Ş
aHıs
B
ilgileri
| 264 | MuhakeMat
rahim Hakkı babasından tefsir, hadis, fıkıh gibi zahirî ilimleri öğrendi. Babasının arkadaşı Molla Muham-
med Sıhranî Hazretlerinden de astronomi, matematik gibi zamanın fen ilimlerini öğrendi. İsmail
Fakirullah Hazretlerinin de sohbeti ve hizmetlerinde bulunarak kendisini manevî sahada yetiştirdi. Da-
ha sonra Erzurum’a ve Hasankale’ye gitmiş, bir müddet sonra da İstanbul’a gelmiş, Sultan Mahmud
tarafından Abdurrahman Gazi Zaviyesine tayin edilince de Erzurum’a dönerek orada talebe yetiştirme-
ye başlamıştır. Zaman zaman Tillo’ya gelerek Cebel-i Ra’sil Kuva’da talebeleriyle sohbet eden İbrahim
Hakkı, 1195/1781 yılında Tillo’da vefat etti ve hocasının yanına defnedildi. Eserleri: Marifetname; İlahi-
name; Tecvid Kitabı; Tertibü’l-Ulum; İrfaniye; İnsaniye; Mecmu’atü’l-Me’ani; Sefine-i Nuh; Kenzü’l-Fütuh;
Hey’etü’l-İslâm.
İMaM-I GaZaLî:
Asıl adı Hüccetü’l-İslâm Ebu Hamid Muhammed b. Ahmet el Gazzalî’dir. Eş’ari ke-
lâmcısı, Şafii fakihi, mutasavvıf ve filozoflara yönelttiği eleştirilerle tanınan İslâm düşünürüdür. Hicrî
450’de (1058) Horasan’da, Meşhed’de (Tus) dünyaya geldi. Babasının mesleğinin yün tacirliği olmasın-
dan dolayı kendisine “Gazzalî” ve zamanında İslâma yöneltilen itirazlara cevap vererek itiraz edenleri
susturduğu için de “Hüccetü’l-İslâm” denilmiştir. Kelâm, fıkıh, hadis, felsefe, tasavvuf, mantık gibi ilim-
lerde yüksek bir mevkiye sahiptir. Bu sahalarda birçok önemli eserleri bulunmaktadır. Hicrî 505’te
(1111) Tus’da vefat eden ve oraya defnedilen Gazali’nin eserlerinden bazıları şunlardır: El-Münkız; İhya-
ü Ulumi’d-Din; Kimya-yı Saadet; Tehafütü’l-Felasife; Kıstasü’l-Müstakim.
İMaM-I ŞaFİî:
(ö.820) Şafii mezhebinin kurucusudur. h. 150 (767) yılında Gazze’de doğan Şafii, Mek-
ke’de Müslim el-Zinci ve Sufyan bin Uyeyne’den hadis ve fıkıh tahsil etti. 20 yaşlarında Medine’ye Malik
bin Enes’in yanına giderek onun ölümüne kadar orada kaldı. Malik bin Enes’in Muvatta adlı eserini ez-
bere bilen Şafii, 195’ten itibaren Bağdat’ta hocalığa başladı. İmam-ı Şafii h. 204’te (820) Fustat’te vefat
etti. İmam-ı Şafii sadece mevcut bütün fıkıh malzemesini elden geçirmekle kalmamış, fıkıh ilminin
usullerini ve temellerini araştırarak usul-i fıkhın kurucusu addolunmuştur. İmam-ı Şafii’nin talebeleri
arasında Zafaranî, Ebu Savr, Ahmed bin Hanbel, Karabisi gibi tanınmış âlimler de vardır. Şafii mezhebi
bugün Güney Arabistan’da, Bahreyn’de, Malaya Adalarında, Dağıstan’da, Tangonyika’da ve bazı Orta
Asya bölgelerinde hakimdir. Eserleri: Kitabü’l-Umm; Kitap-ı Fıkhü’l-Ekber; Kitabü Vasiyyetü’ş-Şafii.
İSkeNdeR:
Makedonya kralıdır. İsmi Aleksandros’tur. Büyük İskender ünvanıyla meşhur olmuştur.
Milâttan önce 356. 323 yılları arasında yaşadı. Aristo’dan ders almış ve keskin zekası, bitmek bilmeyen
azmiyle tanınmıştır. Babası Filip’in yerine tahta geçerek Yunanistan’da hakimiyetini kurduktan sonra
37 bin kişilik ordusuyla Asya seferine çıkarak İran ordusunu yenerek Anadolu’ya hâkim oldu. Daha
sonra Akdeniz’e yönelerek İran hükümdarı III. Dara’yı yenilgiye uğrattı. 332’de uzun süren kuşatma so-
nunda Kudüs’ü aldı ve Mısır seferine başladı. Mısır’da din adamlarına ve tapınaklara saygılı davranması
halkın sevgisini kazanmasını sağladı. Mısır’da Helenistik Çağın ünlü şehri İskenderiye’yi kurdu. Tekrar
İran üzerine giderek hakimiyetini sağlamlaştırdı ve İndus Vadisine girdi. Hint Okyanusuna ulaşarak bu-
ralarda liman ve tersaneler kurdurdu. İskender, İran’a dönerek bundan sonra ırkları kaynaştırma
siyasetine hız verdi. Makedonları İranlı kadınlarla evlendirdi. İmparatorluğunu teşkilatlandırmaya ve
belirli bir medeniyete ulaştırmaya çalıştı. Arabistan’ı alma düşüncesi içinde iken 33 yaşında büyük bir
cihan imparatoru olarak öldü.
