TAR‹HÇE-‹ HAYATI
| 1187
fi
AHIS
B
‹LG‹LER‹
MOLLA AHMET HAN‹:
Molla Ahmet Hani Kürtlerin edip dâhîlerinden biridir. fieyh Ahmed-i Ha-
ni olarak da bilinmektedir. 1651 y›l›nda do¤du. Dinî ilimleri ve Arapçay› tahsil etti. Bir süre Cizre’de
yaflad›. Daha sonra Do¤ubeyaz›t’a gitti ve orada 1707 y›l›nda vefat etti. Molla Ahmed Hani Kürtçe
olarak kaleme ald›¤› eserlerinde ulûhiyet ve varl›k âlemindeki kanunlar baflta olmak üzere ahlâ-
kî, kültürel ve sosyal meseleleri iflledi.
MOLLA FETHULLAH:
Siirt’te medresesi bulunan devrin âlimlerindendir. Siirt’in meflhur âlimle-
rinden Halid’in torunudur. Kabri Siirt’tedir. Bediüzzaman için, “Bizim medreseye gayet genç bir ta-
lebe geldi. Her ne sual ettimse bilâ-tevakkuf cevap verdi. Bu yaflta zekâs›na ve ilmine ve fazl›na
hayran kald›m” diyerek pek çok metheder.
MOLLA HAB‹B:
Do¤ubeyaz›t’ta do¤mufltur. Üstat Bediüzzaman Pasinler Cephesinde kendisine
katiplik yapan Molla Habib’ten flöyle bahsetmektedir. “Meselâ, harp içinde, avc› hatt›nda düflma-
n›n top gülleleri aras›nda Kur’ân-› Hakim’in tek bir ayetinin, tek bir harfinin, tek bir nüktesini ter-
cih ederek, o gülleler içinde Habib katibine ‘Defteri ç›kar!’ diyerek at üstünde o nükteyi yazd›rm›fl.
Demek Kur’ân’›n bir harfinin, bir nüktesini; düflman›n güllelerine karfl› terk etmemifl; ruhunun kur-
tulmas›na tercih etmifltir.” Molla Habib I. Dünya Savafl›nda flehit olmufltur.
MUHAMMED (A.S.M.):
Fahr-i Âlem, Hâtemü’l-Enbiya, ‹mamü’s-Sakaleyn, Muhammedü’l-Emîn,
Rahmeten-li’l âlemîn, Seyyidü’l-Kevneyn gibi ünvanlarla an›lan son peygamber Hz. Muhammed
(a.s.m.) Milâdî 571 y›l›nda, Nisan ay›n›n yirmisinde, Kamerî aylardan Rebiülevvel ay›n›n on ikinci
gecesinde Mekke’de dünyaya geldi.
Hz. Muhammed daha do¤madan babas›n›, 6 yafl›nda iken de annesini kaybetmifltir. Annesi
ölünce dedesi Abdülmuttalib onu himayesi alt›na ald›. Dedesi de ölünce, bu sefer amcas› Ebu Ta-
lib onun bak›m›n› üstlendi. Hz. Muhammed (a.s.m.) 25 yafl›nda iken kendisinden 15 yafl büyük
olan Hz. Hatice ile evlendi. Evlilikleri Milâdî 595 y›l›na rastlamaktad›r. Daha sonra Hz. Peygamberin
Hz. Hatice’den s›rayla Kas›m, Zeynep, Rukiyye, Ümmü Gülsüm, Fat›ma ve Abdullah ad›nda alt› ço-
cu¤u oldu. Hz. Muhammed, Hatice-i Kübra dedi¤i zevcesi hayatta oldu¤u müddetçe bir baflka ka-
d›nla evlenmedi. Daha gençli¤inde dürüstlük ve do¤rulu¤u ile kendisine El-Emîn (güvenilir kimse)
dedirten Hz. Muhammed her yönüyle örnek bir insan kiflili¤ini sergiliyordu. Hz. Muhammed k›rk
yafl›nda iken, Milâdî 610 y›l›nda Hira Da¤›nda kendisine peygamberlik vazifesi verildi. Kendisine ilk
inananlar ise efli Hz. Hatice, çocuklardan Hz. Ali, hür erkeklerden Hz. Ebu Bekir, azatl› kölelerden
Hz. Zeyd, kölelerden Hz. Bilâl-i Habefli (r.a.) oldu. Daha sonralar› Hz. Osman, Talha bin Ubeydullah,
Halid bin Said, Sa’d bin Ebi Vakkas Müslüman oldular. Bunlara en son Hz. Ömer eklendi. Hicretten
bir buçuk sene önce, Recep ay›n›n 27. gecesinde ‹sra ve Miraç mucizesi meydana geldi. 621 y›l›n-
da Akabe mevkiinde Medinelilerle I. Akabe Biat› yap›ld›. 622 y›l›nda ise II. Akabe Biat› yap›ld›. Mek-
keli müflriklerin zulümlerinin artmas› üzerine 622 y›l›nda Mekke’den Medine’ye hicret edildi. Hic-
retin 2. senesi, Milâdî 13 Mart 624’te müflriklere karfl› Bedir Savafl›n› kazand›. 625 y›l›nda ise Uhud
Savafl› meydana geldi. 627 y›l›nda Hendek Savafl› kazan›ld›. 630 y›l›nda Mekke fethedildi. Mek-
ke’nin çevresi ve Kabe putlardan temizlendi. Peygamberimiz ömrünün son y›l›nda Arafat’ta
120.000 Sahabeye Veda Hutbesini verdi. Bu hutbe ilk insan haklar› bildirisi olarak kabul edilir. Hz.
Muhammed (a.s.m.) Hicretin 11. senesi Rebiülevvel ay›n›n on ikisi, Pazartesi günü (Milâdî 8 Hazi-
ran 632) ruhunu Rahmana teslim etti.
MUHAMMED ABDUH (1845-1905):
‹slâm düflüncesinin yeniden canlanmas›nda önemli kat-
k›larda bulunan, M›s›r’›n tan›nm›fl âlimlerinden, Bediüzzaman Hazretlerinin, ‹ttihad-› ‹slâmda selef-
lerim dedi¤i kifliler aras›nda ismi zikredilen (Divan-› Harb-i Örfî, s. 29) Muhammed Abduh, 1845 y›-
l›nda Afla¤› M›s›r’da, Bahire ilinin Mahalletü’n-Nasr köyünde do¤du. Zengin olmalar›na ra¤men, fe-
dakârl›ktan hiçbir zaman kaç›nmayan, adil, dürüst olarak tan›nan bir baban›n; iffet ve takvas› ile
meflhur bir annenin çocu¤uydu. Küçük yaflta Kur’ân-› Kerîm’i h›fzetti. Tanta’daki e¤itimi s›ras›nda
