İlâç kutularına tanıtmalık, cihaz ambalajlarına da kullanma kılavuzu konur; o şey, üretiliş maksadına uygun kullanılsın diye. 

Cenab-ı Hak da insanlara peygamberleri rehber; onların eliyle gönderdiği sahifeleri, kitapları da -teşbihte hata olmasın- kullanma kılavuzu eylemiş. 

 Hâlıkımız, mahlûkata sen ineksin, sen sineksin, sen çiçeksin dedikten sonra; bizi de “insan” olarak vasıflandırmış. Kitabında, insan gibi yaşamanın, davranmanın ölçülerini belirtmiş. 

Kılavuzu Kur’ân olan insanlar, dünyaya bir ticaret yapmak üzere gönderildiğini bilir. Hayrın, şerrin pazara döküldüğü bu âlemde, şu kısa ömürde kazanmanın yollarını gözetir. 

Mü’minler için bu dünya, bir ticaretgâh; ahiret hesabına yapılacak kârlı bir yatırımın da münbit zemini. Burada eken, orada biçer. Burada kazanan orada sarf eder. İnsan hayatta kat da kazanır, yat da… 

Önemli olan, Yaradan’ın rızasını kazanmak! 

O’nun marziyatı istikametinde yapılan her şeyimiz; sözlerimiz, davranışımız, yatmamız, kalkmamız; çalışıp çabalamamız hatta tebessüm edişimiz bile kazanç hanesine yazılıyor, ebedî hayatımız hesabına. 

Ticareti, maddî metâın alınıp satılmasından ibaret görmemeli; onun arkasındaki manevî kazanç gözetilmeli. 

İbretâmiz bir kıssa: Bir zamanlar bir tâcir, her gün dükkânını kapatırken, “Bugün de zarar ettik” deyip dururmuş. Diğer esnaflar, bir gün, “Komşumuz bugün kâr etsin” düşüncesiyle dükkânlarını açmamışlar. Akşam olunca, sormuşlar: 

O, yine, “Bugün de zarar ettik” demiş. Komşularından biri, taaccüple: 

“Be adam, verdik çarşıyı sana; ‘Kâr ettim’ desene bana!” Akıllı tacir:  “Benim derdim, uhrevî. Dünyada kâr, ahirette zarar etmektir korkum” diyerek, maddenin bir vasıta olduğunu anlatmak istermiş bu sözüyle. 

Sanat, ziraat ve ticaret helâl dairedeki geçim vasıtalarının başta gelenleri. Bunun için, Peygamberimiz (asm); “Rızkın onda dokuzu ticarettedir”1 diyor. 

Hem dünya, hem de âhiret saâdetini kazandıracak ticaret ne güzel. 

Ticaretin neticesi kâr, hasâretin manası ise zarardır. 

Anlaşılması gereken şu: Para pul, makam mevkî gibi dünyevî imkânlar, Allah nezdinde bir değer ifade etmediği için dünya hayatını sırf bunların peşinde koşarak geçirenler, ahiret derecelerinden, kârlarından kayba uğrayabilir, mahrum kalabilirler. 

Ehl-i imanın imkân sahibi olmasını kim istemez? 

Günümüzde birçok ihtiyaç, birçok iş onunla oluyor. Dinî, imanî hizmetler; sosyal faaliyetler de bir cihette ona bağlı, onunla görülüyor. 

“Cenab-ı Rezzak-ı Kerîm’in matbaha-i rahmetinden tayınatını aramak; başkalara bâr olmamak için bizzat gitmek güzeldir, mertliktir. O dahi bir ibadettir.”2 Ama, bu, perestiş edercesine varmamalı; kantarın topunu kaçırıp, işe güce, paraya pula râm olmamalı. 

Çünkü, Gönüller Sultanı Efendimiz (asm), bir hadis-i şeriflerinde, “Gerçek zenginlik, mal çokluğu değil, gönül tokluğudur”3 buyurarak dünya metağına olan ilgimize, zaaflarımıza bir hat çiziyor. Bunun içindir ki, Nebî-i Zîşân; “Allah’ım! Senden hidayet, takva, iffet ve gönül zenginliği isterim”4 diye dua ediyor. 

Velhâsıl: 

Akıllı tâcir, dünyayı kazanmak pahasına, ahiretini kaybetmeyen kimsedir. 

Dipnotlar: 

1- İbni Hacer el-Askalânî, Metalibü’l-aliye, Beyrut, 3: 302. 

2- Sözler, 38-39. 

3- Buhârî, Rikak 15; Müslim, Zekât 130. Ayrıca bk. Tirmizî, Zühd 40; İbni Mâce, Zühd 9

4- Müslim, Zikir 72, Tirmizî, Daavat 72.