Ancak Beyaz Saray’da 28 Şubat’ta bir araya gelen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ve ABD Başkanı Donald Trump’ın basın önünde tartışmaları üzerine, temeli Ukrayna’nın “nadir toprak minarallerinin/elementlerinin çıkartılmasına” dayanan anlaşma imzalan(a)madı.

Ardından Zelensky 2 Mart’ta İngiltere’de, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın da katıldığı Avrupalı liderlerle gerçekleştirilen toplantıya iştirak etti. Bir anlamda Avrupalı liderler “Trump olmadan Ukrayna’yı güvence altına alıp alamayacakları” gibi kritik bir durumla karşı karşıya kaldılar. Çünkü Rusya’nın Ukrayna’daki işgali, Avrupalı devletlere “varoluş tehdidi” yöneltiyor.

Bununla birlikte Avrupalı devletlerin, Ukrayna’yı ve kıtayı güvence altına almak için Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in görmezden gelemeyeceği faaliyetlerde bulunmaları gerekiyor. Bunların başında ekonomik ve askerî kapasitelerini nasıl konuşlandıracakları hususu geliyor. Ancak Avrupalı devletlerin ortak bir argümanda mutabık olamamaları en büyük handikapları.

Beyaz Saray’daki tartışma, Trump yönetiminin ve Avrupa’nın Ukrayna’daki hedeflerinin tamamen farklı olduğunu ortaya çıkardı. Zaten savaşın başlangıcından beri, Avrupa ve ABD’nin farklı yaklaşımları biliniyor. Aslında Trump için Ukrayna, “ABD ve Rusya’nın etki alanları arasında” kuvvetle muhtemel “bir tampon devlet” niteliğinde.

Diğer taraftan uluslararası ilişkilerdeki “üçgenleme” stratejisi, Richard Nixon’un (1969-1974) ABD Başkanlığı döneminde “Washington’un Çin’le ilişkileri iyileştirerek Sovyet Rusya’yla elverişli müzakere imkânlarını elde etmesini” ifade ediyor. Bugün de Trump’ın “ters üçgenleme” yoluyla ilişkileri normalleştirerek Rusya’yı, Çin’den uzaklaştırma siyaseti izlediği düşünülüyor. Dolayısıyla Beyaz Saray’daki tartışmayla Trump’ın, “Ukrayna’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne pek fazla zaman ve bütçe harcamaya istekli olmadığı” da anlaşılabilir.

Trump yönetiminin bu isteksizliğinin en büyük delili, “ABD diplomatik baskısının Ukrayna üzerinde yoğunlaşmasıdır.” Şimdi Kiev’e yönelik ABD askerî yardımının askıya alınması veya Zelensky’nin bir barış anlaşması imzalaması hâlinde istifa etmek zorunda kalacağı ihtimali, hâl-i hazırda Putin’in arzu ettiği gelişmelerdir. 

Bir de ABD’nin, birliklerini Ukrayna’dan çekmesi için gereken baskıyı Rusya’ya yapmaması ile askerî yardımını durdurması, Washington’un Ukrayna’da hangi tarafta durduğu hakkında tartışmalara yol açıyor.

Ancak Beyaz Saray’da 28 Şubat’taki tartışmadan 10 önce, yani 18 Şubat’ta Suudi Arabistan’ın Riyad şehrindeki Diriyah Sarayı’nda, ABD-Rusya normalleşme görüşmelerinin başladığı ileri sürülüyor.

Diriyah Sarayı’ndaki görüşmelere ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Putin’in Dış Politika Danışmanı Yuri Ushakov ve Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Farhan el-Suud katıldılar. ABD’nin,  birliklerini Ukrayna’dan çekmesi için Rusya’ya baskı yapmadığı ve normalleşme sürecine girdiği, Diriyah Sarayı görüşmeleriyle ortaya çıktığı kuvvetle muhtemeldir.

Avrupalı devletler, kendi güvenlikleri sağlamak için öncelikle “askıya alınan ABD yardımını telafi etmeleri gerekiyor”. Ayrıca Zelensky’nin muhtemel istifası durumunda, “Ukrayna’da yapılacak seçimlerde Rusya’nın müdahalesini engellemeleri” de lazım. Her iki ihtimal de hem ABD’nin hem de Rusya’nın görmezden gelemeyecekleri sahadaki gerçekliklerdir.

Zelensky’nin ABD’yle anlaşma masasına oturacağı fısıltısı dolaşsa da, İngiltere’de Avrupalı liderler hem “Batı’nın bölünme riskinden kaçınmamız çok önemli” beyanatını verirken, hem de “Trump’ın Rusya’yla müzakerelerde, Kiev’i gözden çıkarmak üzere olduğuna” dair artan endişelere karşı kararlılıklarını vurguladılar. 

Avrupa’nın bu ikilemli durumu, Trump’ı geri adıma zorlamıyor.