‹
K‹NC‹ MESELE
:
Otuz birinci ayetin iflaretinin beyan›nda,
1
Én
«r
ft
ódG n
IGƒ'
«n
ër
dG n
¿
ƒ t
Ñp
ën
à°r
ùn
j
bahsinde denilmifl ki:
“Bu asr›n
bir hassas› fludur ki: Hayat-› dünyeviyeyi, hayat-› bâkiye-
ye bilerek tercih ettiriyor
. Yani k›r›lacak bir cam parças›-
n› bâkî elmaslara bildi¤i hâlde tercih etmek bir düstur
hükmüne geçmifl.”
Ben bundan çok hayret ediyordum. Bugünlerde ihtar
edildi ki, nas›l bir uzv-i insanî hastalansa, yaralansa, sair
âzâ vazifelerini k›smen b›rak›p onun imdad›na koflar; öy-
le de, h›rs-› hayat ve h›fz› ve zevk-i hayat ve aflk› tafl›yan
ve f›trat-› insaniyede derç edilen bir cihaz-› insaniye, çok
esbap ile yaralanm›fl, sair letaifi kendiyle meflgul edip su-
kut ettirmeye bafllam›fl; vazife-i hakikîyelerini onlara
unutturmaya çal›fl›yor.
Hem, nas›l ki, bir cazibedar sefihâne ve sarhoflâne fla-
flaal› bir e¤lence bulunsa, çocuklar ve serseriler gibi bü-
yük makamlarda bulunan insanlar ve mesture han›mlar
dahi o cazibeye kap›l›p hakikî vazifelerini tatil ederek ifl-
tirak ediyorlar; öyle de, bu asr›n hayat-› insaniye, husu-
san hayat-› içtimaiyesi öyle dehfletli, fakat cazibeli ve
elîm, fakat merakl› bir vaziyet alm›fl ki, insan›n ulvî vazi-
felerini kalp ve akl›n›, nefs-i emmaresinin arkas›na düflü-
rüp pervane gibi o fitne atefllerine düflürttürüyor.
Evet, hayat-› dünyeviyenin muhafazas› için zaruret de-
recesinde olmak flart›yla baz› umur-i uhreviyeye muvak-
katen tercih edilmesine ruhsat-› fler’iye var; fakat, yaln›z
TAR‹HÇE-‹ HAYATI
| 455
K
ASTAMONU
H
AYATI
fleye özel olan nitelik.
hayalen:
hayal olarak, hayâlî bir
flekilde, zihinde tasarlay›p canlan-
d›rarak.
hayat-› bak›ye:
bâkî olan, bitme-
yen sonsuz hayat.
hayat-› dünyeviye:
dünyaya ait
olan hayat.
hayat-› içtimaiye:
sosyal hayat,
cemiyet hayat›, toplum hayat›.
hayat-› insaniye:
insan hayat›,
insana ait olan hayat.
hayret:
flaflma, flafl›rma.
h›fz:
saklama, koruma, siyanet,
muhafaza.
h›rs-› hayat:
hayat h›rs›, yaflama
h›rs›.
hususan:
bilhassa, ayr›ca, baflka-
ca, hususî olarak.
hükmüne:
yerine.
ihtar:
dikkatini çekme, tenbih,
uyarma, uyar›.
imdat:
yard›m, zor durumda ka-
lana yap›lan yard›m.
ifltirak:
ortak olma, ortakl›k et-
me.
k›smen:
k›smî olarak, bütün de-
¤il, bir k›s›m, bir bölüm olarak ve-
ya baz› bak›mdan, baz› yönden.
letaif:
manevi duygular, güzel,
hofl ve ruhla ilgili hisler.
mesture:
örtünmüfl, örtülü.
resul:
elçi, Allah'›n elçisi, haberci,
peygamber.
sair:
di¤er, öteki, baflka.
salât:
Hz. Peygambere dua.
sarhoflane:
sarhoflças›na.
sefihâne:
sefih olan kimseye ya-
k›fl›r yolda, sefihçe.
serseri:
ötede beride bafl› bofl ge-
zen, iflsiz, güçsüz.
sukut:
düflme, alçalma.
flaflaa:
gösterifl, debdebe, tanta-
na.
tercih:
bir fleyi di¤erlerinden üs-
tün tutma, öne alma, seçme, da-
ha çok be¤enme.
tesbihat-› salâtiye:
namaz tes-
bihleri, namazla ilgili zikirler ve
dualar.
ulvî:
yüksek, yüce.
uzv-i insanî:
insana ait uzuv, in-
san uzvu, insana ait organ.
vazife:
ahlâk veya ifl icab› yap›l-
mas› gereken ifl, görev.
vazife:
görev, ifl.
vazife-i hakikiye:
hakikî gerçek
vazife.
vaziyet:
bir kimse veya fleyin du-
rumu, hâli.
zevk-i hayat:
hayat zevki, hayat
lezzeti.
ahiret:
öbür dünya, öteki
dünya, k›yametten sonra ku-
rulacak olan âlem.
aza:
organlar, uzuvlar.
bahis:
mevzu, konu.
bâkî:
ebedî, daimî, sonu gel-
mez, bitip tükenmez, ölmez,
sonsuz.
beyan:
anlatma, aç›k söyle-
me, bildirme, izah.
cazibe:
cezp edicilik, çekicilik.
cazibedar:
çekici, cazibeli,
al›ml›, cezp edici.
cihaz-› insaniye:
insandaki
maddî ve manevî organlar, ci-
hazlar.
dehflet:
büyük korku hâli,
korkma, ürkme.
derc:
toplama, biriktirme.
düstur:
kanun, kaide, kural,
prensip, esas.
ehemmiyet:
k›ymet, de¤er,
önem.
elîm:
çok dert ve keder ve-
ren, çok ac› verici, ac›kl›.
elmas:
çok k›ymetli bir mü-
cevher.
esbap:
nedenler, sebepler,
vas›talar.
f›trat-› insaniye:
insan›n f›t-
rat›, insan›n tabiat›, huyu.
hakikî:
gerçek, sahici.
hâssa:
bir kimseye, ya da bir
1.
Onlar ki dünya hayat›n› seve seve [ahirete] tercih ederler. (‹brahim Suresi: 3.)
