TAR‹HÇE-‹ HAYATI
| 1177
fi
AHIS
B
‹LG‹LER‹
‹BNÜ’T-TEYM‹YE:
Ahmet Tak›yyüddin Ebu’l Abbas. ‹bni Teymiyye Hicrî 661 y›l›nda Harran’da
do¤mufltur. Ad›, Ahmet Tak›yyüddin Ebu’l Abbas bin fiihabüddin Abdulhalim’dir. Ailesine nisbetle
‹bni Teymiyye diye an›l›r. ‹bni Teymiyye’nin ailesi fiam’a gelerek oraya yerleflen ilim ehli bir aile-
dir. Teymiyye’nin babas› Harrani diye an›lan büyük bir âlimdir. Sükkeriye’deki Darü’l-Hadis’in
fleyhli¤ini de üzerine alan babas›, ‹bni Teymiye’nin yetiflmesinde önemli rol oynam›flt›r. ‹bni Tey-
miye kuvvetli bir haf›zaya sahipti. Çocuklu¤undan itibaren Kur’ân ve hadis ö¤renerek ilme yönel-
mifltir. ‹bni Teymiye dinî ilimlerde oldu¤u kadar matematik, felsefe ve mant›k ilimlerinde de ileri
seviyede bilgi sahibiydi. Babas›n›n ölümünden sonra onun yerine ders vermeye bafllam›flt›r. ‹bni
Teymiyye, M›s›r emirinin M›s›r’a davet etmesi üzerine M›s›r’a gitmifl, fakat iki kere Kahire’deki bir
zindana at›lm›fl, orada bir müddet kald›ktan sonra b›rak›lm›flt›r. M›s›r’da kald›ktan bir müddet son-
ra. fiam’a geri dönmüfl fakat orada da aral›klarla iki defa hapse at›lm›fl, 728 y›l›nda hapisteyken
hastalanm›fl ve daha sonra vefat etmifltir. ‹bni Teymiye Hanbeli mezhebine ba¤l› olmakla birlikte,
dört mezhebin görüflüne uygun görüfller ortaya koyar veya Ahmet bin Hanbel’in görüflünü daha
öne al›p tercih ederdi. Kendisinin dört mezhep d›fl›nda farkl› görüfller ortaya koydu¤u da bilinmek-
tedir. Farkl› görüflleri ortaya koymas› ve sünni görüfle muhalif görüflleri de olmas›, onun muhalif-
lerini kendine karfl› harekete geçmesine sebep olmufltur.
‹BNÜ’L KAYYIM-‹ CEVZ‹ (1292-1350):
Bediüzzaman Said Nursî taraf›ndan, fliddetli münekkit-
muhakkik olarak tarif edilen, ‹slâm ilimlerinin bir çok dal›nda eser veren ve Hanbeli mezhebinin
meflhur âlimlerinden olan ‹bn Kayyim, 1292 y›l›nda D›maflk’ta do¤du. ‹bn Kayyim lakab›yla mefl-
hur oldu. D›maflk’taki Cevziyye medresesinin kayyimi (medrese ve cami hizmetini gören kimseler
için kullan›lan isim) olan babas› Ebu Bekir’in bu özelli¤inden dolay›, kendisi “‹bn Kayyim” olarak
tan›nd›. Künyesi, Ebu Abdullah fiemseddin Muhammed bin Ebu Bekir bin Eyyüb ez-Zürai ed-D›-
maflki el-Hanbeli fleklindedir.
‹lk derslerini babas›ndan ald›. Arap dili ve edebiyat› alan›nda Mecdüddin Ebu Bekir bin Muham-
med et-Tunisi ve Muhammed bin Ebü’l-Feth el-Balebekki’den kelam ve usul alan›nda, fiafii usul
âlimi Safiyüddin el-Hindi’den f›k›h alan›nda, Mecdüddin ‹smail bin Muhammed el-Harrani ve Tak›-
yüddin ‹bn Teymiyye’den çeflitli ‹slâmi ilimler alan›nda ders ald›.
‹bn Kayyim, 1336 y›l›ndan itibaren imaml›k ve hatiplik yapt›. ‹bn Teymiyye’nin vefat›ndan son-
ra Sadriyye Medresesinde ders vermeye bafllad›. Bu hocal›k vazifesini vefat›na kadar sürdürdü ve
çok say›da talebe yetifltirdi. Yetifltirdi¤i talebeleri kendisinden sonra söz konusu medresede ders
verdiler.
Memluk idaresinin, hocas› ‹bn Teymiyye’ye uygulad›klar› bask›dan ‹bn Kayyim de nasibini al-
d›. Hazreti ‹brahim’in kabrinin ziyareti için yap›lan yolculu¤a karfl› ç›kmas›, hapse at›lmas›na se-
bep oldu. Bunun d›fl›nda hocas› ile beraber D›maflk Kalesinde hapsedildi ve ‹bn Teymiyye’nin ve-
fat›ndan sonra serbest b›rak›ld›. Bir çok kifliden ders ald›¤› halde en fazla etkilendi¤i kifli olan ‹bn
Teymiyye’den hiç ayr›lmad›. Bu sebepledir ki, ço¤u zaman isimleri beraber an›ld›.
Kitaba olan merak›ndan dolay› çok say›da eser toplayarak zengin bir kütüphane vücuda getir-
di¤i rivayet edilmektedir. Hac farizas› için birkaç kez Mekke’ye seyahat etti. Bunun d›fl›nda Kahi-
re, Kudüs ve Nablus gibi flehirleri de ziyaret etti. 1350 y›l›nda memleketi D›maflk’ta vefat etti. Ce-
nazesi Babüssagir Mezarl›¤›na, annesinin yan›na defnedildi
‹bn Kayyim, genel olarak usulde Hanbeli mezhebi çerçevesinde hareket etti. ‹bn Teymiyye ile
birlikte Selefiyye ekolünün ileri gelenlerinden biri olarak kabul edilir. Hocas›n›n fikirlerini en fazla
yayanlardand›r. Çal›flmalar›nda adalet ve toplum yarar› için dini ve sosyal ›slah projeleri üzerinde
fikirlerini beyan etti. fieriat›n ruhunu anlayarak, toplumsal olaylar› bu çerçevede de¤erlendirme-
ye çal›flt›. Taklidin sebep oldu¤u fikri durgunlukla mücadele etti.
