Karabük T Tipi Cezaevinden Ömer Kılıçbay: “1- Cezaevlerinde bulunan tutuklu ve yükümlülere Cuma namazı farz mıdır? 2- Üç kişi ve daha fazla sayıda kalınan koğuşlarda Cuma namazı kılınır mı? 3- Cuma namazı farz değilse eğer, yine de kılınabilir mi? Kılındığında bir vebali olur mu? Hükmü ne olur? 4- Cuma namazı kılmaz isek öğlen namazını cemaatle kılabilir miyiz? 5- Bayram namazı kılabilir miyiz?”
Yükümlülere Cuma Namazı Farz mıdır?
Öncelikle, cezaevlerinde tutuklu olup henüz yargılanmamış bulunan vatan evlâtlarına, acilen, adaletin tahakkuk ettiği bir adil yargılama diliyorum. Yargılamaların gecikmemesini diliyorum. “Geciken adalet, adalet değildir” gerçeğini hatırlatıyor, adaletin bir saniye bile gecikmesinin hem insanların, hem ülkemizin onuruna yakışmadığını söylüyorum.
Savcılarımızın ve hâkimlerimizin ellerini çabuk tutmalarını, haklarında delil bulunamayan tutukluların bir an önce, denetimli serbestlik haklarından yararlandırılmalarını diliyorum. Suçu sabit olmamış insanların daha fazla suçlanmamalarını diliyorum. Adaletin tecellisinin, adalet edilenler için lütuf değil, hak; adalet edenler için hamaset değil, vazife olduğunun unutulmamasını diliyorum. Cezaevlerinde adalet bekleyen tutukluların, bir an önce sağlık, sıhhat ve afiyet içinde hakları olan adalete, hürriyete ve ibadet yapma hakkına kavuşmalarını diliyorum.
Cezaevlerinde bulunan tutuklu ve yükümlülere, kendilerine Cuma namazı kılma izni verilmediği takdirde Cuma namazı farz değildir. Çünkü hürriyetleri tahdit edilmiştir. Malûm; Cuma namazının vücup şartlarından birisi hür olmaktır.
Kapalı ve herkese açık olmayan koğuşlarda Cuma namazının sıhhat şartı da sübut bulmaz. Bununla beraber kılındığında vebali olmaz. Farz olarak olmasa da, sünnet olarak kılabilirler. Ardından öğle namazının farzını kılmalıdırlar.
Yükümlüler bayram namazını ise buldukları imkânlarla kılabilirler.
***
Hutbenin Dili Ne Olmalı?
İstanbul’dan Ömer Faruk Yıldız: “Hutbenin Arapça olması gerekmez mi? Hutbede duâ yapılır mı? Arapça hutbenin Türkçe meali caiz midir?”
Şafilere, Malikilere, Hanbelîlere ve Hanefilerden Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre hutbenin Arapça okunması şarttır. İmam-ı Azam ile diğer Hanefî fukahasına göre ise hutbenin Arapça’dan başka bir dil ile okunması hutbenin sıhhatine zarar vermez. Hanbelîlere göre hutbeyi Arapça okumak şart olmakla beraber, hatip Arapça bilmiyorsa başka bir dil ile de okuyabilir.
Şafiîlere göre hutbenin rükünleri Arapça olmak şartıyla, arada başka dilde vaaz ve irşatta bulunmakta sakınca yoktur.
Hutbenin rükünleri şunlardır: 1- İki hutbe okuyup her iki hutbede Allah’a hamd etmek. 2- Her iki hutbede Peygamber Efendimiz’e (asm) salâvat getirmek. 3- Her iki hutbede takvayı tavsiye etmek. 4- Birinci veya ikinci hutbede bir âyet okumak. (Birinci hutbede okumak daha faziletlidir) 5- İkinci hutbede mü’minlere duâ etmek.
Hutbenin rükünleri konusunda mezhepler ihtilâf etmişlerdir: Hanefî mezhebinde hutbenin tek rüknü vardır: O da Allah’a hamd etmektir. Bu niyetle “Elhamdülillah” veya “Sübhanallah” ya da “la ilahe illallah” dense yeterli olur. Ki bu ifadeler Arapça’dır. Malikilere göre de hutbenin tek rüknü mü’minlere sakındırıcı ve müjdeleyici tavsiyelerde bulunmaktır. Bunun dışında Şafii Mezhebi’nin rükün olarak sıraladığı hususlar Hanefî ve Maliki Mezheplerinde sünnet bulunmaktadır.
Hanbelîler de mü’minlere duâ etmenin dışında Şafiiler gibi düşünmüşlerdir. Müslümanlara duâ etmek Hanbelîlerde sünnettir.
Uzun sözün kısası: Bu gün Cuma namazlarında okunan hutbeler, -günlük siyasete girmemek ve tağuta duâ etmemek şartıyla- Malikiler dışında üç mezhebin içtihatlarına uygundur. Ancak hutbede günlük siyasete girilir yahut tağuta duâ edilirse, bu hutbeyi hiçbir mezhep tekeffül etmez.
Hutbede Dua Yapılır mı?
Hutbede duâ yapılır. Ancak yapılan duâya yüksek sesle değil, içinden sessizce âmin denir. Yüksek sesle amin demek hutbe adabına uygun düşmez.
Hutbenin Türkçe Meali Caiz Midir?
Hutbenin Türkçe mealini Hanefî imamlar caiz görmüşler, fakat diğer mezhep imamları caiz görmemişlerdir.