Hz. Yusuf’un, “Ben nefsimi temize çıkarmam.” şeklindeki itirafından ibret almayarak; “Evet, ben nefsim ile musalaha etmemişim. Çünkü terbiye etmemişim.”, “Ben de sizin bu ders-i Kur’âniye’de bir ders arkadaşınızım.”, “Bütün dünya beni medh ü sena etse, beni inandıramaz ki ben iyiyim ve sahib-i kemâlim.” Şeklindeki ifadelerle kendini nazarlara veren Üstad Bediüzzaman’ın serapa tevazu yüklü ifadelerinden, hadimler olarak herhalde çıkaracağımız dersler olmalı.
Kendisini örnek ittihaz eden bütün şakirtlerine de ısrarla, “Bu Hizmet-i Kur’aniye’de bulunan kardeşlerinizi tenkit etmemek ve onların üstünde faziletfüruşluk nev’inden gıpta damarını tahrik etmemektir.” şeklindeki kesin emrine, “ama”, “fakat” demeden riayet etmek, her hadim için herhalde önemli bir sorumluluk olsa gerek.
En iyisi bu konu ile ilgili sözü, bütün ömrünü iman-Kur’an hizmetlerine vakfeden ve Üstad Bediüzzaman’ın “Kâinata değişmem” dediği Zübeyir Gündüzalp Ağabey’e verelim:
“Merhametsizliğin bir alameti, nisyan-ı nefisle kendi kusurlarını unutmakla din kardeşlerinin her birinde bir kusur bulmak, onlara karşı sevgisini ve merhametini kaybederek, tenkit gözlüğünü takınmaktır. Kendi kusurlarına; yakını uzaklaştırır; sisli gösterici aletle bakıp; kardeşlerinin kusurlarına ise mikroskobik bakmaktır.”
“Başkalarını ıslah için; evvela kendimizi ıslah etmek gerekir..”
“Güya kendisi kusurlardan müberra olmuş, hata ve yanlışlarda kurtulmuş gibi, çoklarının ve içinde yaşadığı muhitteki ehl-i imanın kusurlarıyla fiilen, amelen ve hayalen uğraşmak merhametsizliktir. Bu fena huya sahip olanlar, bu tehlikeli merhametsizliği işleyenler nisyan-ı nefis illetine tutulmuş ve nefsinin şımarmış olması ihtimalinden titresinler.”
“A benim güzel dostum! Çok kere olduğu gibi gün yine çok tenkitler ettin, kusurlar, hatalar saydın. Acaba gıyabında tenkitler yaptığın, gıybetini ettiğin Allah’ın kullarının o yaşa kadar olan iyiliklerinden, hayra hizmetlerinden, güzel huylarından, zararsız hallerinden ne kadarını yâd ettin, kaç tanesini saydın? Münekkit ve kusur sayıcılardan olma! Korkarım ki zulümkâr olursun…”
“Çok tenkitçilerin, gıybetçilerin, herkesin kusurlu işlerini sayanların meclislerine yanaşma. Bu kötü ahlak sana da bulaşır. Hem çabuk bulaşır. Zira bu fena huyun muharriki nefistir. Nefsanî şeyler nefisleri kolayca harekete geçirir.”
“Ey ehl-i İslam ve irfan! Din kardeşlerinin ayıplarını kusur ve hatalarını sayıp dökmekte bakıyorum ki çok mahirsin.”
“Acaba bir o kadar veya onun yarısı kadar olsun kendi ayıplarını, kendi kusur ve yanlışlarını, isabetsiz hareketlerini seni dinleyenlere aynı iştiha aynı maharetle sayıp döktün mü? Korkarım ki zulmetmiş olabilirsin.”
“Aman ya Rabbi! Tenkitçi, kusur arayıcı, kusur görücü ve gıybetçi olmak felaketinden sana sığınıyoruz. Bizi bu afetlerden muhafaza eyle. Âmin.”