Meselâ:
n
?p
†o
b n
h o
ABÉ n
Ÿr
G ¢n
†«
p
Zn
h »
p
© p
?r
bn
G o
ABÉ n
ª n
°S É n
j n
h p
?n
FBÉ n
e »
p
©n
? r
HG ¢o
Vr
Qn
G BÉ n
j n
?«
p
bn
h
1
@ n
Ú
p
`` p
ŸÉs
¶dG p
? r
ƒn
?r
?p
d Gk
ór
©o
H n
?«
p
bn
h u
…p
Oƒo
÷r
G n
¤n
Y r
än
ƒn
àr
°SGn
h o
ôr
en
’r
G
k›sa birkaç cümle ile, tufan hâdise-i azîmesini netaiciyle
öyle icazkârâne ve mu’cizâne beyan ediyor ki, çok ehl-i
belâgati, belâgatine secde ettirmifl.
Hem meselâ:
r
ºo
¡n
d n
?Én
?n
a @ Én
¡« '
?r
°Tn
G n
ån
©n
Ñ r
fG p
Pp
G @ Én
¡j
n
ƒr
¨n
£p
H o
Oƒ o
ªn
K r
ân
H s
òn
c
n
?n
ór
en
ón
a Én
gho
ôn
?n
©n
a o
?ƒ o
Hs
òn
µ n
a @ É n
¡«` '
«r
?o
°Sn
h $G n
án
bÉn
f $G o
?ƒo
°Sn
Q
2
@ Én
¡«
n
Ñr
?o
Y o
±Én
în
j n
’n
h @ É n
¡j
s
ƒ n
°ùn
a r
ºp
¡p
Ñr
fn
òp
H r
º o
¡ t
`Hn
Q r
ºp
¡ r
«n
? n
Y
‹flte kavm-i Semud’un acip ve mühim hâdisat›n› ve ne-
taicini ve suiak›betlerini, böyle k›sa birkaç cümle ile icaz
içinde bir i’caz ile selâsetli ve vuzuhlu ve fehmi ihlâl et-
mez bir tarzda beyan ediyor.
Hem meselâ:
…
n
OÉn
æn
a p
¬r
«n
?n
Y n
Qp
ór
?n
f r
øn
d r
¿n
G s
øn
¶n
a Ék
Ñp
°VÉn
¨o
e n
Ön
gn
P r
Pp
G p
¿ƒ t
ædG Gn
Pn
h
3
@
n
Ú
p
`` p
ŸÉs
¶dG n
øp
e o
âr
æo
c?
u
f p
G n
?n
fÉn
ër
Ño
°S n
âr
fn
G s
=’ p
G n
¬ '
d p
G n
=’ r
¿n
G p
äÉn
ªo
?t
¶dG? p
a
‹flte,
4
p
¬ r
«n
? n
Y n
Qp
ór
?n
f r
øn
d r
¿n
G
cümlesinden
5
p
äÉn
ªo
?t
¶dG ? p
a …
n
OÉn
æn
a
cümlesine kadar çok cümleler matvîdir. O mezkûr olma-
yan cümleler ise, fehmi ihlâl etmiyor, selâsetine zarar
vermiyor. Hazret-i Yunus Aleyhisselâm›n k›ssas›nda
mühim esaslar› zikreder; mütebakisini akla havale eder.
acip:
hayret veren.
azap:
ceza.
belâgat:
düzgün güzel, pürüzsüz
söz söyleme.
beyan:
anlatma, aç›klama.
ehl-i belâgat:
edebiyatç›lar, söz
ve ifade ustalar›.
esas:
as›l, öz.
fehim:
anlama, anlay›fl.
günah:
Allah’›n emirlerine ayk›r›
davran›fl.
güruh:
k›s›m.
hâdisat:
olaylar.
hâdise-i azîme:
büyük olay.
havale:
gönderme.
helâk:
y›k›lma.
icaz:
az sözle çok mana ifade et-
me.
i’caz:
mu’cize olufl güzel ve düz-
gün, taklidi imkâns›z sözlerle in-
san› acze düflürme.
icazkârâne:
k›sa ve özlü bir flekil-
de.
ihlâl:
zarar verme, bozma.
ilâh:
kendisine ibadet edilen Al-
lah.
kavim:
insan toplulu¤u.
kavm-i Semud:
Hz. Salih’in pey-
gamber olarak gönderildi¤i ka-
vim.
k›ssa:
bafltan geçen olay.
mâni:
engel.
matvî:
dürülmüfl, sar›l›.
mezkûr:
an›lan, ad› geçen.
mu’cizâne:
mu’cizeli, ola¤anüstü
bir flekilde.
mu’cize:
büyük harika ifl.
mühim:
önemli.
mütebaki:
geri kalan.
netaiç:
sonuçlar.
niyaz:
dua.
Rab:
yaratan, büyüten, terbiye
eden her fleyin sahibi.
rahmet:
merhamet etme, ba¤›fl-
lama, flefkat gösterme.
secde:
bafl e¤me.
selâset:
sözün ak›c› olma hâli.
suiak›bet:
kötü son.
tarz:
biçim, izlenilen yol.
tenzih:
kusur ve eksiklikten uzak
bilme.
terk:
b›rakma.
tufan:
çok fliddetli ya¤mur ve sel.
vuzuh:
aç›kl›k.
Yunus:
Kur’ân da ad› geçen bir
peygamber.
zalim:
zulmeden.
zikretmek:
hat›rlama, anmak.
zulüm:
haks›zl›k, eziyet.
1.
Ve denildi ki: “Ey yer, suyunu yut. Ey gök, suyunu tut.” Su çekildi, ifl bitirildi ve gemi Cudi
Da¤›na oturdu. Ve “Zalimler güruhu Allah’›n rahmetinden uzak olsun” denildi. ( Hûd Suresi: 44.)
2.
Semud kavmi azg›nl›¤› yüzünden peygamberini yalanlad›. • Onlar›n en azg›n› bafl kald›rd›-
¤› zaman, • Allah’›n Resulü kendilerine, “Allah’›n bir mu’cize olarak yaratt›¤› flu deveye do-
kunmay›n; onun su içmesine mâni olmay›n” demiflti. • Onlar peygamberlerini yalanlay›p de-
veyi öldürdüler. Rableri de günahlar› yüzünden onlar› azapla kuflat›p, hepsini birden helâk et-
ti. • Allah onlar› cezaland›rmaktan çekinecek de¤ildir. (fiems Suresi: 11-15.)
3.
Bal›¤›n yuttu¤u Yunus’u da hat›rla ki, öfkelenerek kavmini terk etmifl ve Bizim de kendisi-
ni bu yüzden bir s›k›nt›ya sokmayaca¤›m›z› sanm›flt›. Sonra karanl›klar içinde kald›¤›nda ni-
yaz etti: “Senden baflka ilâh yoktur. Seni her türlü noksandan tenzih ederim. Gerçekten ben
kendine zulmedenlerden oldum. (Enbiya Suresi: 87.)
4.
Bizim de kendisini bu yüzden bir s›k›nt›ya sokmayaca¤›m›z›... (Enbiya Suresi: 87.)
5.
Sonra karanl›klar içinde kald›¤›nda niyaz etti. (Enbiya Suresi: 87.)
312 | SÖZLER
O
N
B
Efi‹NC‹
S
ÖZ
