Sözler - page 864

sekerata bafllay›p acip bir h›r›lt› ile ve müthifl bir savt ile
fezay› ç›nlat›p dolduracak, ba¤›r›p ölecek, sonra emr-i
‹lâhî ile dirilecektir.
‹nce remizli bir mesele: Nas›l ki, su kendi zarar›na ola-
rak incimat eder; buz, buzun zarar›na temeyyu eder; lüp,
k›flr›n zarar›na kuvvetleflir; lâf›z, mana zarar›na kal›nlafl›r;
ruh, ceset hesab›na zay›flafl›r; ceset, ruh hesab›na ince-
leflir; öyle de, âlem-i kesif olan dünya, âlem-i lâtif olan
ahiret hesab›na, hayat makinesinin ifllemesiyle fleffafla-
fl›r, lâtifleflir. Kudret-i Fât›ra, gayet hayret verici bir faali-
yetle, kesif, camit, sönmüfl, ölmüfl eczalarda nur-u haya-
t› serpmesi, bir remz-i kudrettir ki, âlem-i lâtif hesab›na
flu âlem-i kesifi nur-u hayat ile eritiyor, yand›r›yor, ›fl›k-
land›r›yor; hakikatini kuvvetlefltiriyor.
Evet, hakikat ne kadar zay›f ise de, ölmez, suret gibi
mahvolmaz; belki teflahhuslarda, suretlerde, seyrüsefer
eder. Hakikat büyür, inkiflaf eder, gittikçe genifllenir;
k›fl›r ve suret ise, eskileflir, inceleflir, parçalan›r, sabit ve
büyümüfl hakikatin kametine yak›flmak için daha güzel
olarak tazeleflir. Ziyade ve noksan noktas›nda, hakikat-
le suret, makusen mütenasiptirler. Yani, suret kal›nlafl-
t›kça, hakikat inceleflir; suret incelefltikçe, hakikat o nis-
pette kuvvet bulur. ‹flte flu kanun, kanun-u tekâmüle da-
hil olan bütün eflyaya flamildir. Demek, her hâlde bir za-
man gelecek ki, kâinat hakikat-i uzmas›n›n k›fl›r ve su-
reti olan âlem-i flahadet, Fât›r-› Zülcelâl’in izniyle par-
çalanacak, sonra daha güzel bir surette tazelenecektir;
acip: tuhaf, flafl›lacak fley.
ahiret: öbür dünya.
âlem-i kesif: yo¤un madde âle-
mi, dünya.
âlem-i lâtif: ince, fleffaf, yo¤un
olmayan âlem.
âlem-i flahadet: gözle gördü¤ü-
müz, flahit oldu¤umuz âlem,.
camit: cans›z.
ceset: beden.
ecza: cüzler parçalar.
emr-i ‹lâhî: Allah’›n emri.
Fât›r-› Zülcelâl: sonsuz büyüklük
sahibi ve benzeri olmayan fleyle-
ri yaratan Allah .
feza: uzay.
gayet: son derece.
hakikat: gerçek.
hakikat-i uzma: en büyük haki-
kat.
hayret: flaflk›nl›k, flafl›rma.
incimat: donma, buz hâline gir-
me.
inkiflaf: aç›lma.
kâinat: evren.
kamet: boy, endam.
kanun-u tekâmül: ilerleme, mü-
kemmelleflme kanunu.
kesif: yo¤un.
Kudret-i Fât›ra: yarat›c› kudret,
kuvvet.
k›fl›r: kabuk.
lâf›z: söz, kelime.
lâtif: hofl, güzel.
lüp: iç, öz.
mahv: yok olma.
makusen mütenasip: ters
orant›l›.
mana: anlam.
mesele: konu.
nispet: oran.
noksan: eksiklik.
nur-u hayat: hayat›n nurlu
yüzü.
remiz: iflaret.
remz-i kudret: ‹lâhî kudreti
gösteren iflaret.
savt: ses, seda.
sekerat: ölüm an›.
seyrüsefer: gidip gelme, do-
laflma.
suret: biçim, görünüfl; flekil.
flamil: içine alan, kaplayan.
temeyyu: s›v›laflma, erime.
teflahhus: flah›slanma, cisim-
lenme.
ziyade: çok.
864 | SÖZLER Y ‹RM‹ DOKUZUNCU SÖZ