Murat Bey: “Akika mı daha önemlidir, adak mı? Öncelik hangisinindir? Veya Kurban Bayramını beklesem hem akika, hem adak, hem de kurban için üç ortak hisseye girsem olur mu, geç mi kalmış olurum?”
Adak kurbanı vaciptir. Akika kurbanı ise sünnettir. Öncelik adak kurbanınındır.
Yaklaşan Kurban Bayramında üçünü bir araya getirip kesebilirsiniz. Bir büyükbaş hayvana bir adak, bir akika, bir Kurban Bayramı kurbanı niyetiyle üç hisse olarak girerseniz üçünü birden kesmiş olursunuz.
Eğer şimdilik üçü ağır gelir ve bir tercih yapmanız gerekirse, bu üç kurbanda öncelik sırası şöyledir:
1- Adak Kurbanı ve eğer düşüyorsa Kurban Bayramı kurbanı.
2- Akika kurbanı. Yani ilk ikisini birlikte kesip, akika kurbanını imkânlarınız ölçüsünde tehir edebilirsiniz.
Bu kurbanlardan sizin ailenizle birlikte yiyebileceğiniz kurbanlar; Kurban Bayramında kestiğiniz kurban ile Akika kurbanıdır.
Adak kurbanını siz ve aileniz yiyemiyor. Bu kurban tamamen fakir fukaraya dağıtılıyor.
ÇALIŞAN ÇİFTLER İÇİN
Bekir Bey: “Karı koca çalışıyoruz. Bu sene benim, gelecek sene eşimin kurban kestirmesinin dinen sakıncası var mıdır? Eşim adına kurban kesilirse kurban kabul olur mu, olmaz mı?”
Bu sizin ekonomik durumunuza bağlı. Karı koca çalışıyor olabilirsiniz; ama eğer meşrû olmak ve israflı lüks harcama kalemlerinden olmamak şartıyla masrafınız, gideriniz, borcunuz var ise ve her ikinizin çalışması ile ortak giderinizi ancak karşılıyor ve ortada yıllık bazda bir birikim söz konusu olmuyorsa, bu durumda bahsettiğiniz gibi bir sene biriniz adına, diğer sene diğeriniz adına kurban kesebilirsiniz.
Ama eğer gideriniz gelirinizden fazla değilse ve her ikiniz de yıllık olarak en az nisap miktarı (yaklaşık seksen gram altın kadar) bir birikim sahibi olabiliyorsanız, her ikinizin de ayrıca kurban kesmesi gerekiyor. Allah kabul etsin. Âmin.
KURBAN HİSSESİNE ADAK VEYA AKİKA NİYETİYLE GİRMEK
Alanya’dan Remzi Çetin: “Bir büyükbaşa bir kişi üç hisse olarak girmek istiyor. Fakat bir hisse akika, bir hisse adak, bir hisse de Kurban Bayramı kurbanı niyetine girmek istiyor. Buna olmaz demişler. Olur mu, olmaz mı?”
Akika kurbanı ve adak kurbanı Kurban Bayramındaki hisseye dâhil edilebilir. Her üçü de ibadet amaçlı olduğu için bunda hiçbir sakınca yoktur.
Bilindiği gibi sığır veya deve yedi kişiye kadar ortak olarak kurban edilebilirler. Böyle bir ortaklıkta tek şart: Ortakların hepsinin “ibâdet” niyeti taşıyor olmasıdır.
Meselâ, birisi Kurban Bayramının vacip kurbanı, birisi nafile kurban, birisi akîka kurbanı, bir başkası adak kurbanı, bir diğeri ceza kurbanı, diğeri kefaret kurbanı, bir başkası temettü kurbanı olmak üzere “Allah rızası için” kurban kesmeye niyet edenlerin, aynı ortaklıkta birleşmelerinde hiçbir sakınca yoktur. Çünkü bunların hepsi ibadettir.
Eşit olarak paylaşırlar ve her birisi kendi payına düşen eti niyeti çerçevesinde değerlendirir. Fakat ortaklardan birisi kurban niyetine değil, sadece “et almak” için ortaklığa girmiş olsa, et almak ibadet olmadığından kurbanın sıhhatini de bozar.
Adak kurbanlarının Arefe Gününe tahsis edilmesi şart değildir. Ölen kişi için adanan kurbanın Kurban Bayramı günlerinde kesilmesi, diğer günlerde, meselâ Arefe Gününde kesilmesinden daha faziletlidir.
KURBAN HİSSEDARLARININ HELÂLLEŞMESİ
İstanbul’dan okuyucumuz: “Altı hisseli bir büyükbaş hayvana üç hisse olarak giren bir aile, kesildikten sonra simetrik olarak karkasın yarısını almak istiyor. Böyle bir paylaşım olur mu?”
Paylaşmada esas olan adalettir. Hiçbirinin diğerinde her parça için hakkı kalmamalıdır.
Hakka ve hukuka riayet açısından yapılacak en güzel ameliye ise helâlleşmektir. Taraflar paylaştıktan sonra birbirleriyle helalleşirlerse, gözden kaçan şeyler için inşaallah yeterli olur.
Altı hisseli bir büyükbaşın üç hissesini bir aile almışsa, zaten neticede hayvanın yarısını almaya hak kazanmıştır. Karkasla beraber ciğer, böbrek, dalak, kalp, kelle gibi hayvanın diğer unsurlarını da paylaşırlarsa mesele kalmaz.
Hisseli kurbanlarda paylaştıktan sonra helâlleşerek ayrılmak en doğrusudur.