büyük mevcudat ruhsuz, müthiş cenazeler hükmündedir-
ler. daha bunun gibi çok elîm, ezici, dehşetli evham,
küfründen ve dalâletinden neş’et edip, onu manen tazip
eder.
diğer adam ise mü’mindir. Cenab-ı Hâlık’ı tanır, tas-
dik eder. onun nazarında şu dünya bir zikirhane-i rah-
man, bir talimgâh-ı beşer ve hayvan ve bir meydan-ı im-
tihan-ı insücândır. Bütün vefiyat-ı hayvaniye ve insaniye
ise terhisattır. Vazife-i hayatını bitirenler bu dâr-ı fânîden,
manen mesrurâne, dağdağasız diğer bir âleme giderler;
tâ yeni vazifedarlara yer açılsın, gelip çalışsınlar. Bütün
tevellüdat-ı hayvaniye ve insaniye ise, ahz-ı askere, silâh
altına, vazife başına gelmektir. Bütün zîhayat birer mu-
vazzaf mesrur asker, birert müstakim memnun memur-
lardır. Bütün sedalar ise, ya vazife başlamasındaki zikir ve
tesbih ve paydostan gelen şükür ve tefrih veya işlemek
neşesinden neş’et eden nağamattır. Bütün mevcudat, o
mü’minin nazarında, seyyid-i kerîm’inin ve Malik-i ra-
hîm’inin birer munis hizmetkârı, birer dost memuru, bi-
rer şirin kitabıdır. daha bunun gibi pek çok lâtif, ulvî ve
leziz, tatlı hakikatler imanından tecelli eder, tezahür eder.
demek, iman bir manevî tuba-i Cennet çekirdeğini
taşıyor. küfür ise manevî bir zakkum-i Cehennem
tohumunu saklıyor. demek selâmet ve emniyet yalnız
İslâmiyette ve imandadır. öyle ise biz daima
(1)
p
¿É '
Á/
’r
G p
?É n
ª n
c n
h p
? n
Ó° r
S p
’r
G p
øj/
O '
¤ n
Y ! o
ó r
ª n
ë r
dn
G
demeliyiz.
* * *
Hidayet ve dalâlet Mukayeseleri
| 27 |
i
kinCi
S
öz
manen:
mana itibarıyla ve mane-
vî olarak.
manevî:
manaya ait, maddî ol-
mayan.
memnun:
sevinmek.
mesrur:
sevinçli.
mesrurâne:
sevinçli bir şekilde.
mevcudat:
varlıklar, yaratılan her
şey.
meydan-ı imtihan-ı insücân:
in-
san ve cinlerin imtihan meydanı.
munis:
alışılmış.
muvazzaf:
vazifeli.
mükemmel:
tamam, olgun.
mü’min:
Allah’a ve emirlerine, ka-
nunlarına iman eden, inanan.
müstakim:
istikamette giden, doğ-
ru yolda olan.
müthiş:
dehşet veren.
nazarında:
göre, bakımından.
nağamat:
güzel sesler.
neş’et:
çıkma, kaynaklanma; mey-
dana gelme.
nimet:
iyilik, ihsan.
paydos:
tatil.
sahip:
her hangi bir şey üstünde
mülkiyeti bulunan, malik.
seda:
ses.
selâmet:
tehlikeden, kurtulma.
seyyid-i kerîm:
sonsuz ikram ve
ihsan sahibi, Allah.
şükür:
Allah’ın nimetlerine karşı
memnunluk gösterme.
takva:
bütün günahlardan kendi-
ni korumak.
talimgâh:
eğitim yeri.
talimgâh-ı beşer:
insanların öğ-
renme yeri, dünya.
tasdik:
onaylama, doğrulama.
tazip:
acı çektirme.
tecelli:
belirgin olma, yansıma.
tefrih:
ferahlandırma, gönül aç-
ma.
terhisat:
terhisler, serbest bırak-
malar.
tesbih:
Allah’ın şanını yüceltme,
noksan sıfatlardan uzak tutmak.
tevellüdat-ı hayvaniye ve insa-
niye:
insan ve hayvan doğumları.
tezahür:
görünme.
tuba-i Cennet:
kökleri göklerde
ve nuranî Cennet ağacı.
ulvî:
yüce, yüksek.
vazife:
ödev, görev.
vazifedar:
vazifeli.
vazife-i hayat:
hayat vazifesi.
vefiyat-ı hayvaniye ve insaniye:
hayvan ve insan ölümleri.
zakkum-i Cehennem:
Cehennem-
de bir ağacın ismi.
zîhayat:
hayat sahibi.
zikir:
Allah’ı anıp, hatırlamak.
zikirhane-i rahman:
sonsuz mer-
hamet ve şefkatle rızık veren Al-
lah’ın zikredildiği yer.
ahz-ı asker:
asker alımı.
âlem:
dünya, kâinat.
beşer:
insan.
Cenab-ı Hâlık:
her şeyin ya-
ratıcısı olan Allah.
cenaze:
ölmüş insan; ölüm hâ-
li.
dağdağasız:
gürültüsüz.
daima:
devamlı.
dalâlet:
dinden ayrılma; az-
ma.
dâr-ı fânî:
ölümlü dünya.
dehşetli:
duyulan ürküntü; şaş-
kınlık.
elîm:
acı veren.
emniyet:
güven.
evham:
olmayan bir şeye vü-
cut rengi vermek, kuruntular.
hakikat:
gerçek.
hamd:
Allah’a hamd etme,
Onu övme, şükür.
hizmetkâr:
hizmetçi.
hükmünde:
değerinde.
ihsan:
bağışta bulunmak.
iman:
inanmak, itikat; Resul-i
Ekremin (asm) tebliğ ettiği ina-
nılması gerekli esasları tasdik
etmekten doğan bir nurdur.
islâmiyet:
Müslümanlık.
küfür:
Allah’ı inkâr etme, inanç-
sızlık.
lâtif:
güzel.
leziz:
çok lezzetli.
Malik-i rahîm:
çok merha-
metli, ve her şeyin sahibi olan
Allah.
1.
İslâm dinini ve mükemmel iman nimetini ihsan ettiği için Allah’a hamd osun.
