Önümüzdeki yılın bütçesine kısaca bakalım:

Bütçe giderleri 14 trilyon 731 milyar lira, bütçe gelirleri 12 trilyon 800 milyar lira, öngörülen bütçe açığı yaklaşık 2 trilyon lira. Bütçenin belki de en dikkat çekici rakamı ise faize ödenecek olan miktar. 2025 yılında faiz giderinin 1,9 trilyon lira olacağı öngörülüyor. 2025’te millî gelire oranla faiz gideri son on üç yılın zirvesinde…

2000’li yıllar öncesinde bütçe görüşmelerinde liderlerin söyleyecekleri merakla beklenir, günlerce gündemde kalan konuşmalar yapılırdı. Yıllardır özellikle de Partili Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine geçildikten sonra durum değişti. Bütçe üzerinde genel kurul salonundaki genel başkanlar bile artık milleti ilgilendiren bütçe üzerinde konuşmamayı tercih ediyor. 

Bu sene de öyle oldu. AKP’nin genel başkanı aynı zamanda cumhurbaşkanı olduğu için konuşmadı. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, SP Genel Başkanı Mahmut Arıkan, İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu genel başkan olarak konuşurken, Devlet Bahçeli salonda olmasına rağmen konuşmadı. Konuşmalar da pek gündem olmazken, gündem olan 1 Ekim’den beri “DEM, Öcalan açılımı” yapan Bahçeli’nin DEM Eş Başkanı’nın konuşmasını alkışlaması oldu. Bu alkışa İYİ Parti Genel Başkanı Dervişoğlu ile Grup Başkanvekili Turhan Çözmez’in sert bakışları konuşmalardan daha çok konuşuldu.

Bütçe Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanmasına rağmen bütçenin sunuşunu, yardımcısı; savunmasını AKP’li milletvekillerinin yapması yeni sistemin getirdiği yeniliklerden(!) birisi…

***

Mitomani hastalığına kim yakalandı?

Partili Cumhurbaşkanı Hükûmet Sistemi ile bütçe yapma hakkı elinden alınan Meclis’te görüşmeler tartışmalarla geçti, geçiyor. 

Zaman zaman bazı atanmış bakanların seçilmiş milletvekillerine karşı kullandığı üslûp bu senede tepkilere yol açtı. 

Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu ile muhalefet milletvekilleri arasında ‘mitomani’ tartışması yaşandı. Memişoğlu’nun “Birilerinin patolojik yalan söyleme hastalığı olan mitomaniye yakalandıklarını psikiyatrist olmasam da bir hekim olarak görüyorum. Allah şifalarını versin inşallah” sözlerine muhalefet milletvekilleri sert tepki gösterirken bakanı istifaya davet ettiler.  

TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ’ın, “Lütfen Genel Kurula hitap ederken daha saygın bir dil kullanalım. O üslup buraya yakışmaz” diyerek Memişoğlu’na uyarıda bulundu. Uzun süren karşılıklı tartışmalarda bakanın özür dilemesi istense de özür dilemedi. Burada dikkat çeken başka bir husus Bakan’ın bu ifadesine bazı AKP’li vekillerinin “Kendisine de aynı şekilde hitap edildi” diyerek sahip çıkmaları oldu.

Yine Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın, bazı vekillere “biraz sınıf atlamaya, biraz ‘update’e ihtiyacımız var” demesi de uzun süren tartışmalara neden oldu.

***

Rahatlığın sebebi

9Temmuz 2018 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’ne geçilmesiyle birlikte pek çok kurum kapatıldı, kurallar değiştirildi, yenileri kuruldu. Bakanlar seçilmişlerden değil de atama yoluyla Meclis dışından görevlendirildi. Aynı şekilde, Cumhurbaşkanı Yardımcısı da atama yoluyla görev alıyor. Eskiden Cumhurbaşkanı’nın yokluğunda kendilerine, seçilmiş Meclis Başkanı vekâlet ederken, şimdi Cumhurbaşkanı’na atanmış Cumhurbaşkanı Yardımcısı vekâlet ediyor. Ne Cumhurbaşkanı yardımcısı ne de bakanlar halkın terazisine çıkmadıkları gibi Meclisin de terazisine çıkmıyorlar. Yeni sistemde TBMM’nin görev ve yetkileri arasından; “Bakanlar Kurulu’nu ve bakanları denetleme” yetkisi kaldırıldı. Parlamenter sistemde bakanlar, Cumhurbaşkanına karşı değil TBMM’ye karşı sorumluydu. Meclis güvensizlik oyu vererek, bütün bakanları veya isterse sadece bir bakanı görevden alabiliyordu, bu kalktı. Şimdi bakanları, cumhurbaşkanı göreve atıyor ya da görevden alıyor.

Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi ile birlikte Meclis’in bütçeyi veto hakkı da yok. Bütçe Meclis’te kabul edilmese dahi, önceki yıl bütçesinin yeniden değertleme oranı nispetinde artırılarak yürürlüğe giriyor.

Böyle olunca da görüşmeler çok gündem olmuyor.