flte, nasl elimizdeki saat sureten sabit görünüyor, fa-
kat içindeki çarklarn harekâtyla, daimî, içinde bir zelze-
le ve alet ve çarklarnn ztraplar vardr; aynen onun gi-
bi, kudret-i lâhiyenin bir saat-i kübras olan flu dünya, za-
hirî sabitiyetiyle beraber, daimî zelzele ve tagayyürde, fe-
nâ ve zevalde yuvarlanyor.
Evet, dünyaya zaman girdi¤i için, gece ve gündüz o
saat-i kübrann saniyelerini sayan iki bafll bir mil hük-
mündedir. Sene o saatin dakikalarn sayan bir ibre vazi-
yetindedir. Asr ise, o saatin saatlerini tadat eden bir i¤-
nedir. flte zaman, dünyay emvac- zeval üstüne atar, bü-
tün mazi ve istikbali ademe verip, yalnz zaman- hâzr
vücuda brakr.
fiimdi zamann dünyaya verdi¤i flu flekil ile beraber,
mekân itibaryla dahi yine dünya zelzeleli, gayrisabit bir
saat hükmündedir. Çünkü cevv-i hava, mekân çabuk ta-
gayyür etti¤inden, bir hâlden bir hâle süraten geçti¤in-
den, baz günde birkaç defa bulutlar ile dolup boflalmak-
la, saniye sayan milin suret-i tagayyürü hükmünde bir ta-
gayyür veriyor.
fiimdi, dünya hanesinin taban olan mekân- arz ise,
yüzü mevt ve hayatça, nebat ve hayvanca pek çabuk te-
beddül etti¤inden, dakikalar sayan bir mil hükmünde.
Dünyann flu ciheti, geçici oldu¤unu gösterir.
Zemin, yüzü itibaryla böyle oldu¤u gibi, batnndaki
inklâbat ve zelzelelerle ve onlarn neticesinde cibalin
SÖZLER | 709
Y
RM
B
EfiNC
S
ÖZ
meler.
istikbal:
gelecek zaman.
itibar:
ehemmiyet, de¤er.
ztrap:
ac, sknt.
kudret-i lâhiye:
Allahn kudreti.
mazi:
geçmifl zaman.
mekân:
yer, mahal.
mekân- arz:
yeryüzü.
mevt:
ölüm.
münezzeh:
tenzih edilmifl, yüce
nebat:
bitki.
saat-i kübra:
en büyük saat.
sabit:
hareketsiz, yerinde .
sabitiyet:
sabitlik.
sureten:
görünüfl açsndan.
suret-i tagayyür:
de¤iflme flekli.
süraten:
hz açsndan.
flekil:
görünüfl, biçim.
tadat:
sayma.
ta¤yir:
de¤iflme, baflkalaflma.
tebeddül:
de¤iflim; bir fleyi bedel
olarak verip baflka fley alarak de-
¤ifl-tokufl yaplmas.
vaziyet:
durum.
vücut:
varlk.
zahirî:
görünüflteki.
zaman- hâzr:
flimdiki zaman.
zelzele:
sarsma, sallama; yer sar-
snts, deprem.
zemin:
yeryüzü.
zeval:
sona erme, yok olma.
adem:
yokluk.
batn:
iç.
cevv-i hava:
hava bofllu¤u.
cibal:
da¤lar.
çark:
makine parças.
daimî:
devaml.
emvac- zeval:
yoklu¤a gidi-
flin, kayboluflun dalgalar.
fenâ:
yok olma.
gayr-i sabit:
sabit olmayan.
hâl:
durum.
hane:
ev, mesken.
harekât:
hareketler.
hayat:
yaflam.
hüküm:
de¤er, yerinde.
ibre:
derece belirten ince
gösterge.
inklâbat:
inklâplar, de¤ifl-
