İlgi hâli de denen tamlayan ekinin (-in, -nin…) gerektiğinde kullanılmaması da anlatım kusurudur. Her ne kadar gereksiz kullanılması kadar sık rastlanmasa da bu takının eksikliği, anlatım kusurudur.
Bu hatırlatmadan sonra bu yazıda aktaracağım ilk örnek, bizim yazarlarımızdan değil, hakemli bir akademik dergiden (Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.25, sa.2) olacak:
*“Kaz asılarak odun ateşinde pişirilmesi farklı bir tat lezzet olması yanında kültürel kökleri olan bir tarzdır.”
“Kaz asılarak odun ateşinde pişirilmesi…” Tamlayan eki eksik.
“KazIN asılarak odun ateşinde pişirilmesi…”
Üniversite yayını akademik bir dergide tamlama hatâsı oluyorsa, gazetemiz yazılarında olmuş çok mu, diyemeyiz elbet. Ne demişler? “Kötü emsal olmaz.”
*”Suat; ‘Ailemin sonu ne olacak? Borçlarımı nasıl ödeyeceğim?’ gibi düşünceler akrepler gibi başına üşüştü.”
“Suat… başına üşüştü.” İlgi hâli eksik.
“Suat’IN...başına üşüştü.”
*“Zübeyir’in anlattıklarına bütün kalpleri ile katılmakla birlikte, SALİH ticarî faaliyetleri ve siyasî kanaatleri hakkında bazı endişeleri vardı.”
“…SALİH … bazı endişeleri vardı.”
“…SalihİN ticarî faaliyetleri ve siyasî kanaatleri hakkında bazı endişeleri vardı.”
*“…milleti mahveden, aileyi ve meşru nikâhın köküne kibrit suyu döken…”
“…aileyi … köküne kibrit suyu döken…”
“…âileNİN … köküne kibrit suyu döken… / âile ve meşru nikâhIN köküne kibrit suyu döken…”
* “Helikopterde o sinyal sisteminin olmadığını belirlenmesi… “ … “…sinyal sisteminin olmadığıNIN belirlenmesi…”
* “Takım elbiseli ve kravatlı batılı liderler, soykırımı görmezden gelen, bebek kátili, Gazze Kasabı Netanyahu kadar insanlıktan uzak oldukları bir kez daha kanıtlandı.”
“…Batılı liderler … insanlıktan uzak oldukları…”
“…Batılı liderlerİN … insanlıktan uzak oldukları…”
* “O yüzden hızlıca göçmen konusunu enine boyuna masaya âcil kodu ile yatırılması önemli.”
“…göçmen konusunu … masaya … yatırılması…”
“ O yüzden hızlıca göçmen konusuNUN enine boyuna masaya âcil kodu ile yatırılması önemli.”
*“…Asr-ı Saadet vizyonun üstlenildiği ve İslâm’ın adalet prensipleri çerçevesinde, kadın haklarını koruyacak bir tasavvuru hatıra getiriyor.”
“…Asr-ı Saadet vizyonun üstlenildiği ve…”
“…Asr-ı Saadet vizyonuNUN üstlenildiği ve…”
* “Bu ifadeler, tabiatın kendiliğinden yaratıcılığın söz konusu olamayacağını, tabiatın da bir irade ile yapılmış kanunlar bütünü olduğunu izah ve ispat etmektedir.”
“…tabiatın kendiliğinden yaratıcılığın söz konusu olamayacağını, …”
“Bu ifadeler, TABİATIN kendiliğinden YARATICILIĞININ söz konusu olamayacağını, tabiatın da bir irade ile yapılmış kanunlar bütünü olduğunu izah ve ispat etmektedir. “
*“Bu durum Sovyetler’in, OPEC’in (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) lideri konumundaki Suudi Arabistan’la ilişkilerinde dönem dönem “dostluk ve yabancılaşması”na sebebiydi.”
“…Sovyetler’in, … yabancılaşması”na sebebiydi.”
“…Sovyetler’in, … yabancılaşmasıNIN sebebiydi.”
* “Ne biçim başörtülü” DEDİKODULARI, senin bir ibadet yaptığın için yapıldığını düşün.”
“Ne biçim başörtülü” DEDİKODULARININ, senin bir ibadet yaptığın için yapıldığını düşün.”
Fakat bu cümle şu şekilde düzeltilse daha güzel olur:
“Ne biçim başörtülü” dedikodularına sebep, senin bir ibadet yapman olduğunu düşün.”
*“ Bu çarpıklıkla milletin irâdesiyle seçilen milletvekillerin dokunulmazlıkları apar topar kaldırılarak içeri atılırken...”
“…milletvekillerin dokunulmazlıkları…”
“…milletvekillerinİN dokunulmazlıkları…”
* “Bu gelenek, medreselerdeki talebelerin günlük yemek ihtiyacını karşılamak için her talebe sırayla köydeki evlere gönderilmesiydi.”
“… her talebe … gönderilmesiydi.”
“ …her talebeNİN …gönderilmesiydi.”
*“Zaman insanlık tarihinin tanığı olan olayları, kişileri ve kavramları sürekli değiştiğine ve dönüştüğüne şahit olmuştur.”
“…olayları, kişileri ve kavramları … değiştiğine…”
“…olaylarIN, kişilerİN ve kavramlarIN … değiştiğine…”
*“Yeryüzünü kaplayan karın beyaz örtüsü ile kefen altındaki mahlûkat, bahar haşrini, İsrafil’in boru sesiyle dirilişi yeniden müjdesini bekleyecekler.”
“…mahlûkat, … İsrafil’in boru sesiyle dirilişi yeniden müjdesini bekleyecekler. “
“…mahlûkat, … İsrafil’in boru sesiyle dirilişİN yeniden müjdesini bekleyecekler. “
*”Bu yüzden zirvede bazı kararların alınması, küresel düzeyde önemli etkiler oluşturabileceği düşünülüyor.”
“Bu yüzden zirvede bazı kararların alınmasıNIN, küresel düzeyde önemli etkiler oluşturabileceği düşünülüyor.”
***
Geldik şapka hatâsıyla ilgili hitâma:
“MÜTEVÂZÎ insanlar saygıyı hak eden kişilerdir fakat günümüzde lâyık oldukları hürmeti görmüyor, üstelik küçümseniyorlar da.”
Kardeşim, küçümsenmek ne kelime, AKP’nin tesis ettiği huzur ve güven ortamında(!) MÜTEVÂZÎ olanlar küçümsenmekle kalsalar öpüp başlarına koyarlar. Cezâevleri MÜTEVÂZÎ (paralel) olmakla müttehem zevatla dolu.
Siz Teslim Abdal’a kulak verin:
“Gel ha gönül havalanma / Engin ol gönül engin ol / Dünya malına güvenme / Engin ol gönül engin ol”
Demedi demeyin; devr-i istibdâtta MÜTEVÂZÎ (paralel) olmak sıkıntı verir. Siz her dâim ENGİN, her zaman MÜTEVÂZI (alçakgönüllü) olun!
Ve… Şapkadan geçin, şapka deyip geçmeyin!