretilen birçok konuşma yapılıyor. Umarız ki bu kütüphane insanların ne hakkında konuştuklarını anlamaları için bir başlangıç olur. SPKR: Öyleyse sizin yaklaşımınız, Gladstone’un İslâmı nasıl değerlendirdiği ile ilgili değil, yeni bir yol mu? CP: Gladstone’a [birinci derecede değil] ikincil olarak bakan bir yol. Fakat biz İslâma, Gladstone için iyi olabilecek ruhani bir yol diye bakıyoruz.
24.03.2010 E-Posta: [email protected] |
|
|
