kÜrdisTan UlEma VE mEŞaYiH VE rÜEsa VE EFradIna
Meşrutiyete Dair Telkinattır
ey Verese-i enbiya ulema ve meşayih-i ekrad!
Merkezde olduğum için size tembih ediyorum ki: Bu
zaman-ı ahirde fikr-i istibdadın sehab-ı muzlimi şems-i
İslâmiyet’in ulviyet ve hüsn-i hakikîsini enzardan setret-
mişti. Hatta âdeta İslâmiyet ecnebilerin nazarında mâni-i
terakki ve adalet ve hürriyet gibiymiş. Hâşâ, sümme hâ-
şâ! zira sadr-ı evvelin, bahusus o zamanda hürriyet ve
müsavat ve adaletleri bürhan-ı bâhirdir ki; Şeriat-ı garra
–ibadattaki müsavat bunu teyit ediyor– hürriyet-i hakkı ve
adalet ve müsavat-ı hukukun cemî revabıt ve levazımatıy-
la camiidir. zira şeriat kelâm-ı ezelîden geldiğinden ebe-
de gidecektir. nasıl enbiyalar vahiyle kavaidi tesis ve müç-
tehidîn içtihatla ahkâmı istinbat; siz de ilcaat-ı zamana o
ahkâm-ı âdileyi tevfik ve tatbik ediniz.
ey Şecaatnihad Rüesa-i ekrad!
Şimdiye kadar padişaha iktida ettiniz ki, milletin vah-
şetinden dolayı tedenni ve inkırazın mahkûmu olan kuv-
vet ve cebri millette istimale lüzum gördünüz. Şimdi de
padişah yine size imamdır. İktida ediniz ki, o, ömr-i ebe-
dîye mazhar olan marifet ve adaletiyle milletini idare
edecek. siz de öyle yapınız, tâ ki necat bulasınız. kuvvet
n
uTuk
| 190 |
Eski said dönEmi EsErlEri
adalet:
her hak sahibine hakkının
tam ve eksiksiz verilmesi.
adalet ve müsavat-ı hukuk:
ada-
let ve hukukta eşitlik.
ahkâm:
emirler, hükümler, buy-
ruklar.
ahkâm-ı âdile:
âdil hükümler.
bahusus:
özellikle.
bürhan-ı bâhir:
apaçık delil.
cami:
kapsayan, içine alan.
cebir:
zor, zorlama, baskı yapma.
cemî:
bütün.
ebed:
sonu olmayan, sonsuzluk.
ecnebi:
yabancı.
efrat:
fertler.
enbiya:
peygamberler.
enzar:
nazarlar, bakışlar.
fikr-i istibdat:
baskı düşüncesi,
keyfî idare sistemi fikri.
hâşâ:
asla, kat’iyen, öyle değil.
hürriyet-i hak:
insan hak ve öz-
gürlüğü.
hüsn-i hakikî:
gerçek güzellik.
ibadat:
ibadetler.
içtihat:
din âlimlerinin şer’î esaslar
dâhilinde Kur’ân ve sünnete uy-
gun şekilde bir konuda fikir ortaya
koymaları, hüküm vermeleri.
idare etmek:
yönetmek, çekip çe-
virmek.
iktida etme:
uyma, tâbi olma.
ilcaat-ı zaman:
zamanın zorlama-
ları, çağın mecburiyetleri.
inkıraz:
sönme, yok olma, tüken-
me, bitme.
istimal:
kullanma.
istinbat:
bir söz veya bir işten gizli
manayı ortaya çıkarma; müçtehit
veya büyük bir âlimin gizli bir ma-
nayı içtihadı ile meydana çıkarma-
sı.
kavaid:
kaideler, kurallar.
kelâm-ı ezelî:
ezelî söz, varlığına
başlangıç olmayan Allah’ın sözü;
Kur’ân-ı Kerîm ayetleri.
levazımat:
gerekli olanlar.
mahkûm:
hükümlü, mecbur.
mâni-i terakki ve adalet ve
hürriyet:
özgürlük, adalet ve geliş-
meye engel.
marifet:
bilgi, hüner, ustalık.
mazhar olmak:
nail olmak, şeref-
lenmek.
meşayih:
şeyhler, pirler.
meşayih-i Ekrad:
Kürd şeyhleri.
meşrutiyet:
bir hükümdarın baş-
kanlığı altındaki millet meclisi ile
idare edilen devlet sistemi.
müçtehidîn:
İslâmî hususlarda iç-
tihat yeterliliğine sahip olanlar.
müsavat:
eşitlik.
nazar:
bakış.
necat:
kurtuluş, kurtulma, halâs,
selâmet.
ömr-i ebedî:
ebedî, sonsuz ömür.
revabıt:
bağlar.
rüesa:
reisler.
rüesa-i Ekrad:
Kürdlerin reis-
leri.
sadr-ı evvel:
ilk gelenler, ilk
Müslümanlar.
sehab-ı muzlim:
zulmetli, ka-
ranlık bulut.
setretmek:
örtmek, kapat-
mak, gizlemek.
sümme hâşâ:
kat’iyen olmaz,
Allah esirgesin.
şecaatnihad:
cesur karakterli.
şems-i islâmiyet:
İslâmiyet
güneşi.
şeriat:
Allah tarafından pey-
gamber vasıtasıyla bildirilen,
İlâhî emir ve yasaklara daya-
nan hükümlerin hepsi.
şeriat-ı garra:
parlak şeriat, İs-
lâm dini.
tatbik etmek:
yerine getir-
mek, uygulamak.
tedenni:
gerileme.
telkinat:
telkinler; öğretmeler,
öğretilen şeyler.
tembih etme:
uyarma, ikaz.
tesis:
kurma, meydana getir-
me.
tevfik:
uygun.
teyit etmek:
doğrulamak.
ulviyet:
ulvîlik, yücelik, yük-
seklik, ululuk.
vahiy:
Cenab-ı Hakkın dilediği
hükümleri, sırları ve hakikatle-
ri peygamberlere bildirmesi.
vahşet:
yabanî ve vahşî olan
şey, medeniyetin zıddı.
verese-i enbiya ulema:
pey-
gamber vârisleri olan âlimler.
zaman-ı ahir:
son zaman.
