İlgili âyetlerde şöyle buyruluyor: “Ve Rabbin bal arasına şöyle ilham etti: Dağlardan, ağaçlardan ve insanların kurdukları çardaklardan kendine yuvalar edin; sonra her türlü besleyici ürünlerden ye; Rabbinin koyduğu kanunlara boyun eğerek çizdiği yollardan git! Onların karınlarından, farklı renklerde bir şerbet çıkar ki onda insanlara şifa vardır. İşte bunda da düşünen bir topluluk için açık delil bulunmaktadır.” (Nahl 16/68-69)

Âyetteki, genellikle “ilham etti” şeklinde çevrilen kelimenin aslı “evhâ” olup “vahyetti” anlamına gelmektedir. Müfessirler buradaki vahyi “canlının kendisine faydalı olanları alması, zararlılardan sakınması ve kendi geçimini sağlaması hususunda muhtaç olduğu becerileri Allah Teâlâ’nın onda yaratması” anlamındaki açıklamış ve “ilham” anlamını vermişlerdir (Ebû Bekir İbnü’l-Arabî, Ahkâmü’l-Kur’an, III, 1156).

Risale-i Nur’ların muhtelif yerlerinde de konuya değinilmekte ve buradaki vahiy hakikati “sevk-i İlâhî” yahut “sevk-i kaderî” tabirleri kullanılarak açıklanmaktadır. Meselâ bir yerde, “Hem yeni dünyaya gelmiş bir arı yavrusu, yaşı bir gün iken, havada bir günlük mesafeye gider, havada izini kaybetmeyerek, o sevk-i kaderî ile ve o sâika ilhamıyla döner, yuvasına girer” (Mektubat, İstanbul 2020 [YAN], s. 339) denilmektedir. Bazı kişi veya çevrelerin seküler bir yaklaşımla bu hakikati “içgüdü” diyerek, Yaratıcısından soyutlamak suretiyle isimlendirmesi sağlıklı ve hakkaniyetli görünmemektedir.

Öte yandan âyette geçen “yuvalar”dan maksat, arıların ağaç kovukları gibi uygun mekanlarda veya insanların özel olarak hazırladığı kovanlarda kendi ürünleriyle oluşturdukları petekler ve her bir petekte bulunan altıgen gözcüklerdir. Bal arısı, Rabbimizin verdiği ilham sayesinde, bizzat kendisinin ürettiği bal mumuyla kendi yuvasını yapmakta, dalak içine milimetrik ölçülerle altıgen prizma şeklinde gözcükler yerleştirmektedir. Âyetteki deyimiyle “her türlü besleyici ürünler” den nektar denilen bal ham maddesi ve çiçek tozu toplayarak bunları hem kendi tüketimi için hem de bal ve bal mumu yapmak için değerlendirmektedir. Bu arada meyve, sebze ve ekinlerde tozlaşmayı sağlama konusunda da bütün diğer böceklerin toplamından daha fazla iş görmektedirler. Yine aynı âyette “Rabbinin koyduğu kanunlara boyun eğerek çizdiği yollardan git” bölümünde, arıların uçuşlarında izlediği yolların da farklılığına ve ilginçliğine temas edilmektedir. 

Sonuç olarak bal arısı ve onun ürettiği bal konusunun anlatıldığı ilgili ayetler bize kâinatta hayvanlar eliyle veya başka vesilelerle ikram ve ihsan edilen nimetlerin tabiatın, tesadüfün, sebeplerin eserleri olamayacağını, bunların ancak şefkat ve merhamet sahibi Rabbimizin bizlere ihsan ve ikramı olduğunu ders vermektedir.