Bu konuda Bediüzzaman Said Nursî şöyle demektedir:

“Halbuki gölgeli gölgesiz suretler, ya bir zulm‑ü mütehaccir veya bir riya-yı mütecessid veya bir heves-i mütecessimdir ki beşeri zulme ve riyaya ve hevaya, hevesi kamçılayıp teşvik eder.”

….

“Hususan suret-perestlik, ahlâkı fena halde sarstığı ve sukut‑u ruha sebebiyet verdiği şununla anlaşılır: Nasıl ki merhume ve rahmete muhtaç bir güzel kadın cenazesine nazar-ı şehvet ve hevesle bakmak, ne kadar ahlâkı tahrip eder. Öyle de ölmüş kadınların suretlerine veyahut sağ kadınların küçük cenazeleri hükmünde olan suretlerine heves-perverane bakmak, derinden derine hissiyat-ı ulviye-i insaniyeyi sarsar, tahrip eder.”7

Sanal gerçeklik ortamından kurtulmanın bir yolu gözündeki gözlüğü çıkarıp gerçek âleme dönmek olduğu8 gibi metavörste de bu âlemin sanallığını ortaya koyan hatırlatmalar yapılabilir, uykudakinin uyandığında her şeyi kaybedeceğinin bilinci yerleştirilip bağımlılık kırılabilir. Bediüzzaman Said Nursî’nin “Âkıbeti görmeyen, bir dirhem hazır lezzeti, ileride bir batman lezzetlere tercih eden hissiyat-ı insaniye, akıl ve fikre galebe ettiğinden ehl-i sefaheti sefahetten kurtarmanın çare-i yegânesi; aynı lezzetinde elemi gösterip hissini mağlup etmektir.”9 şeklindeki sözleri dikkat çekicidir.

Hatta kişinin sadece hayalden ibaret olmadığı nefsindeki diğer kalp ruh ve latife-i Rabbaniye gibi arkadaşlarının ihtiyacının karşılanması gerektiğini hatırlatıcı çalışmalar da yapılabilir. Bu metavörs denilen âlemde nuranî Nur sohbetlerinin yayılması yeryüzünü bir medrese hatta kainatı bir üniversite bir Medresetüzzehra şekline dönüştürmekte önemli bir adım olacaktır. İnsanlığı külli ibadete yöneltecektir. Bediüzzaman, bu konuda şöyle der:

“….çünkü ihtiyaç tekerrür ettiğinden usanç değil belki telezzüz ediyorsun. Öyle ise hane-i cismimde senin arkadaşların olan kalbimin gıdası, ruhumun âb-ı hayatı ve latîfe-i Rabbaniyemin hava-yı nesîmini cezb ve celbeden namaz dahi seni usandırmamak gerektir.”10

İnsana secde etmekten kaçınan İblis elbette insanı yoldan çıkarmak için kozlarını oynayacaktır.11 Vesvese vermekle insanı baştan çıkarmaya çalıştığı gibi rotasını hakikate çeviren insanlığı da şeytan metavörsü kullanarak hedefe ulaşmasında engelleme gayreti içinde olacaktır.

Ancak şeytanın bu gayreti aşırıya varmamak şartıyla insanlığın ilerlemesinde önemli bir etken olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Bediüzzaman Said Nursî bunu şöyle tespit eder:

“İfrata varmamak hem galebe çalmamak şartıyla asl-ı vesvese; teyakkuza sebeptir, taharriye dâîdir, ciddiyete vesiledir. Lâkaytlığı atar, tehavünü def’eder. Onun için Hakîm-i Mutlak, şu dâr-ı imtihanda, şu meydan-ı müsabakada bize bir kamçı-yı teşvik olarak vesveseyi şeytanın eline vermiş. Beşerin başına vuruyor.”12

Konuyu daha ayrıntılı ortaya koyma gayreti olarak 2000’li yılların “21”ini henüz geride bıraktığımız şu devrede Bediüzzaman Said Nursî’nin “Yirmi Birinci Söz” isimli eserini bir de bu bakış açısıyla bakıp incelemek bize daha fazla açılım sunacaktır.

Her şeyde olduğu gibi metavörste de artılar ve eksiler olacaktır.

Bir taraftan metavörs insanlığa baştan çıkarıcı, saptırıcı münafıkane hayali pazarlayan bir yaklaşım, şeytani bir vesvese olarak algılanabileceği gibi diğer taraftan insan vicdanında hissettiği sonsuzluk ve ebed arzusunu anlamaya da bir kapı aralayabilir. Önemli olan bu uçlar arasında dengenin sağlanabilmesidir.

Son olarak internetin kablolarında, wirelessin dalgalarında sanal gerçeklik yankılanırken beynimizin kıvrımlarında ve fikrimizin kanat çırpıntılarında da şu soru yerini koruyacaktır:

Metavörs kıyametten önce insanlık için hakikate ulaştıran son çıkış mı? Yoksa kıyamete bir toslayış mı? Yoksa…

Dipnotlar:

7 Nursî, Bediüzzaman Said. Sözler, Yeni Asya Neşriyat Mart 2017, s. 461.

8 https://www.yeniasya.com.tr/sadettin-onal/hayali-hakikat-sanali-gercek-goruyorsun_456998 

9 Nursî, Bediüzzaman Said. Şualar, Yeni Asya Temmuz 2013, s. 703. 

0 Nursî, Bediüzzaman Said. Sözler, Yeni Asya Neşriyat Mart 2017, s. 302. 

11 A’raf suresi: ayet 16-17. 

2 Nursî, Bediüzzaman Said. Sözler, Yeni Asya Neşriyat Mart 2017, s. 312.