Meşveret İslâmın kesin emirlerinden biridir. Namaz, oruç ve zekât gibi farz bir ibadettir.
Hiçbir şeye ihtiyacı olmayan Cenâb-ı Hak, Bakara Sûresinde insanın yaratılışı konusunu anlatırken, meleklerine, “Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım”1 diyerek onlara düşüncelerini sorarken, bizlere meşveret dersi vermektedir. Kur’ân’ın bir kısım âyetlerinde istişare emrinin açıkça yer aldığını da görürüz.
Kur’ân, Allah Resûlünün şahsında bütün Müslümanlara şu emri verir: “İş hususunda onlarla meşveret et”2 Mü’minlerin özellikleri arasında bu da vardır: “Onların aralarındaki işleri meşveret iledir.”3 Bu âyetin yer aldığı sûrenin isminin Şûrâ oluşu da meşveretin önemini teyid eden hususlardandır.
Resûlullahın (asm), Kur’ân’ın bu emrine alabildiğine bir titizlikle uyduğunu görüyoruz. Akıl, zekâ, feraset ve ilerigörüşlülükte kimse kendine yetişemediği halde, vahiyle bildirilmeyen hususlarda Ashabıyla istişareye son derece dikkat ederdi. Hz. Enes, “Arkadaşlarıyla istişarede Resûlullah kadar hassas olan birini görmedim”4 derken bu gerçeğe dikkat çeker.
Niçin meşverete bu derece önem verilmektedir? Bunun şüphesiz birçok faydaları vardır. İstişare sonucunda varılan fikir birliği gönül birliğinin de en sağlam dayanaklarından biridir. Meşveretle birlik, beraberlik, dayanışma, kaynaşma sağlanır. Tek kalb ve tekvücut haline gelinir. “Haklı şûrâ, ihlâs ve tesanüdü netice verir.”5
“Onların işleri aralarında meşveret iledir” âyetinin tefsirinde yer alan şu ifadeler de meşveretin temin ettiği bu önemli hakikate işaret eder:
“Onlar kendi işlerine kendileri sahiptirler; başkalarına esir olmazlar. Tesanütsüz, birlik ve beraberlikten mahrum, parça parça da değildirler. Toplanıp sözü bir etmesini de bilirler.“6
Meşverette hata oranı azalır, asgarîye iner. Doğruyu bulmak ve sonuca ulaşmak kolaylaşır.
Meşveret şevk ve gayreti arttırır. Kendilerine değer verildiğine inanan insanlar, meselelerine daha bir canla başla sarılırlar, şevkleri artar.
Meşveret, güveni de sağlar. Endişeleri, sû-i zanları izale eder.
Sonuçta ise başarı, gelişme, sevinç ve mutluluk yaşanır.
Dipnotlar:
1. Bakara Sûresi, 30.
2. Âl-i İmran Sûresi, 159.
3. Şûrâ Sûresi, 38.
4. Tirmizî, Cihad: 3
5. Hutbe-i Şâmiye, s. 67.
6. Hak Dini Kur’ân Dili, 6:4248.
03.01.2007
E-Posta:
[email protected]
|
