İşte, mevcudatın en eşrefi olan zîhayat ve zîhayat için-
de en eşref olan zîşuur ve zîşuur içinde en eşref olan ha-
kikî insan ve hakikî insan içinde geçmiş vezaifi en azamî
bir derecede, en ekmel bir surette ifa eden zat, elbette bir
Mirac-ı Azam ile kab-ı kavseyne çıkacak, saadet-i ebedi-
ye kapısını çalacak, hazine-i rahmetini açacak, imanın ha-
kaik-ı gaybiyesini görecek, yine o olacaktır.
Sabian
: Bilmüşahede, şu masnuatta gayet güzel tahsi-
nat, nihayet derecede süslü tezyinat vardır. Ve bilbeda-
he, şöyle tahsinat ve tezyinat, onların sâniinde gayet şid-
detli bir irade-i tahsin ve kast-ı tezyin var olduğunu göste-
rir. Ve irade-i tahsin ve tezyin ise, bizzarure, o sâni’de
sanatına karşı kuvvetli bir rağbet ve kudsî bir muhabbet
olduğunu gösterir. Ve masnuat içinde en cami ve letaif-i
sanatı birden kendinde gösteren ve bilen ve bildiren ve
kendini sevdiren ve başka masnuattaki güzellikleri
(1)
*G n
ABÉ°n
TÉ n
e
deyip istihsan eden, bilbedahe o sanatperver
ve sanatını çok seven sâniin nazarında en ziyade mah-
bup, o olacaktır.
İşte, masnuatı yaldızlayan mezâyâ ve mehasine ve
mevcudatı ışıklandıran letaif ve kemalâta karşı
(2)
o
ön
Ñr
cn
G *n
G ,*G n
ABÉ°n
TÉ n
e ,$G n
¿
É n
ë r
Ñ° o
S
diyerek semavatı çınlattı-
ran ve kur’ân’ın nağamatıyla kâinatı velveleye verdiren,
istihsan ve takdir ile, tefekkür ve teşhir ile, zikir ve tevhid
ile, ber ve bahri cezbeye getiren, yine bilmüşahede o zat-
tır.
Mektubat | 361 |
o
n
d
okuzuncu
m
ekTup
zelleştirme ve süsleme iradesi.
irade-i tahsin:
güzelleştirme arzu
ve iradesi.
istihsan etmek:
güzel bulmak,
beğenmek.
istihsan:
güzel bulma, beğenme.
kab-ı kavseyn:
iki yay mesafesi.
Hz. Muhammed’in miraca çıkışıy-
la vardığı son nokta. Bütün yara-
tılanları arkasına alıp Yaratanla
müşerref ve muhatap olduğu ma-
kam.
kâinat:
yaratılmış olan şeylerin
tamamı, bütün âlemler, varlıklar.
kast-ı tezyin:
süsleme kastı, ama-
cı.
kemalât:
mükemmellikler.
kudsî:
mukaddes, kutsal, kusur-
suz ve yüce.
letaif:
güzellikler, incelikler.
letaif-i sanat:
sanattaki letafet ve
güzellik.
mahbup:
sevilmiş, sevilen, sevgi-
li.
masnuat:
sanatla yapılmış şeyler.
mehasin:
hüsünler, güzellikler.
mevcudat:
var olanlar, varlıklar.
mezâyâ:
meziyetler, üstünlük özel-
likleri.
Mirac-ı azam:
en büyük miraç;
Peygamberimiz Hz. Muhammed’in
Cenab-ı Hakkın huzuruna ruhen,
cismen, hâlen çıkması mu’cizesi.
nağamat:
nağmeler, güzel sesler.
nazar:
bakış, görüş.
rağbet:
istek, arzu.
saadet-i ebediye:
sonsuz mutlu-
luk.
sabian:
yedinci olarak.
sanatperver:
sanat sever.
Sâni:
her şeyi sanatlı olarak yara-
tan Allah.
semavat:
semalar, gökler.
suret:
biçim, şekil, tarz.
tahsinat:
güzelleştirmeler, süsle-
meler.
takdir:
kıymet verme; beğenme.
tefekkür:
bir mesele hakkında
zihni faaliyet gösterme, düşünme,
fikir üretme.
teşhir:
gösterme, sergileme.
tevhid:
birleme, Allah’ın varlığını,
birliğini, dengi ve ortağı bulunma-
dığını kabul etme.
tezyinat:
süsler, süslemeler.
velvele:
coşku, haykırış.
vezaif:
vazifeler, görevler, işler.
yaldızlamak:
eşyaya altın veya
gümüş görüntüsü vermek için sı-
vı veya yaprak durumundaki al-
tın, gümüş ve bunların taklidi olan
maddelerle süslemek.
zîhayat:
hayat sahibi, canlı.
zikir:
anma, Allah’ı anma.
zîşuur:
şuurlu, şuur sahibi.
ziyade:
çok, fazla.
azamî:
en fazla, en çok.
bahir:
deniz.
ber:
kara, toprak.
bilbedahe:
apaçık bir şekilde.
bilmüşahede:
bizzat şahit ola-
rak, görüldüğü gibi.
bizzarure:
ister istemez, zo-
runlu olarak.
cami:
pek çok manaları ve ha-
kikatleri içinde, üzerinde top-
layan.
cezbe:
ruhî heyecan, coşkun-
luk, ruhun coşkunlukla ken-
dinden geçme hâli.
ekmel:
en mükemmel, en ku-
sursuz.
eşref:
en şerefli, daha şerefli.
gayet:
son derece, çok.
hakaik-ı gaybiye:
gizli olan,
bilinmeyen ve görünmeyen
gerçekler.
hakikî:
gerçek, aslına uygun,
gerçek olan.
hazine-i rahmet:
rahmet ha-
zinesi.
ifa etmek:
yapmak, gerçek-
leştirmek, yerine getirmek.
iman:
inanma, İslâmın gerekli
olan esaslarına inanma.
irade-i tahsin ve tezyin:
gü-
1.
Allah dilemiş, ne güzel yaratmış.
2.
Allah her türlü noksan sıfattan münezzehtir. Allah dilemiş, ne güzel yaratmış. Allah en bü-
yüktür ve en yücedir.
