İbNİ kaYYIİM eL-CeVZİ (1292-1350):
Bediüzzaman Said Nursî tarafından, şiddetli
münekkit-muhakkik olarak tarif edilen, İslâm ilimlerinin bir çok dalında eser veren ve Hanbeli
mezhebinin meşhur âlimlerinden olan İbn Kayyim, 1292 yılında Dımaşk’ta doğdu. İbn Kayyim
lakabıyla meşhur oldu. Dımaşk’taki Cevziyye medresesinin kayyimi (medrese ve cami hizmetini gören
kimseler için kullanılan isim) olan babası Ebu Bekir’in bu özelliğinden dolayı, kendisi “İbn Kayyim”
olarak tanındı. Künyesi, Ebu Abdullah Şemseddin Muhammed bin Ebu Bekir bin Eyyüb ez-Zürai
ed-Dımaşki el-Hanbeli şeklindedir.
İbNİ ebî ŞeYbe (776-849):
Sekizinci ve dokuzuncu asırlarda yaşamış, hadis ilmi alanında yapılan
ciddi çalışmalardan biri olan El-Musannef adlı eseriyle tanınıp şöhret bulmuş İslâm âlimlerindendir.
Asıl adı Abdullah’tır. İbn Ebi (Ebu) Şeybe olarak tanınmıştır. Bir çok âlimden ders aldığı gibi; Buhari,
Müslim ve Ebu Davud gibi büyük hadis âlimlerinin önde gelenlerine ders vermiştir. Tefsir ve tarih
alanlarıyla ilgili eserler de yazmıştır. Din ve devlet idaresindeki Mu’tezile izlerini silmeye karar veren
Abbasi Halifesi, kendisinden istifade etmiş ve yardım almıştır. Risale-i Nur’da ismi zikredilmiş ve
büyük hadis âlimlerinden olduğu ifade edilmiştir. Künyesi, Ebu Bekr Abdullah bin Muhammed bin Ebi
Şeybe İbrahim el-Absî el-Kûfî şeklindedir. Abdullah, 776 yılında Kûfe’de doğdu. Tanınan bir çok ünlü
simaya hocalık yaptı. Buhari, Müslim, Ebu Davud, İbn Mace, İbn Vaddah, Ebu Zura er-Razi, İbn Sa’d,
Baki bin Mahled, Ebu Ya’la el-Mevsılî, Ebü’l-Kasım el-Begavî gibi şöhret sahibi olan âlimler, kendisinden
ders alanlardan bazılarıdır. Abbasi halifeliği, görevlendirdiği âlimlere hatırı sayılır maaş ve tahsisat
ayırarak çalışmalarını sağlamıştır. Bu çalışmanın neticesinde; Mu’tezile ve benzeri mahiyetteki
görüşleri reddeden hadislerin tespiti, daha sonra da halka anlatılarak aydınlanmalarının sağlanması
ve bu şekilde Mu’tezile’nin izlerinin silinmeye çalışılması ön görülmüştür. Bu maksatla değişik
beldelerde insanlara ders vermeye başlayan Ebu Şeybe’nin dinleyicilerinin çok arttığı ve bazen otuz
bin kişiye hitap ettiği nakledilmiştir. İbni Ebi Şeybe, Ağustos 849 tarihinde de vefat etmiştir.
İbNİ ebî VeHeb (743-813):
Dokuzuncu asırda yaşamış İslâm âlimlerindendir. Mısır bölgesinde
doğup büyümüş, buralarda hizmet etmiştir. İmam Mâlik’in önde gelen ve en çok sevdiği
talebelerinden birisi olmuştur. Elde ettiği ilmî birikiminden ötürü, ilmin kütüphanesi olarak
vasıflandırılmıştır. Yüz bin civarında hadis-i şerifi ravileriyle birlikte ezberlemiş ve çok sayıda hadis
nakletmiştir. Kendisine teklif edilen kadılığı kabul etmemiş, ilim ile meşguliyeti tercih etmiştir. Risale-i
Nur’da kendisi için, “büyük bir imam olan İbn Veheb” tabiri kullanılmıştır. Künyesi Ebu Muhammed
Abdullah bin Vehb bin Müslim el-Fihrî el-Mısrî şeklindedir.
İbNİ FeVRek (FÛRek) (941-1015):
On ve on birinci asırlarda yaşamış ünlü İslâm âlimlerindendir.
Ebü’l-Hasan Eş’ari’nin görüşlerini sistemleştiren âlim olarak bilinmektedir. Asıl adı Muhammed’dir. İbni
Fevrek veya İbn Fûrek lakabıyla anılmakta, ikincisi daha çok kullanılmaktadır. Ömrünün önemli bir
kısmını ilimle uğraşmak ve talebe yetiştirmekle geçirmiştir. Ehl-i Sünnet itikadını başarı ile savunmuş
ve ilmî müzakerelerde vukufiyetini kabul ettirmiştir. Risale-i Nur’da kendisinden asrının âlimi olarak
söz edilmekte, içtihattaki üstünlüğü ve faziletinden ötürü “Şâfiî-yi Sânî” ünvanını taşıdığına işaret
edilmektedir. Künyesi Ebu Bekr Muhammed bin Hasan bin Fevrek (Fûrek) el-İsfahanî en-Nişaburî
şeklindedir.
İbNİ HaCeR-İ aSkaLaNî (1372-1449):
Meşhur hadis âlimlerindendir. Şubat 1372’de (H. 773) eski
Mısır’da doğdu. İbn Hacer, dokuz yaşında hafız oldu. On iki yaşında babasının dostu Harrubi ile
Mekke’ye gitti ve burada dersler aldı. Bir çok önemli eseri hıfzetti. Başta hadis olmak üzere fıkıh,
Arapça ve matematik derslerini aldı. Edebî ilimlerle meşgul olup meşhur şair ve ediplerin eserlerini
okuyarak kendini geliştirdi. İbni Hacer, 1403 yılından itibaren vefatına kadar yaklaşık 46 yıl muhtelif
okullarda hocalık yaptı. Yirmi yedi yıl boyunca ısrarla reddettiği Mısır Şafii başkadılığına Sultan
tarafından tayin edildi (1423). Vefatına yakın bir zamana kadar bu görevi devam ettirdi. Ömrünü ilme
adayan İbn Hacer, sadece hadis alanında yüz yetmişe yakın eser kaleme aldı. Yaptığı hizmet ve
ş
aHıS
B
ilgileri
| 906 | Mektubat
