visalin lezzeti hâsıl oluyor. öyle ise, imana gel ki elem-
den emin olasın. kadere teslim ol ki, selâmette kalasın.
İ’lemEyyühe’l-Aziz!
Asabiyet-i Cahiliye, birbirine tesanüt edip yardım
eden, gaflet dalâlet, riya ve zulmetten mürekkep bir ma-
cundur. Bunun için milliyetçiler, milliyeti ma’bud ittihaz
ediyorlar. Hamiyet-i İslâmiye ise, nur-i imandan in’ikâs
edip dalgalanan bir ziyadır.
İ’lemEyyühe’l-Aziz!
ehl-i ilhad ile ve bilhassa Avrupa mukallitleriyle müna-
zara ile iştigal edenler büyük bir tehlikeye maruzdurlar.
Çünkü, nefisleri tezkiyesiz ve emniyetsiz olması ihtima-
liyle, tedricen hasımlarına mağlûp olur ki; bîtarafâne mu-
hakeme denilen munsıfâne münazarada nefs-i emmare-
ye emniyet edilemez. Çünkü, insaflı bir münazır, hayalî
bir münazara sahasında, ara sıra hasmının libasını giyer,
ona bir dava vekili olarak onun lehinde müdafaada bulu-
nur. Bu vaziyetin tekrarıyla dimağında bir tenkit lekesi
husule geleceğinden, zarar verir. lâkin, niyeti halis olur
ve kuvvetine güvenirse, zararı yoktur. Böyle vaziyete dü-
şen bir adamın çare-i necatı, tazarru ve istiğfardır. Bu su-
retle o lekeyi izale edebilir.
İ’lemEyyühe’l-Aziz!
Bu küre-i arz misafirhanesi, insanların mülk ve malı
değildir. Ancak insanlar amele gibi o misafirhanenin
Mesnevî-i nuriye | 181 |
Z
eYlü
’
l
-h
uBaB
ittihaz:
edinme, kabul etme.
izale:
giderme, ortadan kaldırma.
kader:
Cenab-ı Hakkın takdir ve
tayin etmesi.
küre-i arz:
yer küre, dünya.
leh:
onun tarafına, ondan yana,
birinin faydası için yapılan hare-
ket.
libas:
elbise.
ma’bud:
kendisine ibadet olunan,
tapınılan, kulluk edilen.
mağlûp:
yenilme, kendisine galip
gelinmiş.
maruz:
bir şeyin etkisi ve tesiri al-
tında bulunma.
muhakeme:
akıl yürütüp doğru
netice elde edebilme, tartma, de-
ğerlendirme, yargılama.
mukallit:
taklitçi, taklit eden, baş-
kasına özenerek onun gibi olma-
ya çalışan.
munsıfâne:
insaflıca, insaflılıkla.
müdafaa:
savunma.
münazara:
bir konu üzerinde belli
kurallara uyularak yapılan tartış-
ma.
münazır:
münazarada bulunan,
tartışan, münakaşa eden.
mürekkep:
den oluşmuş, …–den
olma.
nefis:
kötü vasıfları kendisinde
toplayan, hayırlı işlerden alıkoyan
güç.
nefs-i emmare:
insana kötü ve
günah işlerin yapılmasını emre-
den nefis.
niyet:
bir işi yapmayı önceden
düşünme.
nur-i iman:
iman nuru, Allah’ın
varlığına, yaratıcılığına inanmada-
ki gönül, kalp ve fikir aydınlığı.
riya:
özü sözü bir olmamak, inan-
dığı gibi hareket etmeyiş, iki yüz-
lülük.
selâmet:
salimlik, eminlik, kurtu-
luş, korku ve endişeden uzak ol-
ma.
suret:
biçim, şekil, tarz.
tazarru:
yalvarma, Allah’a huşu
içinde yalvarma.
tedricen:
tedriçle, yavaş yavaş.
tenkit:
eleştirme.
tesanüt:
dayanışma, birbirine da-
yanma ve destek olma.
tezkiye:
nefsi temizleme, kötü-
lüklerden arındırma.
vaziyet:
durum.
vekil:
bakan, başkasının yerine ve
adına konuşan.
visal:
ulaşma, kavuşma.
ziya:
ışık, aydınlık, nur.
zulmet:
karanlık.
amele:
işçi.
asabiyet-i Cahiliye:
Cahiliye
Dönemi anlayışı olan asabiyet;
İslâmiyetten önceki Cahiliye
Dönemi Arap toplumunda
yaygın olan, kendi kabile ve
milletine karşı gösterilen aşırı
ve körü körüne taraftarlık.
bilhassa:
özellikle.
bîtarafâne:
tarafsız şekilde.
çare-i necat:
kurtuluş çaresi.
dalâlet:
iman ve İslâmiyetten
ayrılmak, azmak.
dimağ:
akıl, şuur.
ehl-i ilhad:
ilhad ehli, doğru
meslek ve dinden, hak yolun-
dan çıkıp batıl yola sapan
imansızlar, dinsizler.
elem:
dert, üzüntü, maddî-
manevî ıztırap.
emniyet:
inanma, güvenme.
gaflet:
dikkatsizlik, endişesiz-
lik, Allah’tan uzaklaşıp nefsin
arzularına dalmak.
halis:
saf, samimî.
hamiyet-i islâmiye:
İslâmiyet
için İslâmî gayeler uğruna fe-
dakârlıkta bulunma, çalışma.
hâsıl:
meydana gelme, ortaya
çıkma.
hasım:
muhalif, karşı taraf,
düşman.
hayalî:
hayalle ilgili, gerçek ol-
mayan.
husul:
olma, meydana gelme.
ihtimal:
olabilirlik.
i’lem eyyühe’l-aziz:
Ey aziz
kardeşim, bil ki!.
iman:
inanç, itikat.
in’ikâs:
aksetme, yansıma.
istiğfar:
tevbe etme, Allah’tan
günahlarının bağışlanmasını
isteme.
iştigal:
bir işle uğraşma, meş-
gul olma.
