Son beş yıldır Türkiye’ye gelen Suriyelilerin sayısı arttıkça neredeyse her alanda ve her işyerinde çalışan Suriyelilerin sayısı gözle görülür şekilde giderek artmaktadır. Sanayi kuruluşlarından mahalle bakkalına kadar her yerde…
Bu genellikle olumlu karşılanıyor. Ekonomiye işgücüne katkı sağladıkları bir gerçek. İnsanî yönden de iyi bir şey.
Ama yerli nüfusun işsizlik ve istihdamı düşünüldüğünde Suriyelilerin durumu tartışmalı hale geliyor.
Meselâ, geçen hafta Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 2016 sonu itibariyle işsizlik oranının yüzde 12.1 olduğu açıklandı. Bu, işsizliğin devam ederek yükselmeye devam ettiği ve 2010’dan bu yana ilk kez yüzde 12’yi aştığı anlamına geliyordu. İşsiz sayısı da 3.7 milyonun üstüne çıktı.
Bu işsizlik oranı ve sayısına rağmen Suriyeliler nasıl iş buluyor? Tabiî ki az ücretle ve sosyal güvencesiz çalışmaya razı oldukları için… İşte bu durum işin ‘insanî’ ve ‘ekonomik’ yönünü de tartışmalı hale getiriyor ve işsiz yerli nüfusun tepkisine sebep oluyor.
Açıklamalardaki detaylara inildiğinde çok daha ve önemli rakamlar görülmektedir.
Meselâ, özellikle genç dediğimiz 15-24 yaş arası nüfusta işsizliğin yüzde 22.6 olduğunun açıklanması dikkat çekiciydi. Bu kadar genç nüfusun olması iyiye alâmet değildir. Bu iki yönlü tehlike arz ediyor:
-İlki, genç nüfusun enerjisinden ve verimliliğinden yararlanılmamış oluyor.
-İkinci olarak da bu kadar nüfus yakın zamanda büyüyeceğinden yetişkin nüfusun, yani aile kuran ve belli bir nüfusa bakmakla yükümlü olan kişilerin işsizlik oranı yükselmiş olacak.
Bu işsizlik oranlarına karşılık, aynı dönemde işgücü 30 milyonu aştı ve istihdam oranı ise değişmeyerek yüzde 45,8’de kaldı. Bu rakamlara rağmen Suriyeli işgücünden yararlanılması gerektiğine dair söylem ve politikaların ne kadar doğru olduğu tartışılır. Elbette milyonlarca Suriyeliler atıl kalacağına ve sadece tüketici olacağına bu gücü harekete geçirmek ve ekonomiye katkı sağlayıcı yapmak iyidir, fakat aynı hassasiyeti yerli nüfus için göstermiyoruz gibi…
İstihdam edilenlerin yüzde 18,7’si tarım, yüzde 19,6’sı sanayi, yüzde 7,4’ü inşaat, yüzde 54,2’si ise hizmetler sektöründe yer aldı. Böylece tarım sektöründe çalışanların sayısı azalmış oluyor. Bu hâlâ büyük ölçüde tarıma dayalı olan bir ekonomi için iyi değildir. Üstelik bu sektörde çalışan Suriyelilerin sayısı da fazla değildir.
-Kayıtdışı, yani herhangi bir sosyal güvencesi olmadan çalışanların oranı, bir önceki döneme göre biraz daha artarak yüzde 33,3 olarak gerçekleşti. Bu rakamlara dahil midir emin değilim, ama yukarıda belirttiğim gibi, sosyal güvencesiz çalışan Suriyelilerin sayısı küçümsenemeyecek kadar fazladır.