Peki, insan neden kanar ve aldanır? Hâlbuki o en akıllı varlık değil miydi? Nasıl bir etki onun aklını fikrini manipüle edip ayartıyor? Hz. Âdem ile Havva annemizin yasak ağaca yaklaşırken de dünyadaki her yasak şeylere yaklaşılırken de her birinde insanın aklının örtülmesi veya farklı bir fikirle ikna edilmesi bulunuyor. Çünkü insan bir işi yapması için aklın bir şekilde kabulü lâzım. İşte bu noktada Şeytan insana vaat ederek ya da daha güzel gösterdiği hayaller ile çirkini güzel gösterip onu ikna eder, bir derece o işi akla yatırır.

Kur’ân’da şöyle geçmektedir: “Şeytan onlara vaatler ediyor. Onları en olmadık kuruntulara düşürüyor. Oysa Şeytan onlara bir aldanıştan başka bir şey vaat etmez.” (Maide Suresi: 90.) En olmadık kuruntulara düşürmesi demektir ki, insanın nefsinde bulunan en behimi arzuları ve süflî duyguları harekete geçirtmekle onları kışkırtmakla bunu yapar. Bu arzuların uyanmasını sağlayan elbette insî ve cinnî şeytanlardır. 

Bu noktada insanı hem duygu olarak hem akıl olarak ayartma işi Şeytan’ın çeşitli tekniklerine kalmıştır. Şeytan ayartmak için binlerce yolu, yüzlerce tekniği kullanır. İnsanı bir işe ikna ederken mutlaka bir mazeret bulur veya kendini haklı bulacak bir nokta gösterir. 

Çok az kötülük, insan tarafından gerekçesiz bile bile yapılır. Çünkü Şeytan her şeyin kılıfını hazırlar. Bu durum sanki insanın kendine ait bir düşünceymiş gibi gelir. Yanımızda bize üfürdüğünü, içimize nefes verdiğini fark edemeyiz. Öyle bir yanıltıcı haldir ki bu, insan Şeytan’ın her dürtüsünü her iğvasını kendine ait sanır. 

Bu noktada Şeytan’a “illüzyoncu” da diyebiliriz. Zira o her şeyi olduğundan farklı gösterir. Eğer öyle olmasaydı insanoğlu bu kadar ona kanar mıydı? 

Şeytan, Firavun’a da elbette bir takım haklı gibi görünen oldukça meşru sayılacak gerekçeler sunmuştur. İşte her insan da kötülüğü irtikab ederken mutlaka birtakım gerekçeler ve haklı görünen mazeretler bulacaktır. Eğer öyle olmasaydı insan vicdanını susturabilir miydi? 

İşte tam da burada insanın ayartılabilecek ve yoldan çıkarılabilecek bir nefis taşıdığını unutmamak gerekir. Ancak bununla birlikte insan en “güzel kıvam”da yani “kerîm” olarak yaratılmıştır. (Tin Suresi: 4-5.)

Modern çağın insanını en çok ayartan kendi hemcinsidir. Hem ne kadar cinnî şeytanlar saldırılarını artırdılarsa da insanı en çok baştan çıkartan insî şeytanlardır. Artık hiçbir insanî, ahlâkî ölçünün kalmadığı bu zamanda Şeytan’ın vazifesine en çok insanlar yardım etmektedir. Lâkin ilhamı İblis’ten alarak bütün insanlığı helâka götürecek büyük bir inkâr ve zulüm ile birlikte kıyamete doğru yol almaktadırlar. 

Sünnetullah’ın dışında, fıtratın tersine işlediği bu Deccaliyet sisteminde İblis ordularıyla tüm insanlığı karanlığa sürüklüyor. Bu ordu yalnızca kendi cinslerinden değil insî şeytan ordularından da oluşmaktadır. Bunları haber veren ayet “Haydi onlardan gücünün yettiklerini çağrınla ayart, süvarilerinle ve yayalarınla onlara karşı ordu topla, mallarına evlâtlarına ortak ol, kendilerine vaatte bulun.

Şeytan insanlara aldatmaktan başka bir şey vaat etmez.” (İsra Suresi: 64.)

İşte tüm bu şeytanî orduya ve saldırılarına karşı ehl-i imanın birlik oluşturması, ayartılmaktan kurtulup çalışması ve hakkı müdafaa hattında olması gerekmez mi?..