Tarihçe-i Hayat - page 1159

TAR‹HÇE-‹ HAYATI | 1159 fiAHIS B‹LG‹LER‹
Gerek Sahabe, gerek Tabiin döneminde ‹slâm âlimleri görüfllerine baflvurmufl ve aç›klamalar›
üzerinde ehemmiyetle durulmufltur. Sahabelerin ileri gelenleri farzlarla ilgili konularda ço¤u za-
man bilgisine baflvururlard›. Hukukçular bilgisinden istifade etmek maksad›yla görüfllerine baflvu-
rarak istiflarelerde bulunurlard›.
Sünnet-i seniye konusunda baflvurulacak kiflilerin en önemlileri aras›nda ilk s›ralarda gelir. Çok
güçlü bir haf›zaya sahip olmas› ve Peygamber Efendimizin (a.s.m.) her hareketini titizlikle takip et-
mesinden ötürü verdi¤i bilgiler çok önemlidir. 2210 hadis rivayet etmifltir. Böylece en çok hadis
rivayet edenlerin aras›nda dördüncü s›rada yer al›r. Rivayet etti¤i hadislerin ilgili konular› da çok
önemlidir. Meselâ; Peygamber Efendimizin aile hayat›, günlük hal ve hareketleri, ahlâk›, Veda Hac-
c›, cahiliye dönemi tarihi, kad›nlarla alâkal› hükümler, ibadetler, v.s.dir.
Hz. Aifle, Peygamber Efendimizin vefat›ndan sonra evini ve Medine’yi ilim irfan yuvas› haline
getirdi. Y›llar boyunca devam eden e¤itim-ö¤retim sayesinde Medine ilim merkezi haline geldi.
Buradan kad›n, erkek, çocuk her yafl ve kademeden insanlar istifade ettiler. Di¤er yandan hac için
Mekke’ye gitti¤inde çok say›da insan çad›rda ziyaretine gelerek soru sorar ve kendisi de bunlara
cevap verirdi.
Siyasî alanda da önemli etkileri olan Hz. Aifle, ilk iki halife zaman›nda siyasetle ilgilenmedi. Hz.
Osman (r.a.) zaman›nda özellikle baz› devlet kademelerine, valiliklere yap›lan tayinler konusunda
kendisine çok say›da flikâyetin geldi¤i görüldü. Hz. Osman’›n flehit edildi¤i s›ralarda Medine d›fl›n-
da olup yolda ö¤rendi. Yine Hz. Ali’nin halifeli¤ini de bu flekilde ö¤rendi. Bundan sonraki ve özel-
likle Cemel olay› ile ilgili olarak meydana gelen geliflmeler ‹slâm dünyas›nda önemli izler b›rakt›.
Hz. Aifle’nin bulundu¤u taraf ile Hz. Ali taraftarlar› aras›nda cereyan eden bu savaflla ilgili ola-
rak, muhtelif de¤erlendirmeler yap›lm›flt›r. Ehl-i Sünnet âlimleri, bu konu hakk›nda konuflmaktan
sürekli çekinmifllerdir. Ahiret âlemine intikal edip ceza veya mükâfatla karfl› karfl›ya olan insanlar
hakk›nda ileri geri konuflmay› do¤ru bulmam›fllard›r. Bediüzzaman Said Nursî, Cemel Savafl›n› aç›k-
larken, savafl›n nedenini içtihat fark›na ba¤lar. Emirda¤ Lâhikas›ndaki bir mektubunda konuyu
flöyle aç›klar: “Ehl-i Sünnet Velcemaat, Sahabeler zaman›ndaki fitnelerden bahis açmay› menet-
mifller. Çünkü Vak›a-i Cemelde Aflere-i Mübeflflereden Zübeyir ve Talha ve Aifle-i S›ddika (r.a.) bu-
lunmas›yla Ehl-i Sünnet Velcemaat, o harbi, içtihad neticesi deyip, Hazret-i Ali (r.a.) hakl›, öteki ta-
raf haks›z; fakat içtihad neticesi oldu¤u cihetle affedilir.” (Emirda¤ Lâhikas›, s. 178.)
Bilahare, Hz. Aifle’nin bu hadiselere kar›flt›¤› için çok muzdarip oldu¤u ve günlerce a¤lad›¤› bi-
linmektedir. Hattâ, bu ac› olaylar› yaflamaktansa ölmeyi tercih etti¤ini beyan etmifltir. Daha son-
ralar› Hz. Hasan’›n Peygamber Efendimizin yan›na defnedilmesini istemedi¤i ve engel oldu¤u id-
dias› do¤ru de¤ildir. Halbuki, kendisi izin verdi¤i halde, baflta Medine Valisi Mervan b. Hakem ol-
mak üzere, Emevî idarecilerinin bu iste¤in yerine getirilmesine mani olduklar› bilinmektedir.
AKÎL: Bak›n›z UKAYL
AL‹ (R.A.): Hz. Ali (r.a.). Hz. Peygamberin damad›, Hulefa-i Raflidîn’in dördüncüsüdür. Hicretten
yaklafl›k yirmi iki y›l önce (m. 600) do¤du¤u rivayet edilen Hz. Ali’nin babas› Hz. Peygamberin am-
cas› Ebu Talib, annesi de Fat›ma bint Esed b. Haflim’dir. Hz. Muhammed’in peygamberli¤ine ilk
iman eden çocuk olan Hz. Ali, Hicret s›ras›nda Mekke’de kalm›fl, geceyi Hz. Peygamberin yata¤›n-
da geçirerek onun evde oldu¤u kanaatini uyand›rm›flt›r. Hicretin ikinci y›l›nda Hz. Peygamberin
(a.s.m.) k›z› Fat›ma ile evlenen Hz. Ali’nin bu evlilikten Hasan, Hüseyin ile Zeynep ve Ümmü Gül-
süm adl› çocuklar› olmufltur. (Muhsin adl› çocuklar› ise henüz bebekken ölmüfltür.) Esedullah (Al-
lah’›n aslan›) ünvan›yla an›lm›flt›r. Hz. Peygambere kâtiplik de yapan Hz. Ali, Hudeybiye Anlaflma-
s›n› yazm›flt›r. Mekke’nin fethinden sonra Kâbe’deki putlar› imha etme görevi ona verilmifltir. ‹lk
üç halife döneminde de idarî görevlerde bulunan Hz. Ali, Hz. Osman’›n flehit edilmesiyle birlikte
seçimle halife olmufltur. Hz. Ali’nin hilâfeti döneminde ‹slâm tarihinin en üzücü olaylar›ndan