edenî insanlığın bu vahşetini Birinci Dünya Savaşı sonrasında Bediüzzaman: 

“Kurûn-u Ûlâ’nın mecmu-u vahşetini bu medeniyet bir defada kustu. Medeniyetin günahları iyiliklerine galebe edip seyyiatı hasenatına racih gelmekle, beşer iki harb-i umumî ile iki dehşetli tokat yiyip, o günahkâr medeniyeti zîr ü zeber edip öyle bir kustu ki, yeryüzünü kanla bulaştırdı.” diyecekti.

İnsan âdeta insanlıktan çıkmıştı ki, Bediüzzaman medenî geçinen birçok kimsenin kurt ve hınzır suretinde görüneceğini söylemişti:

“Şu medenîlerden çoğu eğer içi dışına çevirsen, görürsün: Başta maymunla tilki, yılanla ayı, hınzır sîreti olur suret.”

Bu asırda, insan hak ve hürriyetlerinin -nispeten de olsa- teminat altına alındığı doğrudur. Demokrasi ile idare edilen ve diğer bölgelere göre daha güvenli bir toplum yeryüzünde vardır. Ancak; bunlar genel dünya nüfusu içinde yarısından çok daha azına tekabül etmektedir. Oysa gerçek herkesin veya büyük çoğunluğun mutlu olmasıdır. “Saadet odur ki; külle, ya eksere saadet ola.” 

Kaldı ki; güvenlik ve barış toplumu olarak tariflenen dünya da, kendi içinde herkesin hakkını teslim etme bakımından çoğu zaman sınıfta kalmıştır. Bu topluluklar, şiddetin araçları olan silâh ticaretini de yapanlardır aynı zamanda.

BEDİÜZZAMAN’I UNUTMAK...

İtalyan entelektüel ve aynı zamanda Mussolini döneminde hayatının önemli bir kısmını ceza evinde geçiren ve sol düşüncenin önemli isimlerinden olan Gramsci (1891-1937) iki dünya savaşı arasındaki momenti canavarlar zamanı olarak anar. “İnsanlık tarihi bütün gelişmelere rağmen, nasıl oluyor da bu barbarlıkları yaşayabilmektedir?” diye sorar Gramsci.

Aşağı yukarı Gramsci’nin bu tespiti yaptığı zamanlarda, Bediüzzaman başka bir bağlamda insanlığın tabiatı hiçbir kural tanımadan tahrip etmesine karşı çıkarken, canavarca bir histen bahsetmektedir. “Dehanın nazarında, zemindeki nimetler sahipsiz ganimettir. Minnetsiz gasp ve sirkat, tabiattan koparmak, canavarca his verir.”

Bu tür kavramlaştırmalarda Bediüzzaman’ın unutulup, başkaların hep hatırlanması hususu da ayrıca dikkatten kaçmamalıdır. 

DEHŞETLİ ZULÜM KABİLİYETİ

İnsanoğlunun bu kural tanımazlığı ve bunun sonucunda ortaya çıkan durumu Bediüzzaman Sünuhat Risalesi’nde -ki yayın tarihi canavarlar zamanı kavramlaştırılmasının yapıldığı tarihlere yakındır- Ahzap Suresi’nin 72. ayetinde “Gerçekten o [insan] çok zalim ve çok cahildir” ayetinin tefsirinde nazara verir. İnsanın kuvve ve meyillerine -hayvanların aksine olarak- fıtraten bir sınır konulmadığını, bunun neticesinde zulüm ve cinayet bakımından insanı dehşete düşürebilecek durumların olabileceğini belirtir:

“İşte mâhiyet-i insaniyede dehşetli kabiliyet-i zulüm. Sırrı şudur: Beşerde, hayvanın aksine olarak, kuvâ ve müyul fıtraten tahdit edilmemiş. Meyl-i zulüm, hubb-u nefis dehşetli meydan alıyor.

Evet, ene ve enaniyetin eşkâl-i habîsesi olan hodgâmlık, hodbinlik, hodendişlik, gurur ve inat o meyle inzimam etse, öyle ekberü’l-kebairi icad eder ki, daha beşer ona isim bulmamış. Cehennemin lüzumuna delil olduğu gibi, cezası da yalnız Cehennem olabilir”

Aristoteles’ten beri bilinen, insanın üç kuvvesinden biri olan ‘kuvve-i gadabiye’nin ifratı olan tehevvür neticesi bütün istibdadlar, tahakkümler, isimlendirmede zorlandığımız zulümler ortaya çıkmıştır. 

Gerçekten 20. Yüzyıl’da insanlığa karşı işlenmiş öylesine suçlar vardır ki; beşer bunlara isim bulmakta oldukça zorlanmıştır. Raphael Lemkin’in çalışması neticesinde soykırım, “kolektif suç” türü olarak tanımlanmıştır.