Carter’in başka pek çok kabahati olmakla birlikte Filistin konusundaki beyanları, hele o günler için çok dikkat çekici. Bu beyandan anlaşılan şu ki, Jimmy Carter bu günlerde ABD başkanı olarak görev yapıyor olsaydı muhtemelen İsrail bu kadar pervasız hareket edemezdi.

29 Aralık 2024 tarihinde ABD’nin Georgia eyaletinde ölen Carter, yazdığı “Filistin: Apartheid Değil Barış” adlı kitapta ne mesaj vermek istediği sorulduğunda şöyle cevap vermiş: “Mesaj gayet açık. Kitabın adında Filistin ifadesi geçiyor, çünkü konuştuğumuz yer aslında Filistin. Yani İsrail’e ait olan değil, İsrail’in işgali altında olan bir yerden bahsediyoruz. Kitabın adında geçen ‘barış’ ifadesi de bugüne kadar barışa yönelik çabaları ima ediyor. Kitapta hem İsrail’e, hem de İsrail’in komşularına barış getirecek ve çok makul bulduğum formülümü anlatıyorum. İki tarafın da masum insanlara yönelik terör eylemini kınadığımı sürekli tekrarlıyorum. Apartheid ifadesi de çok yerinde bir ifade. Biliyorsunuz bu bölge iki güç tarafından işgal edilmiş durumda. Birbirlerinden tamamen izole olmuş durumda olmasalar da Filistinliler, İsraillilerin yaptıkları yollarda dahi yürüyemezler. İsrailliler günlük hayatlarında Filistinlileri görmezler. Filistinliler de aynı şekilde. Ancak İsrailli askerleri görürler. Yani gündelik hayatta çok keskin bir şekilde ayrılmış durumdalar. Burada Güney Afrika’daki apartheid rejiminden bile daha beter bir durumla karşı karşıyayız. Zira apartheid rejiminde bir tarafın diğer taraf üzerinde mutlak bir hâkimiyeti söz konusudur. İsrailliler Filistinliler üzerinde böyle bir hâkimiyet kurmuş durumda. Onları sürekli baskı altında tutuyorlar.”

Jimmy Carter’ın “Konuştuğumuz yer aslında Filistin. Yani İsrail’e ait olan değil, İsrail’in işgali altında olan bir yerden bahsediyoruz” sözü çok önemli değil mi? Şimdiki ABD idarecileri de bu görüşte olsa Filistin’deki İsrail işgali sona erip ‘çözüm’e ulaşılmaz mıydı?

Filistin konusundaki en büyük hata, orada sadece ‘savaş’ olduğunu düşünmektir. Oysa yaşanan, sırtını dünya zenginlerine ve muktedirlerine dayayan bir işgalci gücün, Filistin’i işgal etmesi meselesidir. Yani iki ‘taraf’ın savaşından ziyade İsrail’in Filistin’i işgal edip onlara hayat kakkı tanımamasıdır. 

O günkü şartlarda bu tesbitleri yapan Carter, İsrail’in bugün yaptığı tarifsiz zulmü görmüş olsaydı, daha doğrusu bu dönemde yetkili bir başkan olmuş olsaydı İsrail’i durdurmaz mıydı?

Carter’in “Sizin bu gördüklerinizi Amerikalılar neden görmüyor?” sorusuna verdiği cevap da çok mühim. Şöyle demiş: “Görmek istemiyorlar da ondan. Birçok İsrailli de Filistin’de olup bitenlerle ilgili hiçbir şey bilmek istemiyor. Hayal edebileceğinizin çok çok ötesinde insan hakkı ihlâlleri söz konusu Filistin’de. Ve Amerika’da kutsal topraklardaki bu sorunun objektif bir şekilde analiz edilmesini engelleyen önemli siyasi güçler var.”

Evet, görmek istemeyene hiç bir şeyi göstermek mümkün değil. Nerde kaldı kı ‘zulmü’ görebilsinler. Umalım ve dua edelim ki her ülkede ‘adil idareciler’ iş başına gelsin...