Reşhalar
(1)
W
Tembih
Hâlık-ı Âlem’i bize tarif ve ilân eden deliller ve bürhanlar, lâyü-
ad ve lâyühsadır. O delillerin en büyükleri üçtür:
•
Birincisi:
Bazı ayetlerini gördüğün, işittiğin şu kitab-ı kebir-i
kâinattır.
•
İkincisi:
Bu kitabın ayetü’l-kübrası ve divan-ı nübüvvetin ha-
temi ve künuz-i mahfiyenin miftahı olan Hazret-i Muhammed
Aleyhissalâtü Vesselâmdır.
•
Üçüncüsü:
Kitab-ı âlemin tefsiri ve mahlûkata karşı Allah’ın
hücceti olan Kur’ân’dır.
Şimdi birkaç reşha zımnında ikinci bürhanı tariften sonra, söz-
lerini dinleyeceğiz.
Birinci Reşha
Arkadaş!
Hâlık’ımızı tarif eden, pek büyük bir şahsiyet-i mane-
viyeye malik, bürhan-ı natık dediğimiz, “Hazret-i Mu-
hammed Aleyhissalâtü Vesselâm kimdir?” diye yapılan
suale cevaben deriz ki:
aleyhissalâtü vesselâm:
salât ve
selâm onun üzerine olsun.
ayet:
Allah’ın varlığına delâlet
eden şey.
ayetü’l-kübra:
en büyük delil, en
büyük ayet.
bürhan:
delil, ispat, hüccet.
bürhan-ı natık:
konuşan delil; Al-
lah’ın varlığını ispat eden Hz. Mu-
hammed (asm).
cevaben:
cevap olarak, karşılık
şeklinde.
delil:
bir davayı ispata yarayan
şey, bürhan.
divan-ı nübüvvet:
peygamber
meclisi.
Hâlık:
yoktan yaratan, her şeyi
yoktan var eden, yaratıcı; Allah.
Hâlık-ı Âlem:
âlemin yaratıcısı,
bütün âlemi yaratan, Allah.
hatem:
mühür, damga.
hüccet:
delil.
ilân:
yayma, duyurma, bildir-
me.
kitab-ı âlem:
âlem kitabı, bir
kitap hüviyetinde olan âlem,
kâinat.
kitab-ı kebir-i kâinat:
büyük
kâinat kitabı.
Kur’ân:
Allah tarafından vahiy
yoluyla Hz. Muhammed’e in-
dirilmiş, semavî kitapların so-
nuncusu.
künuz-i mahfiye:
gizli, saklı
hazineler.
lâyüad:
sayısız, pek çok.
lâyühsa:
sayısız, hesaba gel-
mez, pek çok.
mahlûkat:
yaratıklar, Allah ta-
rafından yaratılanlar.
malik:
sahip.
miftah:
açan alet, anahtar.
rahîm:
merhamet eden, çok
merhametli olan, esirgeyen,
koruyan, acıyan Allah.
rahman:
sonsuz merhamet
sahibi ve şefkatle bütün var-
lıkları rızıklandıran Allah.
reşha:
sızıntı, damla.
sual:
soru.
şahsiyet-i maneviye:
manevî
şahsiyet, manevî kişilik.
tarif:
bir şeyi bütün vasıflarını
içine alacak şekilde anlatma.
tefsir:
açıklama, izah.
tembih:
uyarma, ikaz.
zımnında:
altında, içinde.
1.
Rahman ve Rahîm olan Allah’ın adıyla.
r
eşhalar
| 38 | Mesnevî-i nuriye
