16 Nisan’da yapılan referandumdan sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın AKP’ye üye olmasından sonra “partili cumhurbaşkanlığı” sistemi için bir adım atılmıştı. Bugün, Erdoğan’ın “tek aday” olarak gireceği AKP 3. Olağanüstü Kongresi’nde genel başkan olduktan sonra ikinci adım da atılacak ve partili cumhurbaşkanlığı sistemine fiilen geçilmiş olacak.
Bir erken seçim olmazsa 3 Kasım 2019’a kadar bir yandan mevcut parlamenter sistem devam ederken bir yandan da “Türk tipi Cumhurbaşkanlığı hükümeti sistemi” yürürlüğe girerken, partili bir cumhurbaşkanı da olacak. Bir başka deyişle, mevcut sistemde göreve tarafsızlık yemini ederek başlayan bir cumhurbaşkanı aynı zamanda bir partinin de genel başkanı olmuş olacak…
Kimsenin aklının ucundan dahi geçmezken bir anda Devlet Bahçeli tarafından gündeme getirildiğinden beri tartışılan böylesine garip durumla Türkiye karşı karşıya kalacak. İlk günden beri bu maddenin de neden 2019’da yürürlüğe girmediği ve neden ihtiyaç hissedildiği ile ilgili sorulara net bir cevap da bulunabilmiş değil.
***
Bilindiği üzere, 18 maddelik anayasa değişikliğinin üç maddesi 2019 beklenilmeden “hızla” yürürlüğe giriyor.
TBMM Genel Kurulu’nda anayasa değişikliği ile yapısı değiştirilen ve isminden “yüksek” kelimesi kaldırılan HSK’nın 7 üyesi Meclis’te AKP ve MHP’nin oylarıyla belirlendi. Meclis’teki oylamada aralarında Bahçeli’nin avukatının da bulunduğu isimlerle birlikte, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçtiği 4 üye ve Adalet Bakanı’nın başkan, Adalet Bakanlığı Müsteşarının da “doğal üyesi” olduğu yeni HSK 7 Haziran’da göreve başlayacak.
***
Hemen uygulanacak bir başka değişiklik ise, Cumhurbaşkanı’nın partisine üye olmasının yolunun açılmasıydı. 3 yıl 3 ay sonra (979 gün) 2 Mayıs’ta Erdoğan AKP’ye üye olmuştu. Bugün de AKP’nin 3. olağanüstü kongresinde de genel başkan olacak.
Bundan sonrasını birkaç kişi dışında kimsenin kestiremediği bir döneme girilecek.
Binali Yıldırım önümüzdeki dönemde başbakanlığa devam ederken, AKP Genel Başkanlığı sona erecek. Erdoğan milletvekili olmadığı için AKP Meclis Grup Başkanı olamıyor.
Bugünkü kongrede parti tüzüğünde yapılacak değişiklikle “genel başkan vekilliği” tesis edilerek Yıldırım’ın bu göreve gelmesi bekleniyor. Yıldırım aynı zamanda Grup Başkanı olması içinde bir seçim yapılacak. Meclis’te Salı günleri yapılan grup toplantılarında kimin konuşacağı da merak konusu. Erdoğan’ın zaman zaman konuşma yapması beklenirken, genellikle Yıldırım’ın konuşma yapacağı şimdi söylense de, bu konuda da netlik yok.
“Meclis’te grup başkanı olarak görevinize devam edecek misiniz? Genel Başkanvekilliği tarafınıza tahsis edilmesi söz konusu mu?” şeklindeki soruya esprili bir cevap veren Yıldırım, “Anayasa değişikliğinden sonra benim konumumla ilgili insanlar sağolsun çok ilgi gösteriyorlar. Ne olacağımı, ne iş yapacağımı, ‘işe ihtiyacın var mı?’ diye soranlar oluyor. Bundan da duygusal olarak çok etkileniyorum, hoşuma da gidiyor. Hatırlanmış olmak, düşünülmüş olmak…” diyen Yıldırım’ın iki görevi de böylece netleşti.
Yıldırım’ın deyimiyle “ne iş yapacağı” da böylece belli oldu. Başbakanın hem partideki hem de Meclis’teki görevi şimdilik belirlenmiş olacak. “Sürprizleri” seven Erdoğan’ın kafasında neler olduğunu da kimse bilemediği için “şimdilik” demek daha doğru olur.
Zira, Yıldırım’ın genel başkan seçildiği, 2. olağanüstü kongrede, Ahmet Davutoğlu’nun 1 Kasım seçimlerinin üzerinden henüz 5 ay geçmişken görevini bırakmak zorunda kalmasını hatırlayınca da temkinli olmak gerekiyor.
Yıldırım’ın isminin 2019’un başlarında yapılacak mahallî seçimlerde İstanbul’a belediye başkan adaylığının konuşulması da ilginç. Sürpriz olur mu? Olur, bakarsınız, gerçekleşir.
***
Pazartesi gününden itibaren 2019 yılına kadar Erdoğan, “AKP’li bir Cumhurbaşkanı”, “AKP’yi temsil eden bir makam” bağlamında “Cumhurbaşkanının tarafsızlığı” hep tartışılacak. Bu eleştirilere son vermek adına erken seçimin bu yıl içinde yapılabileceği de kulislerde konuşulmaya başlandı.
Parlamenter sistemin devam ettiği, ama Cumhurbaşkanının aynı zamanda partisinin genel başkanı olduğu bir sistem 2.5 sene sürdürülebilir bir durum mu, onu da yaşayarak göreceğiz.