M. Latif SALİHOĞLU

Aşiret kafasıyla devlet yönetmek

Kuzey Iraklı Kürtler hakkında, doğru, yanlış ve bir kısmı da "kasdî yönlendirme" mahsulü olarak çok şeyler söylendi, yazıldı, çizildi.

Bu yazıda ise, şimdiye kadar pek bilinmeyen, yahut yalan-yanlış şekilde aksettirilen bazı doğruları sizlerle paylaşmak istiyoruz.

* * *

Kürtlerin yönetimindeki Kuzey Irak coğrafyasında, halen sayısı 60'tan fazla olan büyüklü-küçüklü Kürt aşiretinin mensubu yaşıyor.

Bunların en büyüğü Berzanî ve Talebanî aşiretidir.

Üçüncü sırada ise, siyasî etkisi de yüksek olan Miranî aşireti gelir ki, muhtemelen bu aşiretin mazisi hakkında daha fazla mâlumatınız var. Aşağıda kısaca ifade edeceğimiz bağlantıyı lütfen dikkatle takip ediniz

* * *

Büyük ihtimalle, kasıtlı yönlendirmelerin bir eseri olarak, bir ara ısrarlı şekilde Berzanîlerin din ve ırk bakımından Yahudilerle yakın akraba olduğu propagandası yapıldı.

Bu yöndeki iddialar, temelden yalan ve yanlış. Böyle bir şeyin aslı astarı, delili ispatı yoktur.

Aynen Türkiye, Suriye ve İran'daki Kürtler gibi, Irak'taki Kürtler de mutlak ekseriyetle Müslümandır. Aynı şekilde Sünnî olup, kahir ekseriyeti ehl-i hak olan Şafiî mezhebindendir.

Kürtlerin en yakın akrabaları ise, Üstad Bediüzzaman'ın tarih ilmine istinad eden ifadesiyle "Araplar"dır.

Pek çoklarının da Seyyidlerden olduğu Kürtler'in ırkî bağları hakkındaki Üstad Bediüzzaman'ın ifadesi aynen şöyledir: "Kürtlerin asıl ve nesepleri ne olursa olsun, İslâmdan iftiraka (ayrılmaya) vicdân-ı millîleri asla müsait değildir. Bununla beraber, Kürtlerin, Arap kavm-i necibi ile ırken alâkadar bulunduğu, hakaik-i tarihiyedendir." (Bkz: Sebilürreşad, 4 Mart 1920)

* * *

Türkiye'deki hakiki Kürtlerin Üstad Bediüzzaman ve Risâle-i Nur'la olan yakın alâkaları ve muhabbetdarâne yaklaşımları belli. Risâleleri okur, okutur, Lillah için neşr ve ilân ederler.

Aynı nisbette olmamakla beraber, Kuzey Irak'taki Kürtlerin durumu da öyledir. Hiç olmazsa düşman ve muarız değiller.

Bu hususta bir tereddüdü olan varsa, izah ve ispat sadedinde şunu ifade edebilir ki: Kuzey Irak'taki Kürtlerin yönetiminde bulunan Süleymaniye Üniversite tarafından, tâ 1980'li yıllardan bu yana Risâle-i Nurlar kendi dillerince resmen basılıp neşrediliyor. Bu eserlerin elimizde orijinal bazı nüshaları var. Arzu edenlere gösterebiliriz.

Şayet, ortada bir husûmet, bir düşmanlık hali olsaydı, bu eserlerin kendi üniversiteleri tarafından tercüme ile neşrine herhalde izin verilmezdi.

* * *

Iraklı Kürtler'in doğrularını doğru, yanlışlarını da yanlış, yani onları olduğu gibi görmemiz gerektiği kanaatindeyiz.

Evet, şahsî hayatlarında dürüst ve dindar olmakla beraber, onların bilhassa sosyal ve siyasî konularda çok büyük hatalara düştüklerini de kabul etmek durumundayız.

Meselâ, katı aşiret kafasından bir türlü sıyrılamıyorlar. Güyâ devlet ve hükümet idaresine yöneliyorlar; ancak, bu sahada bile aşiretçilik kıskacından bir türlü kurtulamıyorlar.

Keza, kurdukları partinin ismini "Demokrat" diye koydukları halde, gerçekte ise, kendileri demokrat olamıyorlar. Kürt halkının hür iradesini Meclis'e yansıtmak yerine, hâlâ aşiret reislerinin inisiyatifiyle hareket ediyorlar.

Dahası, siyasî yapılanma ve icraatı da, yine aynı mantık düzleminde yürütüyorlar.

Meselâ, Mesut Barzani, çok iyi bir kabiliyet ve becerikli bir siyasetçi olduğu için değil, sırf meşhûr Molla Mustafa'nın oğlu olduğu için başkan konumundadır.

Keza, "Miranîler"den olan Ömer ve Fazıl (Fadıl) da öyle...

Fazıl Miranî, Irak Kürdistan Demokrat Partisinin (IKDP) Genel Sekreteridir. Yani, ikinci adam konumunda.

Ömer Miranî ise, aynı partinin Türkiye Temsilcisi olmuş yine bir aşiret mensubudur.

Maksadımız, Ömer ile Fazıl Miranîleri küçümsemek, kabiliyetlerini basite almak falan değildir.

Asıl demek istediğimiz şudur: Bu iki şahsiyet de, halkın hür iradesiyle falan değil, sırf aşiretlerinin etki gücüyle ön plana çıktılar ve zirveye yerleştiler.

NOT: Miranîleri az-çok sizler de bilirsiniz. Hani, Üstad Bediüzzaman'ın 15 yaşlarında iken (1892) Cizre'ye gidip "namaz kılmaya ve zulümden vazgeçirmeye" çağırdığı, aksi halde onu öldüreceği tehdidinde bulunduğu bir zalim aşiret reisi vardı: Miran aşireti reisi Mustafa Paşa... İşte o şahıs, bugünkü Miranîlerin dedesidir. Van-Cizre bölgesinde hükmeden o Hamidiye paşasının aşireti, bugün ekseriyet itibariyle Kuzey Irak'ta yaşıyor.

* * *

Kuzey Iraklı Kürtlerin, komşu ve kardeş oldukları Araplar ve Türklerle yakınlaşma ve kaynaşma sağlamak yerine, uzun zamandan beri Rusya, İngiltere ve Amerika gibi ecnebilerle yakınlaşma cihetine gitmeleri, bize göre başkaca izah gerektirmeyecek kadar büyük bir hatadır.

Bu meyanda, geçmişte yaşadıkları müflis ve me'yus tecrübeler, artık akıllarını başlarına devşirmelidir diye düşünüyoruz.

04.01.2008

E-Posta: [email protected]