geldiğinde Enes on yaşındaydı. Peygamber Efendimizin duasının bereketiyle yüz yıldan fazla yaşayan
bu mümtaz Sahabe, 712 yılında Basra’da vefat etti.
eNVeR PaŞa (1881-1922):
İttihat ve Terakki’nin en aktif üç paşasından biri olan ve Almanların
yanında savaşa girilmesinin tek sorumlusu olarak gösterilen Enver Paşanın asıl adı İsmail Enver’dir.
1881 yılında İstanbul’da doğdu. Daha üç yaşında iken aşırı isteği üzerine iptidai mektebine yazıldı.
Babasının Manastır’a tayininin çıkması üzerine burada okumaya devam edip askeri rüştiye (ortaokul)
ve askeri idadiyi (lise) bitirerek Harp Okuluna girdi. Bundan sonra da Erkan-ı Harp Okuluna girdi. Bu
okuldan yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu ve Manastır’daki 13. Seyyar Topçu Alayına tayin edildi.(1903)
7 Mart 1905’te kolağası oldu. Bu görevi sırasında Rum ve Arnavut çetelerine karşı girişilen harekâtta
gösterdiği başarıdan dolayı altın liyakat madalyası ile ödüllendirildi. 13 Eylül 1906’da binbaşılığa
yükseltildi. İttihat ve Terakki Cemiyetinin en aktif üyelerinden biri olan Enver Paşa, birçok görevlerde
bulunduktan sonra 5 Mart 1909 tarihinde Berlin askeri ataşeliğine atandı. Yaklaşık iki yıl bu görevi
sürdürdü. İtalya’nın Trablusgarb’a saldırması ve savaşın başlamasından sonra, İtalyanlara karşı gerilla
savaş taktiği uygulamak üzere 22 Ekim 1911’de Bingazi’ye hareket etti. 24 Ocak 1912’de Bingazi
Mıntıkası Kumandanlığına atandı. Buna ek olarak buranın mutasarrıflığına da getirildi. İtalyanlara karşı
başarılı mücadeleler verdiyse de Balkan Harbinin çıkması üzerine İstanbul’a geri döndü ve akabinde,
Onuncu Erkan-ı Harbiye Reisliğine atandı. (1 Ocak 1913) Daha sonra da miralay (15 Aralık 1913) ve
mirliva oldu. (3 Ocak 1914) Aynı yıl Harbiye Nazırlığına getirildi. Birinci Dünya Savaşının başlamasıyla
beraber, askerî harekatın yönetimini de üstlendi. Ordunun başında Ruslara karşı giriştiği Sarıkamış
Harekatıyla 90.000 mevcutlu ordunun büyük bir bölümünün, ağır kış şartlarında Allahuekber
Dağlarında donarak ölmeleri üzerine geri çekilmek zorunda kalındığı gibi, Enver Paşa da cepheden
İstanbul’a döndü. Savaşın kaybedilmesi ve Talat Paşa Kabinesinin istifası ile Enver Paşanın da bakanlığı
sona erdi (14 Ekim 1918). Kısa bir süre sonra İttihat ve Terakkinin ileri gelenleriyle beraber Almanya’ya
kaçtı. 1 Ocak 1919 tarihli irade ile ordudan atıldı. Berlin’e vardıktan sonra, İttihat ve Terakkinin yeniden
toparlanma faaliyetlerinde rol oynadı. Almanya’da bulunduğu sıralarda birkaç kez değişik isimlerle
Rusya’ya gidip geldi. Bu yolculuklarından birinde Litvanya’da tutuklandı ve iki ay hapis yattı. (15 Ekim
1919) 1-8 Eylül 1920 tarihlerinde Bakü’de gerçekleştirilen Doğu Halkları Kongresine Libya, Tunus,
Cezayir ve Fas’ı temsilen katıldı. Şubat 1922’de Ruslara karşı savaşan Basmacılar’ı teşkilâtlandırmak
maksadıyla Duşanbe’ye gitti. Son olarak Belcuvan bölgesindeki Abıdarya köyünde karargâh kurdu (4
Ağustos 1922). Burada Kurban Bayramını kutladıkları sırada Rusların saldırısı sonucu meydana gelen
çarpışmada ön saflarda savaşırken şehit düştü.
eRbeD İbNİ kaYS:
Erbed ibni Kays, Âmir bin Tufeyl ile birlikte Peygamber Efendimize (
ASM
) suikaste
teşebbüs etmişler, fakat muvaffak olamamışlardır. Âmir ve Erbed Medine’yi terk ettikten sonra, yolda
giderlerken, Erbed’e bir yıldırım çarpmış ve kömür gibi olmuş; Âmir’in de boğazında bir çıban çıkmış
ve atının sırtında can vermiştir.
eSİD:
Tam adı Esid bin Ebu Ünas’tır. Şiirleriyle meşhur bir Sahabîdir. İslâmiyeti kabul etmeden önce,
Peygamber Efendimiz (
ASM
) ve Müslümanlar aleyhinde şiirler söylemiş; Mekke’nin fethinden sonra ise
Müslüman olmuş ve Peygamber Efendimizin (
ASM
) huzurunda onu metheden şiirler sunmuştur.
eŞ’aRî (ebu’L-HaSaN, 873-936):
Eş’ariye diye bilinen kelâm mezhebinin kurucusudur. Ehl-i sünnet
akidesinin gelişip yayılmasına olan önemli katkılarından dolayı “Nasirüddin” lâkabıyla da anılır. Ehl-i
sünnet itikadını ayetlere ve hadislere göre izah ve şerh ederek tespit etmiştir. Ehl-i sünnet mezhebi
itikadına tercümanlık ederek İslâmiyete büyük hizmeti dokunmuştur. İtikada dair meydana koyduğu
hakikatleri kabul edenlere Eş’arî; mezhebine ise Eş’ariye denilmektedir.
eŞ’IYa (
AS
):
İsrailoğullarına gönderilen peygamberlerden birisidir ve kendisine bir kitap indirilmiştir.
Bu kitap Tevrat’ın içinde bir bölüm olarak yer almaktadır.
ş
aHıS
B
ilgileri
| 894 | Mektubat
