Vaktiyle, memleketin birinde, zengin bir tüccar bir gece hastalanır ve ansızın ölür. Ertesi gün tüccarın kâtibi, merhumun masasında bir mektup bulur. Mektup ticarethaneye aittir. Tüccar mektubu yazmış fakat mühürlememiştir.
Merhuma karşı son vazifesini yerine getiren(!) kâtip, mektubun altına -tüccarın ağzından- şu cümleyi ilâve eder ve mektubu mühürler:
“Bu mektubu yazdıktan iki saat sonra hastalandım ve öldüm…”
Bugünkü köşe yazımız Süleyman’ın kim, mührün kimde olduğu ile ilgili olacak.
Geçirdiği kalp kapakçığı ameliyatı sonrası uzun bir süredir evinde istirahat eden MHP lideri Devlet Bahçeli, sağlığına kavuştu ve MHP Genel Merkezindeki mesaisine yeniden başladı.
Bahçeli’nin uzun bir süre görüntü dahi vermemesi üzerine, sağlığı hakkında birtakım spekülasyonlar ortaya atılmış, hatta vefat etmiş olabileceği dahi iddia edilmişti.
Geçtiğimiz yıllarda ABD eski başkanı Joe Biden hakkında da buna benzer iddialar ortaya atılmış, Biden’ın esasında bir robot ya da bir klon olduğu ileri sürülmüştü.
Önce bir şerh düşelim. Biz, insanların sağlık durumları ve hayatları üzerinden böyle iddiaların ortaya atılmasını ve siyasete malzeme yapılmasını doğru bulmuyoruz.
Ancak şu bir gerçek ki böylesi komplo teorilerinin ortaya atılmasının temelinde, elbette yapay zekânın ve teknolojinin her geçen gün gelişmesi de bir hayli etkili.
Meselâ, son günlerde, cezaevinde bulunan Ekrem İmamoğlu ile Ümit Özdağ’ın sesi ve yüzü kullanılmak suretiyle, sanki kanlı canlı kendileri konuşuyorlarmış gibi halka sesleniş videoları üretiliyor ve yayınlanıyor.
Bu örnekleri de gören/duyan bazıları, “Yapay zekâ çağında, kontrol edilebilen ya da klonlanabilen suni şahıslar üretmek mümkün. Bu şahıslar liderler dahi olabilir. Bunlar bize hiç de komplo teorisi gibi gelmiyor diyorlar.
Biz, meseleye somut örneklerden ve şahıslardan bağımsız olarak bakıyoruz. Bu komplo teorilerinin şimdi olmasa dahi yakın gelecekte pratiğe dökülmesi mümkün gözüküyor.
Hikâyemizin kâtibi hükmünde olan görünmeyen güçler, ellerindeki “e-mühürler” ile pek tabiî ki başkalarının hayat mektuplarına ilâveler yapabilirler.
Yapay zekâ mükemmelleştikçe de gerçek ile sanal olanı ayırt etmek zorlaşacak.
Lafı şuraya getireceğiz: Bu köşede ve Yeni Asya gazetesinde, demokrasi, keyfî yönetim, ortak akıl ve benzeri kavramlar üzerinden tek adamlığı eleştiren çok sayıda yazı okudunuz.
Alın size bir maslahat daha. Bir “tek adam”ı klonlamak, onun yerine sun’isini geçirmek, sesini ve yüzünü kullanmak pek kolaydır. Ama bir heyet için aynısını söylemek çok çok zordur.
Makinaların bu gücüne karşı gelmek için dahi dünyanın geleceği şahıs yönetimlerine değil, heyet yönetimlerine emanet edilmeli.
Bu çağda ve kısa vadede o kâtiplerin elinden mührü almak pek mümkün görünmüyor. O halde mührü paylaştırmak ve temhircileri arttırmak gerek.
Aksi hâlde bir deyim daha gerçek olacak; “mühür kimdeyse Süleyman o” olacak.
“Eceli gelip de Süleyman’ın ölümüne hükmettiğimizde, asâsını kemirmekte olan bir ağaç kurdu onun ölümünü onlara fark ettirdi. Süleyman yere düşünce cinler anladılar ki, eğer kendileri gaybı bilselerdi o meşakkatli işe devam edip durmazlardı.”1
Dipnot:
1- Sebe’ Suresi: 14. (Risale-i Nur Tefsirli Kurân Meali, YAN.)