İsmini değiştirmekle hakikatin mahiyeti değişir mi? Zulme ‘adalet’, fakirliğe ‘zenginlik’, istibdada ‘ileri demokrasi,’ yalana ve propagandaya ‘hakikat’ deyince değişiyor mu?

Baskıya, zulme, yolsuzluğa, adam kayırmaya, riyakârlığa ‘âdil düzen’ deyince İslâmî olmayacağı gibi; hak, hukuk, adalet, insanca yaşama düzeni sağlamaya çalışan demokrasi, sırf Yunanca kökenli diye “kâfir düzen” olmaz.

YİTİĞİMİZ...

“Hikmet, değerli bilgiler mü’minin yitik malıdır. Onu nerede bulursa almaya, daha hak sahibidir.”1  Çin’de bile olsa...

Bediüzzaman Hazretlerinin değerlendirmelerine yakından baktığımızda genelleme yapmadığını görürüz. İnsanı, duyguları, sıfatları, felsefeyi veya Avrupa’yı olumlu veya olumsuz yönleriyle değerlendirir.

Medeniyetin güzel yönleri “insaniyet-i suğra”dır. Yani, insanlığın hakikî kemali (insaniyet-i kübra) İslâmiyet vasıtasıyla olmakla beraber; medeniyetin güzellikleri de insanın kemalini gösterir. İnsanlık İslâm’ın ölçülerine tam uymakla yükselecek, kemale erecektir.

Ona göre; “Her Müslimin her vasfı Müslim olmak vacib iken, haricen her dem vaki, sabit değildir. Öyle de, her kâfirin her vasfı kâfir olmak, küfründen neş’et etmek yine lâzım değildir. Her fasıkın her vasfı fasık olmak, fıskından neş’et etmek, öyle de, her dem sabit değildir.”2 

MÜSLİM VEYA KÂFİR SIFATLAR

Mağlup veya galip olan kişiden ziyade, sıfattır. “Demek bir kâfirin Müslim olan bir vasfı, Müslimdeki lâmeşru vasfına galip olur. Bilvasıta, o kâfir dahi ona galiptir.”

Kâfir birisinin Müslüman sıfatı, Müslüman birisinin kâfir sıfatına galip gelebilir. Diğer yandan Allah çalışanları -kâfir bile olsa- muvaffak ediyor, emeğinin karşılığını veriyor.3  “Müslümana veririm demiyor, çalışana veririm” diyor.

“Öyle ise, her bir Müslümanın her bir sıfatı Müslüman olması lâzım olmadığı gibi, her bir kâfirin dahi bütün sıfât ve sanatları kâfir olmak lâzım gelmez. Binaenaleyh, Müslüman olan bir sıfatı veya bir sanatı, istihsan etmekle iktibas etmek neden caiz olmasın?”4 

ÖNYARGISIZ VE SEÇİCİ

Kişinin kendisi fena olsa bile, sözü güzel olabilir. Bediüzzaman “fena ve fânî bir adam” dediği Tevfik Fikret’in “güzel ve bâkî şöyle bir sözü var” diyerek: “Zulmün topu var, güllesi var, kal’ası varsa, / Hakkın da bükülmez kolu, dönmez yüzü vardır.” hakikatini alıntı yapmaktan çekinmez.5 

Hatta Materyalist fikirlerin etkisiyle dine, maneviyata düşmanlıkta ileri giden fikir ve siyaset adamı Abdullah Cevdet’ten südur eden bâkî ve güzel hakikati takdir edip eserine almıştır.6 İşârâtü’l–İ’caz adlı tefsirinde yabancı düşünürlerin İslâm lehindeki görüşlerine yer verdiğini de biliyoruz. Tekelcilik yanlışına düşmeden, hakikat aramayışına devam...

GÜZEL AHLÂK KİMİN ÇARŞISINDA?

Üstad, ahlâkî güzelliklerin ve güzel sıfatların rezil sıfatlarla yer değiştirdiğini belirterek hayıflanıyor:

“Maatteessüf, güzel şeylerimiz, gayr-i müslimler eline geçtiği gibi, güzel olan ahlâklarımızı da yine gayr-i müslimler çalmışlar. Güya bir kısım içtimaî ahlâk-ı âliyemiz yanımızda revaç bulmadığından, bize darılıp onlara gitmiş. Ve onların bir kısım rezaili, kendileri içinde çok revaç bulmadığından cehaletimizin pazarına getirilmiş!”7 

Düşmanlarımız olan cehalet, fakirlik,ihtilaf ve ahlâksızlığı yenmek için; peşin hüküm ve taassuba kapılmadan kimin elinde ve nerede olursa olsun sanat, marifet ve ittifak adına güzel sıfatlara, yüce ahlâka sahip çıkmamız zarurîdir.

Dipnotlar:

1- Tirmizî, İlim 19.

2- Sözler, Lemaat, s. 811.

3- Necm Suresi: 39.

4- ESDE, Münazarat, s. 184.

5- Mektubat, s. 90.

6- Muhakemat, s. 30.

7- ESDE, Münazarat, s. 200.