1170 |
BED‹ÜZZAMAN SA‹D NURSÎ
fi
AHIS
B
‹LG‹LER‹
EM‹N (ÇAYCI EM‹N):
Aslen Vanl› olan Çayc› Emin’in ismi Yemen Beydir; fakat Bediüzzaman
Hazretleri bu ismi Emin Bey olarak de¤ifltirmifltir. Soyad› kanunundan sonra Çay›rl› soyad›n› alm›fl-
t›r. Çayc› Emin olarak bilinmesi ise çay oca¤› iflletmesinden dolay›d›r.
Kendisi 1925’den sonra fieyh Said ‹syan› bahane edilerek bat›ya sürülen do¤udaki afliret bey-
lerinden bir tanesidir. Kastamonu’ya sürgün edildikten sonra Nasrullah Camiinin flad›rvan›nda bir
çay oca¤› iflletmeye bafllad›. 1936 y›l›nda çay oca¤›n› iflletmeye devam etti¤i günlerde, yeni sür-
gün edilmifl olan ve sad›rvana su almaya gelen Bediüzzaman Hazretleriyle görüfltü. ‹lk görüflme-
sinde Bediüzzaman’›n, “Beni takip ediyorlar, bana yaklaflma, sana zarar›m dokunur” ikaz›yla fazla
konuflamayan Emin Bey daha sonra Bediüzzaman’›n Çarfl› Polis Karakolunda kald›¤›n› ö¤rendi ve
çeflitli vesilelerle görüflmeye muvaffak oldu. Emin Bey Kastamonu’da kald›¤› müddetçe uzun sü-
re Bediüzzaman Hazretlerine hizmet etmifltir. 1943 senesinde Bediüzzaman ve di¤er Nur Talebe-
leriyle beraber sevk edildikleri Denizli Mahkemesinde yarg›land› ve 9 ay hapis yatt›. 1967 sene-
sinde Van’da geçirdi¤i bir trafik kazas› s›ras›nda yanarak flehit oldu.
ENVER PAfiA (1881-1922):
‹ttihat ve Terakki’nin en aktif üç paflas›ndan biri olan ve Alman-
lar›n yan›nda savafla girilmesinin tek sorumlusu olarak gösterilen Enver Paflan›n as›l ad› ‹smail En-
ver’dir. 1881 y›l›nda ‹stanbul’da do¤du. Daha üç yafl›nda iken afl›r› iste¤i üzerine iptidai mektebi-
ne yaz›ld›. Babas›n›n Manast›r’a tayininin ç›kmas› üzerine burada okumaya devam edip askeri rüfl-
tiye (ortaokul) ve askeri idadiyi (lise) bitirerek Harp Okuluna girdi. Bundan sonra da Erkan-› Harp
Okuluna girdi. Bu okuldan yüzbafl› rütbesiyle mezun oldu ve Manast›r’daki 13. Seyyar Topçu Ala-
y›na tayin edildi.(1903) 7 Mart 1905’te kola¤as› oldu. Bu görevi s›ras›nda Rum ve Arnavut çetele-
rine karfl› giriflilen harekatta gösterdi¤i baflar›dan dolay› alt›n liyakat madalyas› ile ödüllendirildi.
13 Eylül 1906’da binbafl›l›¤a yükseltildi. ‹ttihat ve Terakki Cemiyetinin en aktif üyelerinden biri
olan Enver Pafla, birçok görevlerde bulunduktan sonra 5 Mart 1909 tarihinde Berlin askeri atafle-
li¤ine atand›. Yaklafl›k iki y›l bu görevi sürdürdü. ‹talya’n›n Trablusgarb’a sald›rmas› ve savafl›n bafl-
lamas›ndan sonra, ‹talyanlara karfl› gerilla savafl takti¤i uygulamak üzere 22 Ekim 1911’de Binga-
zi’ye hareket etti. 24 Ocak 1912’de Bingazi M›nt›kas› Kumandanl›¤›na atand›. Buna ek olarak bu-
ran›n mutasarr›fl›¤›na da getirildi. ‹talyanlara karfl› baflar›l› mücadeleler verdiyse de Balkan Harbi-
nin ç›kmas› üzerine ‹stanbul’a geri döndü ve akabinde, Onuncu Erkan-› Harbiye Reisli¤ine atand›.(1
Ocak 1913) Daha sonra da miralay (15 Aral›k 1913) ve mirliva oldu. (3 Ocak 1914) Ayn› y›l Harbiye
Naz›rl›¤›na getirildi. Birinci Dünya Savafl›n›n bafllamas›yla beraber, askeri harekat›n yönetimini de
üstlendi. Ordunun bafl›nda Ruslara karfl› giriflti¤i Sar›kam›fl Harekat›yla 90.000 mevcutlu ordunun
büyük bir bölümünün, a¤›r k›fl flartlar›nda Allahuekber Da¤lar›nda donarak ölmeleri üzerine geri
çekilmek zorunda kal›nd›¤› gibi Enver Pafla da cepheden ‹stanbul’a döndü. Savafl›n kaybedilmesi
ve Talat Pafla Kabinesinin istifas› ile Enver Paflan›n da bakanl›¤› sona erdi (14 Ekim 1918). K›sa bir
süre sonra ‹ttihat ve Terakkinin ileri gelenleriyle beraber Almanya’ya kaçt›. 1 Ocak 1919 tarihli ira-
de ile ordudan at›ld›. Berlin’e vard›ktan sonra, ‹ttihat ve Terakkinin yeniden toparlanma faaliyet-
lerinde rol oynad›. Almanya’da bulundu¤u s›ralarda birkaç kez de¤iflik isimlerle Rusya’ya gidip gel-
di. Bu yolculuklar›ndan birinde Litvanya’da tutukland› ve iki ay hapis yatt›. (15 Ekim 1919) 1-8 Ey-
lül 1920 tarihlerinde Bakü’de gerçeklefltirilen Do¤u Halklar› Kongresine Libya, Tunus, Cezayir ve
Fas’› temsilen kat›ld›. fiubat 1922’de Ruslara karfl› savaflan Basmac›lar’› teflkilatland›rmak maksa-
d›yla Duflanbe’ye gitti. Son olarak Belcuvan bölgesindeki Ab›darya köyünde karargah kurdu (4
A¤ustos 1922). Burada Kurban Bayram›n› kutlad›klar› s›rada Ruslar›n sald›r›s› sonucu meydana ge-
len çarp›flmada ön saflarda savafl›rken flehit düfltü.
EfiREF ED‹P (FERGAN):
II. Meflrutiyet ve Cumhuriyet döneminin tan›nm›fl dergilerinden Sebi-
lürreflad’› yay›nlayan gazeteci-yazar. Türkistan muhacirelerinden bir ailenin çocu¤u olarak Se-
rez’de dünyaya geldi. Sibyan mektebini ve rüfltiyeyi Serez’de okudu. Bu arada haf›zl›¤›n› tamam-
lad›. Daha sonra ‹stanbul’a gelerek hukuk mektebine kaydoldu. Ayn› zamanda Çemberlitafl’taki
