Geminin ayakta durabilmesi için suya/denize ihtiyacı vardır. Ancak gemi delikse su alır ve batar. Bunun gibi insan da, kalbini işgal etmeyen dünyalıktan zarar görmez. Aksi takdirde dünyanın onun iç âlemini batırmasına izin vermiş olur.

Kalbin selameti için ise, Hazret-i Üstad’ın ifadesi ile “dünyayı kesben değil, kalben terk etmek” lâzımdır. 

Hazret-i Ebu Bekir (ra), Hazret-i Osman (ra), Hazret-i Abdurrahman bin Avf gibi güzîde sahabeler, çok zengindiler. Ama bu dünya malı onların kalblerinde değil, ayaklarının altında idi.

İmam-ı Azam Ebu Hanife ticaretle meşgul, zengin bir zattı. Gündüzleri öğleye kadar mescitte talebelerine ders verir, öğleden sonra ise ticaretle uğraşırdı. Ticari mal taşıyan gemileri vardı.

Bir gün talebeleri ile derste iken dışarıdan bir adam bağırdı: “Ya imam, gemin battı!” 

İmam-ı Azam bir anlık tereddütten sonra: “Elhamdülillah…” dedi. Ve derse devam ettiler.

Bir müddet geçtikten sonra aynı adam tekrar geldi: “Ya imam, bir yanlışlık oldu. Batan senin gemin değilmiş” dedi. İmam bu yeni habere de aynı şekilde cevap verdi: “Elhamdülillah…”

Bu hale şaşıran öğrenciler, merakla sordular: “Üstadımız, geminizin battığını duyduğunuzda hamd ettiniz. Sonra batan geminin sizin olmadığını öğrenince tekrar hamd ettiniz. Bunun sebebi nedir?”

İmam-ı Azam izah etti: “Gemin battı diye haber geldiğinde kalbimi yokladım. Dünya malının yok olmasından dolayı herhangi bir üzüntü yoktu. Bu hale şükrettim. Sonra batan geminin bana ait olmadığına dair bir haber geldi. Tekrar kalbime baktım. Dünya malına kavuşmaktan dolayı bir sevinç yoktu. Bu hale de şükrettim.”

Bu hakikate binaen Abdulkadir-i Geylanî; “Zühd bedenî değil, kalbîdir” diyerek zühdün bedenen dünyayı terk etmek olmadığını, bilakis dünyayı kalben terketmek olduğunu ifade eder.

Yunus Emre bu konuya şöyle dikkat çeker: “Ne varlığa sevinirim ne yokluğa yerinirim./ Aşkın ile avunurum, bana Seni gerek Seni.”

Bediüzzaman da şöyle der: “Aklı başında olan insan, ne dünya umurundan kazandığına mesrur ve ne de kaybettiği şeye mahzun olmaz. Zira dünya durmuyor, gidiyor. İnsan da beraber gidiyor. Sen de yolcusun.” (Mesnevi-i Nuriye, Habbe)