Kader Konuşursa

Evlilik değil; her şey tamamen kaderle kuşatılmıştır. Fakat bu, cüz’î irademizi yok saymamız manasına gelmez. Biz bir şeyde ikisini birden okuruz. Kaderimiz olan şey, genelde bizim cüz’î irademiz tarafından da tercih edilmiş olur. Ya da bizim cüz’î irademizle tercih ettiğimiz şey, aynı zamanda kaderimiz de oluyor.  

Bununla beraber, cüz’î irademizle seçmediğimiz bir şey bazen kısmetimizde çıkmıyor değil. Ya da kimi zaman cüz’î irademiz başka bir hususta tercih bildirirken, ummadığımız bir kapı başka bir cihetten açılmıyor değil!  

Ne var ki bu tecelli yalnız evlilik tercihinde değil, her konuda ve her zaman söz konusudur. Rabbimiz bunun için, “Belki sevmediğiniz şey, hakkınızda hayırlıdır. Bazen de sevdiğiniz bir şey sizin için şer olur. Allah bilir, siz bilmezsiniz.”1 Buyurmakta ve dikkatimizi kendi yüksek takdirine çevirmektedir. Bediüzzaman da şöyle özetler, “Kader söylese, iktidar-ı beşer konuşmaz, ihtiyar-ı cüz’î susar.”2 Anadolu insanı da, “Gelin ata binmiş, “ya nasip!” demiş.” derler.

Hayırlı Olan Kaderimiz Olmuştur

Hep doğruyu ve hayırlı olanı mı seçtiğimizi sanıyoruz? Tercihlerimizde Allah’ın iradesi hâkim olmasaydı, hatalardan kendimizi koruyabilir miydik? Şer riskinden korunmak için, Allah’tan hep hayırlısını istemiyor muyuz? 

Emin olmalıyız ki, bizim için nasip ve kısmet olan şey, hayırlı olan şeydir. Öbür seçenekler bize hayırlı değildir ki, nasip ve kısmet olmamıştır. Başkasına hayırlı olması, bize de hayırlı olacağı manasına gelmez. Cenab-ı Hak bize, “bize özel” davranıyor. Başkasına verdiği şeyi bazen bizden bunun için esirgiyor. Çünkü bizim hayrımıza olan şey, o anda Allah’ın esirgemesindedir.  

Bizim cüz’î irademiz, aslında sadece bir dua mekanizmasıdır. Bir şeyi dilimizle dua edip istediğimiz gibi, kalben de istediğimiz şeye yöneliriz. Cüz’î irade kalbin yönelişinden ibarettir ki, bir nevi fiilî duadır. 

Fakat bu bir dua olduğundan, yöneldiğimiz şeyin hem hayırlı olmasını, hem de ihsan edilmesini isteriz. Aynı zamanda o yöne doğru adımlarımızı atarız. Allah’tan hayır umarak doğru bildiğimiz yolda yürürüz. Eğer istediğimiz şey gerçekleşirse, bunun bizim için hayırlı olan bir takdir olduğuna hükmederiz. 

Bunların Hepsi Kaderdendir

Evleneceğimiz adayı tespit ederken, izlememiz gereken yol da budur. Önce Allah’tan hep hayırlısını isteriz. Sonra bizim için hayırlı olabileceğini umduğumuz şahıslara ilgi duyarız. Ardından, ilgi duyduğumuz şahıslara haberci gönderip, “Allah’ın emriyle, Peygamber’in (asm) kavliyle” evlenmek niyetimizi açıklarız. 

Bu aşamaların hepsinde, bu teşebbüsümüzün bizim için hayırlı olmasını Cenab-ı Hak’tan hep isteriz. Hem isteriz, hem de teşebbüslerimize devam ederiz. Bir olumsuzluk çıktığında, akl-ı selimle hareket edip çözmeye çalışırız. Olumsuzluklar artarsa, akl-ı selimi yine elden bırakmayız. Bu esnada etrafımıza ve çevremize de akıl danışırız, istişare ederiz.

Olumsuzlukları aşamaz ve fakat bu tercihimizin bizim için hayırlı olacağını hâlâ umarsak; Allah’a dayanarak ve Allah’tan hayır bekleyerek çözüm üretmeye devam ederiz. Pes etmeyiz. Ümitsiz olmayız. 

Fakat olmayacak duaya da “âmin!” demeyiz.  “Hayırsızsa da bu olsun, hayırlıysa da bu olsun!” tarzında bir ısrar ile hayır duamızı bulandırmayız. Hayır istemekten vazgeçmeyiz. İşimiz yolunda gitmediğinde her şeyin bittiği evhamına kapılmamıza gerek yoktur. Allah’ın bizim için bir hayır tercihi yaptığını düşünürüz. 

Tevhid inancı bunu gerektirdiği gibi, huzur ve saadet de bundadır!

Bunların hepsi de kaderdendir.

Dipnotlar:

1- Bakara Sûresi: 216

2- Mektubat, s.56