Nas›l cüz’iyat ve neticelerde ve teferruatta kemal-i hik-
met ve cemal-i sanat görünüyor; öyle de, tesadüfî ve ka-
r›fl›k tevehhüm edilen küllî unsurlar›n, büyük mahlûkat›n
zahiren kar›fl›k vaziyetleri dahi bir hikmet ve sanat ile va-
ziyetler al›yorlar. ‹flte, ziyan›n parlamas›, sair hikmetli hi-
demat›n›n delâletiyle, yeryüzünde masnuat-› ‹lâhiyeyi
izn-i Rabbanî ile teflhir ve ilân etmektir. Demek, bir
Sâ-
ni-i Hakîm
taraf›ndan, ziya istihdam ediliyor; çarfl›-y›
âlem sergilerindeki antika sanatlar›n› onun ile irae edi-
yor.
fiimdi, rüzgârlara bak ki; sair hakîmâne, kerîmâne fay-
dalar›n›n ve vazifelerinin flahadetiyle, gayet mühim ve
kesretli vazifelere kofluyorlar. Demek, o dalgalanmak bir
Sâni-i Hakîm
taraf›ndan bir tavziftir, bir tasriftir, bir kul-
lanmakt›r. Dalgalanmalar› ise, emr-i Rabbanînin çabuk
yerine getirilmesine sür’atle çal›flmakt›r.
fiimdi, bak çeflmelere, çaylara, ›rmaklara; yerden,
da¤lardan kaynamalar› tesadüfî de¤ildir. Çünkü, onlara
SÖZLER | 1093
O
TUZ
Ü
ÇÜNCÜ
S
ÖZ
bürhan:
delil.
cemal-i sanat:
sanat güzelli¤i.
cüz’iyat:
ufak tefek fleyler,
önemsiz, de¤ersiz fleyler; tek
maddeden meydana gelenler,
bütüne ait olmay›p özel olanlar.
çarfl›-y› âlem:
âlem çarfl›s›.
delâlet:
delil olma, gösterme.
emr-i Rabbanî:
Allah’›n emri.
hakîmâne:
hikmetlice, belirli ga-
yelere yönelik, faydal›, anlaml› ve
yerli yerinde olarak.
hidemat:
hizmetler, vazifeler.
hikmet:
belirli gayelere yönelik,
faydal›, anlaml› ve yerli yerinde
olufl.
ihsan:
iyilik etme, ikram, ba¤›fl.
irae:
gösterme.
istihdam:
çal›flt›rma, hizmet ettir-
me.
izn-i Rabbanî:
Allah’›n izni.
kemal-i hikmet:
tam, eksiksiz,
flaflmaz bir hikmet.
kerîmâne:
ikram ederek ve cö-
mertçe.
kesretli:
çok.
küllî unsurlar:
her tarafta bulu-
nan, her tarafa yay›lm›fl olan
maddeler ve varl›klar; elementler.
masnuat-› ‹lâhiye:
Allah taraf›n-
dan sanatla yarat›lan varl›klar.
münezzeh:
kusur ve çirkinlikten
uzak, hiçbir fleye ihtiyac› olma-
yan.
rahmet:
ac›ma, merhamet etme,
flefkat gösterme.
saltanat:
hükümdarl›k, hâkimi-
yet.
Sâni-i Hakîm:
her fleyi sanatla ve
hikmetle yaratan Allah.
flahadet:
flahitlik, tan›kl›k.
flan:
nam, flöhret, ün.
flefkat:
ac›yarak ve esirgeyerek
karfl›l›ks›z sevme.
takdim:
arz etme, sunma.
takdir:
de¤er biçme; bir fley için
ölçü, miktar, s›n›r belirleme.
tasarruf:
idare etme, istedi¤i gibi
kullanma.
tasrif:
istedi¤i flekilde kullanma
ve idare etme.
tasvir:
flekil ve suret verme.
tavzif:
görevlendirme.
tedbir:
çekip çevirme, idare et-
me.
teferruat:
ayr›nt›lar.
tesadüfî:
tesadüf olarak, rastgele.
teflhir:
sergileme.
tevehhüm:
sanma, zannetme.
zahiren:
görünüflte.
ziya:
›fl›k.
1.
Ifl›¤›n par›ldamas› Senin nurland›rman ve mahlûkat› göstermek istemen iledir. • Rüzgârla-
r›n dalgalanmas› senin estirmen ve görevlendirmen iledir.
Sen her türlü noksan s›fattan münezzehsin; Senin saltanat›n ne büyüktür! • Nehirlerin yer-
den kaynamas› Senin onlar› depolaman ve insanlara musahhar k›lman iledir.
K›ymetli tafllar›n süslenmesi Senin tedbirin ve tasvirin iledir. • Sen her türlü noksan s›fattan
münezzehsin; Senin hikmetin ne güzeldir!
Çiçeklerin gülümsemesi Senin süslemen ve güzellefltirmen iledir. • Meyvelerin süslenip ken-
dilerini bize takdim etmeleri Senin ihsan ve ikram›n iledir.
Sen her türlü noksan s›fattan münezzehsin; Senin sanat›n ne güzeldir! • Kufllar›n ahenkle c›-
v›ldaflmalar› Senin konuflturman ve onlar› birbirlerine karfl› flefkatli k›lman iledir.
Ya¤murlar›n serpifltirmesi Senin ya¤d›rman ve ihsan›n iledir. • Sen her türlü noksan s›fattan
münezzehsin. Senin rahmetin ne genifltir!
Aylar›n hareket etmesi Senin tak-
dirin ve tedbirin, döndürmen, ay-
d›nlatman iledir. • Sen her türlü
noksan s›fatlardan münezzehsin;
Senin bürhan›n ne nurludur, Se-
nin saltanat›n ne aç›kt›r.
n
?p
Ò/
îr
°ùn
J n
?p
Ò/
Nr
ón
J r
øp
e p
QÉn
¡r
fn
’r
G o
ôt
én
Øn
J @ n
?n
fÉ n
£r
?o
°S n
º n
¶r
Yn
G BÉ n
e n
?n
fÉn
ër
Ñ°o
S
n
?n
àn
ªr
µ
p
M n
´n
ór
Hn
G BÉ n
e n
?n
fÉn
ër
Ñ°o
S @ n
?p
ôj/
ƒr
°ün
J n
?p
Ò/
Hr
ón
J r
øp
e p
QÉn
ér
Mn
’r
G o
ø t
`jn
õn
J
n
?p
eGn
ôr
cp
G n
?p
eÉn
©r
fp
G r
øp
e p
QÉn
ª r
Kn
’r
G o
êt
ôn
Ñn
J @ n
?p
æ«°/
ùr
ën
J n
?p
æ«`/
jr
õn
J r
øp
e p
QÉn
gr
Rn
’r
G o
ºt
°ùn
Ñn
J
n
?p
bÉn
ar
Qp
G n
?p
bÉn
£r
fp
G r
øp
e p
QÉn
«r
Wn
’r
G o
™ t
én
°ùn
J @ n
?n
àn
©r
æ°n
U n
øn
°ùr
Mn
G BÉ n
e n
?n
fÉn
ër
Ñ°o
S
n
?n
àn
ªr
Mn
Q n
™n
°Sr
hn
G BÉ n
e n
?n
fÉn
ër
Ño
°S @ n
?p
dÉn
°†r
ap
G n
?p
dGn
õr
fp
G r
øp
e p
QÉn
£r
en
’r
G o
êt
õn
¡n
J
@ n
?p
ôj/
ƒr
æn
J n
?p
ôj/
hr
ón
J n
?p
Ò/
Hr
ón
J n
?p
ôj/
ór
?n
J r
øp
ep
QÉn
ªr
bn
’r
G o
? t
ôn
ën
J
1
n
?n
fÉn
£r
?o
°Sn
ôn
¡r
Hn
Gn
h n
?n
fÉn
gr
ôo
H n
Qn
ƒr
fn
G BÉ n
e n
?n
fÉn
ër
Ñ°o
S
